Doorleven van Nieuw Organiseren

Sinds 2014 komen onder leiding van auteurs Georgette Kempink en Jan Smit pioniers in Nieuw Organiseren bij elkaar om hun ervaringen te delen. In dit boek staan de verhalen en bespiegelingen van de meest recente Community of Practice centraal. Hoe gaan mensen in organisaties in de praktijk om met nieuw organiseren? Hoe lukt het hen - ieder op hun eigen manier - om de menselijke maat centraal te blijven stellen, met welke dilemma's krijgen zij daarbij te maken en wat werkt dan? Daarnaast maken we in dit boek de balans: welke grotere ontwikkelingen kunnen we distilleren uit zes jaar praktijkervaringen rondom Nieuw Organiseren?

Dit boek is een weerslag van echte mensen in echte veranderpraktijken. Zij beschrijven openhartig wat er nodig is om nieuw organiseren en menselijkheid steeds verder in het DNA van hun organisatie te krijgen en wat hen helpt om er zelf ook steeds weer congruent en integer naar te blijven handelen.

Doorleven van Nieuw Organiseren
Nieuw organiseren wordt in de volksmond al snel gelijkgesteld met zelfsturing of zelforganisatie. Alsof je er bent wanneer de uitvoerende teams volgens een andere methodiek gaan samenwerken, of je dat nu kantelen, holacracy of "ontmanagen" noemt. Het volledig doorleven van Nieuw Organiseren betekent vooral ook dat een andere sturingsfilosofie juist alle andere organisatieonderdelen dan enkel het primaire proces raakt. In deze publicatie wordt zichtbaar hoe Nieuw Organiseren ingrijpt op het werk van toezichthouders, op de praktijk van bestuurders, op de rol van de OR, en op de relatie met maatschappelijke partners. Als niet het systeem, maar de bedoeling centraal staat heeft dat immers een impact op de gehele organisatiecontext.

Doorleven: ook een individueel proces
Daarnaast staat het doorleven van Nieuw Organiseren voor het steeds verder verinnerlijken van een aantal belangrijke waarden op individueel niveau. Lukt het je om hoofd, hart en onderbuik allen te laten meespreken? Als je jezelf niet langer als radertje in een groot systeem ziet, maar "vol-waardig" (vol waarden) blijft kijken, ga je je vanzelf afvragen hoe het toch kan dat je bijvoorbeeld binnen een hospice aan tijdschrijven moet doen.

Als je je bewust wordt hoe vaak menselijkheid weggedrukt dreigt te worden door efficiency en hoe snel verantwoording belangrijker wordt dan de ervaren kwaliteit, ga je automatisch staan voor die nieuwe waarheid. Beginnend bij de verontwaardiging dat pijn en lijden in een hospice zich niet laten plannen. Thea Janssen die bij dat hospice tegen deze dynamiek liep, zag dat het niet bij deze verontwaardiging kon blijven: ‘We moeten er dus voor zorgen dat we als aanbieder opnieuw met de zorgverzekeraar aan tafel komen. Ik begrijp dat de zorgverzekeraar graag wil kunnen controleren of er voldoende zinnig werk wordt geleverd voor de zorg die zij bekostigen, maar dat moet toch zeker in een hospice anders kunnen dan met een vijfminutenregistratie?'

De trilogie compleet: de ontwikkellijn van nieuw organiseren vanaf 2014 tot 2020
Na de titels Pionieren naar Nieuw Organiseren (2016) en De binnenkant van nieuw organiseren (2018) is met deze derde titel de trilogie compleet. Ook dit nieuwe boek omvat een rijke verzameling verhalen van deelnemers aan de meest recente Community of Practice Nieuw Organiseren. Tezamen geven deze drie bundels een beeld van de grote ontwikkeling van het Nieuw Organiseren in de praktijk. Bijvoorbeeld hoe aan de ene kant politici al jaren roepen dat ambtenaren natúúrlijk meer beoordelingsruimte moeten hebben om individuele gevallen anders te behandelen, om maatwerk te leveren, om te doen wat nodig is; maar hoe aan de andere kant die ruimte maar mondjesmaat ontstaat. Of eigenlijk niet. Zo beslaan deze drie delen de ervaringen van de participanten van onze leernetwerken uit een periode van zes jaar (2014 tot 2020).

Wie kies jij te zijn in deze tijd?
In deze bundel komen naast de deelnemers ook Tweede Kamerlid René Peters (‘Ik wil niet kijken naar waar u recht op heeft, maar naar wat u nodig heeft') aan het woord en geven naast de redactieleden ook Lenette Schuijt (‘De essentie van de beweging') en Jaap Peters (‘Leiding geven zijn twee woorden') hun bespiegelingen op dit onderwerp.

Jan Smit doet in zijn slotbeschouwing in dit boek een oproep om te kiezen waar je voor gaat staan. Die keuze brengt onvermijdelijk een persoonlijke zoektocht en transformatie met zich mee. Voor wie zich op dit pad begeeft, wordt het steeds lastiger om nog in het bureaucratische systeem mee te draaien. Veel mensen die wezenlijk met Nieuw Organiseren aan de slag gaan, geven aan niet meer terug te kunnen keren naar oude vormen van organiseren. Dat geeft spanning maar is hoopvol tegelijkertijd.

Het goede nieuws is daarnaast dat de praktijk vol zit met mensen die - vanuit allerlei rollen en posities - de menselijke maat bij het organiseren weer in het licht zetten. Eén van de lessen van de afgelopen jaren draagt een beloftevolle en verantwoordelijke boodschap in zich, waar ik graag mee eindig: je kunt altijd gaan staan voor wat jij belangrijk vindt. Je kunt vanuit elke rol of positie het verschil maken. De vraag is: wie kies jij in deze tijd te zijn?

Guido van de Wiel, Jan Smit & Georgette Kempink zijn de auteurs en samenstellers van Doorleven van Nieuw Organiseren.