Een nieuw fenomeen in managementland lijkt in aantocht: 'goed volgerschap'. Na vele decennia lang de blik gericht te hebben op managers, stellen de auteurs voor om het perspectief wat te wijzigen: van manager naar volger. De gedachte hierachter is eenvoudig: er zijn meer volgers dan leiders. Desondanks is er altijd veel meer aandacht geweest in de literatuur voor leiderschap. Informatie over volgen zou nauwelijks voorhanden zijn. 'De kunst van het volgen' voorziet in deze leemte.

In juni 2000 werd een notitie uitgebracht door een commissie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Ook wel genoemd de commissie Jorritsma. De notitie luidde: 'Publieke dienstverlening, professionele gemeenten'. De commissie geeft hierin een visie op de publieke dienstverlening anno 2015.

Weinig sociale vaardigheden zijn nuttiger dan het vermogen te onderhandelen. Onderhandelen is balanceren tussen de eigen belangen en die van de ander. Het is een vaardigheid die iedereen kan leren. Oefening baart kunst. We leven in een onderhandelingsmaatschappij. Thuis, op straat of op het werk: iedereen onderhandelt. De kunst van het onderhandelen is het presenteren van een standpunt en reageren op wat de ander te berde brengt en wel op een zodanige manier dat het de flexibiliteit bevordert. Sterker nog: Onderhandelen is het middel om meningsverschillen te hanteren. Maar je moet weten hoe het spel gespeeld dient te worden. Voor een beginnend onderhandelaar is het proces complex. Maar er zijn voorspelbare patronen in elk onderhandelingsproces te ontdekken.

De subtitel 'Denken over motivatie sinds Darwin' zegt eigenlijk precies waar dit boek over gaat. Het is een boek waarin meer dan 150 jaar onderzoek over motivatie aan de orde komt. Dit lijkt saai, maar dat is het absoluut niet. Alle bekende maar ook, in ieder geval voor mij, onbekende wetenschappers die naar gedrag en motivatie onderzoek gedaan hebben passeren de revue.

In 2001 kwam ik voor het eerst in aanraking met 'Welke kleur heeft jouw parachute?' Een Account Director van een groot ICT bedrijf sprak er lyrisch over en gaf aan dat dit een 'levensveranderend' boek voor hem was. Inmiddels is hij hoofd van een basisschool en gelukkig. Korte tijd daarna adviseerde ik het boek aan een secretaresse die dagelijks uren op het internet zocht naar een nieuwe job, 10-tallen sollicitatiebrieven en -mails per week stuurde, maar zelden op een gesprek kwam. En als dat al gebeurde, dan bleef het daarbij. 3 maanden later vond ze haar droombaan, nog steeds als secretaresse, maar bij een organisatie die helemaal bij haar past.

Al het gedrag van medewerkers waar je als manager aandacht aan geeft groeit, is de ogenschijnlijk eenvoudige stelling van dit kleine boekje. Geef je aandacht aan gedrag van je medewerkers dat je niet wil dan zal dit gedrag groeien en bereik je daarmee het tegendeel van wat je wil. Het hele boek is dan ook een pleidooi om als manager de zaken niet vanuit problemen en knelpunten aan te pakken, maar aandacht te geven aan wat je wel wilt.

Als je een boek onder ogen krijgt van de managementfilosofen René ten Bos en Ruud Kaulingsfreks dan ga je er eens even goed voor zitten. Twee bekende heren die in de regel wat te melden hebben en die met elkaar besloten hebben 'een wonderlijk woordenboek voor de weldenkende manager' (dat is de ondertitel) te schrijven. Ze begrijpen allebei dondersgoed dat je met filosofie uiteindelijk in deze moderne wereld geen droog brood kunt verdienen (bladzijde 60), dus geef je aan managers cursussen en schrijf je zo nu en dan een boek in de hoop van managers ooit weldenkende mensen te maken. Ik beoordeel een boek eigenlijk altijd op twee punten: (1) kan het mij inspireren en (2) word ik er wijzer van?

Op de omslag van het boek 'Ondernemen doe je' staat een meisje afgebeeld dat al op jonge leeftijd aan het ondernemen is. Eigenlijk zegt de omslag wat de auteurs in dit boek in meer of mindere mate naar voren laten komen: ondernemen zit in je. Je leert het niet op school, je kunt het niet na-apen en je leert het dus ook niet uit een boekje(?). 

Er zijn maar weinig mensen die nooit dromen over het avontuur van een eigen onderneming. Jaarlijks hakken vele durfals de knoop door, jaarlijks worden velen een illusie armer. De aanleiding en de achtergrond waar vanuit gestart wordt zijn belangrijke succesbepalende factoren. Meestal wordt gedacht dat een positieve achtergrond inherent is aan een hoog slagingspercentage. 

1998 was een topjaar voor Baan Company. Top in positief en negatief opzicht. Jan Baan was topondernemer en door de deal met Boeing was Baan de naam op elke shortlist voor een ERP-selectie. In het midden van het jaar droeg oprichter en CEO Jan Baan zijn stokje over aan Tom Tinsley om Baan Company naar een marktleiderschap op wereldschaal te brengen.

Dit is mijn eerste kennismaking geweest met de sprekende Tom Peters. Geweldig. Passie, vaart, humor, realisme en vooral heel veel ideeen. Een stortvloed. Het luisteren naar deze man is een ervaring.

D

Het is boeiend om in het voorwoord van een boek te lezen wat de reden en wijze van totstandkoming is. Een groep professoren op het gebied van kennismanagement kwam in het voorjaar 2003 tot de conclusie dat het moeilijk is om de effecten van kennis en leren concreet te maken.

In zijn nieuwste boek 'Hart voor de zaak' schenkt Jack van Minden aandacht aan een onderwerp waarover we tot nu toe weinig vernemen in de populaire management literatuur, namelijk 'Organizational Citizenship Behavior' of 'OCB'. Medewerkers die dit gedrag vertonen, zijn de spil waarop elke organisatie draait. 

Daniel Ofman heeft in 2004 afscheid genomen van 'zijn' bureau voor organisatieontwikkeling: Kern Konsult. Hij heeft vervolgens Core Quality www.corequality.nl opgericht, waarmee hij zijn ideeën en producten ook internationaal wil verspreiden. Ofman lijkt onlosmakelijk gekoppeld aan zijn ontdekking van het kernkwadrant, dat tijdens een boswandeling spontaan in hem opkwam. 'Bezieling en kwaliteit in organisaties' is interessant voor iedereen die verbinding en ontwikkeling zoekt in leven en werk.

Een dagboek is een persoonlijk document. Sommige dagboeken lenen zich echter voor publicatie omdat de inhoud ook voor een groter publiek interessant is. Frits Bolkestein heeft vrijwel dagelijks aantekeningen gemaakt tijdens zijn ambtsperiode als Eurocommissaris, een functie die hij ruim vier jaar vervulde. Het is van het begin af aan zijn bedoeling geweest dit dagboek, getiteld 'Grensverkenningen', uit te laten geven. Maar welke doelgroep hij, of de uitgever, hierbij voor ogen had, is onduidelijk. Veel passages zijn onbegrijpelijk voor mensen die de wereld van de Europese Commissie nauwelijks kennen.

Toen ik 'De Zeven bronnen van arbeidsvreugde' ter beoordeling kreeg aangeboden heb ik me direct voor genomen na te gaan in hoeverre het lezen van dit boek arbeidsvreugde geeft. In eerste instantie geeft het de indruk dat het een werkboek is en nogal een 'druk' exemplaar. Veel tabellen, figuren en citaten en ook nog af en toe een interview. Het boek is geen doorsnee boek en wil dat gelukkig ook niet zijn. Het is dan ook geen boek om in een ruk uit te lezen. Het is een werkboek en dat bepaalt dan ook min of meer de doelgroep.

Bij begrippen als 'medezeggenschap' en 'overleg in de onderneming' denken de meesten van ons aan de traditionele vormen: de overlegvergadering met de ondernemingsraad (OR) en de onderhandelingen met de vakbonden. De auteurs van 'maatwerk in overleg' wijzen erop dat de afgelopen decennia een veelheid aan andere vormen van participatie is ontstaan: in projectgroepen, werkoverleg, verbeterteams, klankbordpanels en dergelijke. praten werknemers mee over de werkprocessen en het ondernemingsbeleid. Dat roept de vraag op, of de OR inmiddels niet overbodig is. De verrassende uitkomst van het onderzoeksrapport 'Maatwerk in overleg' is dat, hoewel de auteurs op zoek gingen naar nieuwe vormen van participatie, zij uitkwamen bij de vaststelling dat moderne participatie juist tot stand komt in de combinatie van oude en nieuwe vormen.

Het begrip coaching heeft een vaste plaats veroverd in de vakbladen en vakliteratuur voor de manager.Ik noem er slechts een paar: ' Succesvol coachen' van John Whitmore, 'Professioneel coachen' (Wijchers), 'Meesterlijk coachen' (Hargrove), 'Veelzijdig Coachen' (Scheweer), 'Coaching' (Schreyogg) en zelfs 'De Tao van het coachen' (Landsberg). Zowel het begrip coach(ing) zelf als de rol van coach is kennelijk voor meerdere interpretaties vatbaar, lijkt de veelheid aan titels te willen zeggen. Steevast staan vragen als "Wat is coachen?" en 'Wat doet een effectieve coach?' in de inhoudsopgave vermeld. Wat heeft 'Effectief coachen' van Marshall Cook te bieden?

Er zijn vele tientallen boeken verschenen over internetbedrijven, E-commerce, nieuwe economie, dotcoms en E-business. Door de mogelijkheden van het internet zijn vele veranderingen in gang gezet op maatschappelijk, sociaal en economisch vlak waardoor bedrijven zich moeten gaan instellen op een andere manier van zakendoen. Nieuwe en andere producten en diensten worden aangeboden die andere organisatievormen vereisen. Internettechnologie dient hierbij vooral als facilitator voor deze veranderingen en creëert nieuwe mogelijkheden die leiden tot een verandering in de bestaande organisatie en in de relaties tussen de organisaties.