‘Houd je mensen betrokken, en creëer daar een cultuur omheen’

Dale Carnegie-CEO Joe Hart ziet er precies zo uit als je van de baas van een wereldwijd trainingsbureau zou verwachten: een hagelwit overhemd zonder das, minzame glimlach, een zorgvuldig gecultiveerd vakantiebaardje. Type belastingadviseur, zo zegt hij zelf, of iemand die wellicht van dienst kan zijn bij het indienen van een juridische klacht. Als Hart vanuit zijn kantoor in Detroit op het beeldscherm verschijnt wijst weinig er in ieder geval op dat achter zijn voorkomen ook een komiek schuilgaat. Dat is precies de reden waarom hij zich een jaar of tien geleden inschreef voor een cursus stand-up, zegt Hart. ‘Om mijn zelfvertrouwen te ontwikkelen wilde ik iets doen dat me de stuipen op het lijf zou jagen. Toen ik voor het eerst het podium op moest had ik in eerste instantie de neiging om naar de nooduitgang te rennen, maar het overwinnen van die angst gaf me een enorme boost. En ook professioneel ben ik er een stuk succesvoller door geworden, want mensen doen graag zaken met personen die hen aan het lachen maken.’

Het advies om je intrinsieke grootsheid te ontsluiten door uit je comfortzone te stappen stamt rechtstreeks uit de koker van Dale Carnegie (1888-1955), die met zijn boeken en cursussen geldt als de stamvader van de Amerikaanse zelfverbeteringsindustrie. In zijn boek Pak de regie steekt Hart samen met Carnegie-kleinzoon Michael Crom de visie van zijn grote voorbeeld in een hedendaags jasje. Want hoewel de bestsellers Hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloedt en Leven zonder zorgen respectievelijk uit 1936 en 1948 stammen, zijn de levensprincipes die Carnegie daarin introduceert actueler dan ooit. Hart: ‘Een van de grote kwesties waar ondernemingen momenteel mee worstelen is bijvoorbeeld hoe ze om moeten gaan met kunstmatige intelligentie. Technologie zal de komende jaren steeds meer taken automatiseren, en om op de arbeidsmarkt concurrerend te blijven, zullen we onze interpersoonlijke kwaliteiten naar een hoger niveau moeten tillen. Dat betekent dat het vermogen om te communiceren, creativiteit, empathie, sociale en emotionele intelligentie in de nabije toekomst voor werknemers nog meer het verschil zullen maken.’

Standaardmodus

Dat zijn precies de vaardigheden waar Carnegie zich ook op richt in Hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloedt, aldus Hart. ‘Zoals de gouden regel om kritiek achterwege te laten en nooit te klagen. En, misschien nog belangrijker, om de dingen vanuit andermans perspectief te zien. In een wereld die zo gepolariseerd is als de onze is het makkelijk om je beledigd te voelen. Maar als je mensen met respect benadert, naar ze luistert en probeert te begrijpen waarom ze denken zoals ze denken, dan zul je zien dat je relaties sterker en diepgaander zullen worden.’

In dat opzicht is Pak de regie vooral bedoeld als een aansporing voor mensen om intentioneel te zijn, zegt Hart. ‘De Amerikaanse titel luidt Take command, wat zoveel betekent als dat je de leiding moet nemen. Over je gedachten en emoties, zodat je de moed en veerkracht krijgt om de persoon te worden die je wil zijn, want zonder emotionele intelligentie ben je stuurloos. Over je relaties, omdat de kwaliteit van je bestaan afhangt van de persoonlijke en professionele banden die je hebt. En ten slotte over je toekomst, om je waarden, je doelen en je levensvisie te bepalen, zodat je aan het eind van de rit niet het gevoel hebt dat het leven aan je voorbij is gegaan.’

Hart beklemtoont dat ‘regie’ hierbij een relatief begrip is. ‘Er is een reden waarom we het boek niet de titel Neem de controle hebben gegeven. Niet alleen omdat het woord een negatieve connotatie heeft die associaties oproept met bezit en macht, maar ook omdat het onmogelijk is om te controle uit te oefenen over de mensen en gebeurtenissen om je heen. Het enige dat je in de hand hebt, is hoe je zélf in een bepaalde situatie reageert. Het bevragen en herkaderen van je definities over slagen en mislukken kan bijvoorbeeld al een heel effectieve manier zijn om het leven te leiden dat je echt wilt. Maar helaas schieten de meeste mensen bij tegenwind in een standaardmodus, die al gauw in een negatieve spiraal kan ontaarden.’

Onderzeeër

Een van de speerpunten in Pak de regie is dan ook om vriendschap te sluiten met onze gevoelens, op een manier zoals Carnegie dat voor ogen stond in zijn boek Leven zonder zorgen. ‘Een advies dat mij heel erg heeft geholpen is om het hier en nu te zien als een waterdichte onderzeeër, waar de beslommeringen van morgen niet doorheen kunnen sijpelen,’ zegt Hart. ‘Daarmee bedoelt Carnegie niet dat je nergens voor hoeft te plannen, of dat je je kop in het zand moet steken. Maar het heeft geen zin om wakker te liggen over problemen die in de toekomst liggen, of die zich misschien zelfs nooit zullen manifesteren.’ Hart put daarnaast ook troost uit Carnegies observatie dat het onmogelijk is om zaagsel door te zagen. ‘Veel mensen hebben de neiging om door te blijven malen over alle negatieve dingen die ze hebben meegemaakt. Maar als iets tot het verleden behoort, is het tijd om verder te gaan.’

Net zoals we onze gedachten kunnen herkaderen, kunnen we dat ook doen met onze gevoelens, stellen Hart en Crom in hun boek. ‘Stel dat je je voorbereidt op een presentatie en ertegen opziet om voor een groep mensen te moeten staan. Voordat je aan je presentatie begint, voel je je hart bonzen. Als je dat als nervositeit of plankenkoorts zou beschrijven, zou dat niet per se fout zijn. Maar we zouden een bonzend hart ook kunnen interpreteren als een teken dat je lichaam is voorbereid en klaar voor een uitdaging.’ Ter illustratie refereert Hart aan een onderzoek van de Amerikaanse hersenspecialist Jill Bolte Taylor. Daaruit blijkt dat een emotionele reflex tot een chemisch proces leidt die niet langer dan negentig seconden aanhoudt. Daarna is elke overblijvende reactie niets meer dan de keuze van de betrokkene om in die cyclus te blijven hangen. Hart: ‘Als we onszelf vertellen dat die nerveuze energie feitelijk vastberadenheid is, kunnen we met meer zelfvertrouwen verder gaan.’

Consistent

Daarmee is Pak de regie nadrukkelijk ook een blauwdruk voor managers, zegt Hart. ‘Het is geen makkelijke tijd voor leiders, helemaal nu zoveel bedrijven zijn overgestapt op werken op afstand. Maar dat maakt het alleen nog maar belangrijker om je mensen betrokken te houden, en daar een cultuur omheen te creëren.’

Hij neemt wat dat betreft een voorbeeld aan zijn mentor Alan Mulally, die óók een volgeling van Dale Carnegie is. ‘Toen Alan in 2006 als CEO bij vliegtuigbouwer Boeing vertrok om autofabrikant Ford te leiden, trof hij daar een giftige omgeving aan. Het bedrijf leed miljarden dollars verlies en de topmanagers ondermijnden elkaar, tot het punt dat een divisie een nieuw product verborgen hield voor de ander, puur om er zelf beter uit te komen.’ De visie van Carnegie indachtig ging Mulally naar een oplossing waarbij hij de inbreng zocht van iedereen in het bedrijf. Hij beloofde zijn mensen dat het bedrijf gered kon worden zolang ze consistent zouden blijven aan de oorspronkelijke waarden van oprichter Henry Ford. Tegelijkertijd spoorde hij degenen die zich daar zich niet in konden vinden aan om het bedrijf te verlaten. Vijf jaar later schreef Ford niet alleen zwarte cijfers, maar was het ook de meest winstgevende autofabrikant ter wereld. Hart: ‘Omdat Alan in Ford geloofde, begon het hele bedrijf er weer in te geloven. Hij haalde het beste in anderen naar boven en bouwde al doende een gemeenschap op. Dat is het soort leiderschap dat Dale Carnegie voorstond.’