Met mijn kennis van de psychologie en ervaringen als jeugdtrainer bij PSV en Willem II heb ik een boek over leiderschap geschreven voor voetbaltrainers, leiders in de sportwereld. Maar deze inzichten over leiderschap zijn niet exclusief voor voetbaltrainers, ze zijn universeel en in elke context toepasbaar. De voorbeelden die ik geef vanuit het voetbal zijn concreet en kunnen dienen als metafoor voor een andere context, zoals die van jou.
Een goede trainer is op de hoogte van de tactieken, effectieve oefenstof en de laatste voetbaltrends. Maar maakt de trainer daarmee het verschil? Denk eens terug aan al jouw trainers, docenten of leidinggevenden. Wie maakte het verschil voor jou en hoe deed die persoon dat? Ik heb ontdekt dat trainers het verschil maken met andere dingen dan hun kennis van het spelletje. Het draait bijvoorbeeld om hoe je het team motiveert, coacht of hoe je reageert als iemand een fout maakt en bijdraagt aan het geloof in eigen kunnen van de spelers. Veel voetbaltrainers zijn hier niet in opgeleid. Daarom heb ik De trainer maakt het verschil geschreven, waarmee ik trainers wil helpen aan een visie op wat ze doen.
Dit boek is het eerste en behoorlijk complete overzicht van wat de wetenschap ons leert over succesvol voetbaltrainer zijn en hoe je dat in de praktijk kunt brengen. Natuurlijk coachen trainers vanuit hun intuïtie en persoonlijkheid. Dat is heel goed. Maar dat gaat nog veel beter als ze weten wat werkt. Trainers schrikken er bijvoorbeeld van als ze ontdekken wat de wetenschap zegt over hoe we selecteren. Wist je bijvoorbeeld dat veel van de grootste toppers als kind niet werden geselecteerd? We herkennen talent vaak niet omdat we niet weten waar we naar moeten kijken.
In het boek komen invloeden van onder anderen Covey, Dweck en Sinek terug. Evenals wat de beste auteurs over eigenaarschap, talent en presteren zeggen. Maar ook het werk van de belangrijkste sportpsychologen heb ik doorgespit op zoek naar de invloed van de trainer op de motivatie van de spelers. En uiteraard heb ik gekeken naar grote trainers zoals Cruijff, van Gaal, Guardiola, Hiddink en Klopp.
Pas toen het boek klaar was, vroeg ik me af: wat is eigenlijk het verschil tussen een voetbaltrainer en een leider op de werkvloer? Ook voor veel leidinggevenden geldt dat ze vaak in die rol terecht komen omdat ze goed zijn in hun (technische) werkzaamheden binnen het bedrijf. De ‘zachte' kant van de leidersrol moeten veel leiders gaandeweg gaan begrijpen en slim inzetten. Ook zij ontdekken dan dat je motivatie veel makkelijker vernielt dan stimuleert. Dat de topscorer van vandaag niet per se de ster van morgen is. De enige factor die misschien ontbreekt op de werkvloer, zijn de ouders. Maar ook voor veel werksituaties geldt dat een betrokken thuisfront een wereld van verschil kan maken.
Alles overziend wil ik leiders, en voetbaltrainers in het bijzonder, inspireren het beste uit zichzelf, het team en de spelers te halen. Want eigenlijk geldt voor alle leiders, in de sport, het onderwijs en op de werkvloer hetzelfde: zorg dat iedereen zich optimaal ontwikkelt, creëer omstandigheden waarin intrinsieke motivatie tot bloei komt, en maak van je spelers een team. En, heb plezier. Met mijn boek daag ik leiders uit tot het creëren van een prestatiecultuur waarin de persoon op 1 staat, iets voor jou?
Over Mauro van de Looij
Mauro van de Looij is sport- en prestatiepsycholoog. Hij heeft gewerkt als jeugdtrainer bij PSV en Willem II, doceert prestatiepsychologie en coacht sporters en trainers. Ook adviseert hij clubs over coaching en talentontwikkeling.