Het boek telt 50 toonaangevende concepten en biedt toegang tot een website met nog eens 25 extra grondleggers en hun theorieën. Met actuele ontwikkelingen en kritische noten.
De bedoeling van de Canon van leren & ontwikkelen is het overbruggen van de kloof tussen theorie en praktijk op het ruime gebied van leren en ontwikkelen. Het is bedoeld als een basisboek over leren en ontwikkelen dat practitioners in organisaties in de kast hebben staan en dat gebruikt wordt in opleidingen voor allerlei soorten adviseurs en opleiders in organisaties (HRM, HRD, Opleiden, organisatieadvies, management). Naast aandacht voor leren is er nadrukkelijk aandacht voor ontwikkelen. De vraagstukken, die in organisaties spelen, worden complexer, dynamischer en veranderlijker en lijken zich geleidelijk te verplaatsen van leren naar ontwikkelen. De kunst in deze tijd is om distantie aan te kunnen en langeretermijnprocessen in gang te zetten. In de inleiding (zowel in het boek als op de website) wordt deze ontwikkeling toegelicht en mooi gevisualiseerd.
50 concepten
In de Canon van leren & ontwikkelen vindt u vijftig concepten beschreven, die een praktisch relevante en theoretisch betekenisvolle dwarsdoorsnede bieden van het gebied van leren en ontwikkelen; om het maar even heel concreet te maken: van Aangeleerd optimisme tot Zone van de naaste ontwikkeling. Op de bijbehorende website staan vijfenzeventig hoofdstukken (dus vijfentwintig extra). Deze wordt de komende jaren uitgebreid en geüpdatet. Daarnaast is er ook een e-bookversie met de 75 bijdragen van nu.
Alle hoofdstukken in dit boek zijn gecentreerd rondom een ‘concept’ en een grondlegger en kennen een vergelijkbare opbouw. Ieder hoofdstuk begint met een korte introductie vanuit de persoonlijke betrokkenheid van de auteur, daarna volgt een biografie van de grondlegger. Vervolgens volgt een kernachtige uitleg van het centrale concept en de belangrijkste aanpalende begrippen. Dat betekent een kennismaking met het concept zoals de grondlegger het bedoelde, niet veranderd door bewerkingen of persoonlijke meningen. Daarna volgt een paragraaf over nieuwe ontwikkelingen die rondom dit concept hebben plaatsgevonden. Het derde deel van elk hoofdstuk is een doorvertaling naar de praktijk en een kritische reflectie: Waar is het voor gebruikt? Waar kun je het voor gebruiken? Zijn er ook kritische noten te kraken en wat leren die ons?
Leren en ontwikkelen
De literatuur voorziet helaas niet in een definitie van ontwikkelen. Ontwikkelen heeft wel een aantal sterke connotaties die we in de loop der jaren hebben verzameld. Samengevat gaat het dan niet zozeer over het toevoegen van iets nieuws, maar eerder over het langeretermijnperspectief van terugvinden en ontwikkelen van jezelf. We definiëren ontwikkelen daarom als het herinneren en (h)erkennen en inzetten van het beste in jezelf. De meest gegeven associatie is die met tijd. Waar leren gericht is op korte termijn, is het ontwikkelen een proces van langere termijn. Maar er is meer. Bij leren gaat de associatie naar kennis en vaardigheden, terwijl ontwikkelen eerder beelden oproept van talenten en eigenschappen. Waar leren gaat over ‘toevoegen’, roept ontwikkelen eerder het gevoel op van ‘terugvinden’. Waar leren de neiging heeft om te beheersen, vraagt ontwikkelen om loslaten. Waar leren ontwikkelingen betreft die van buitenaf komen, betreft ontwikkelen leerprocessen van binnenuit.
Waar leren gaat over ‘hebben’, gaat ontwikkelen over ‘zijn’.
Aandacht voor ontwikkelen komt tot uiting in aandacht voor vraagstukken rond zelfsturing, verantwoordelijkheid nemen voor de eigen professionaliteit, ondernemerschap, energie, de wens het elke dag beter te doen, de aandacht voor de buitenwereld, de kunst en kunde van het samenwerken, vertrouwen en loslaten, het zorgvuldig innemen van professionele ruimte…
De Canon van leren & ontwikkelen werd geredigeerd door Manon Ruijters, Rika Schut en Robert-Jan Simons, alle drie actief op het grensvlak van leren, ontwikkelen en organisatieontwikkeling, zowel vanuit de wetenschap als vanuit hun advies- en opleidingspraktijken. U hebt belangstelling voor de Canon van leren & ontwikkelen wanneer u adviseur bent, of wetenschapper, HRD’er, opleider, onderwijskundige, veranderkundige of misschien ook wel manager, trainer, student of docent. In ieder geval bent u geïnteresseerd in leren en ontwikkelen in en om organisaties in de breedste zin van het woord. In die zin bent of wordt u een learning and development specialist (l&d).
Meer dan vijftig auteurs schreven mee aan deze Canon: wetenschappers en adviseurs, alsmede mensen die zich op het grensvlak van wetenschap en advisering bevinden. Hoofdstukken gaan bijvoorbeeld over concepten als Community of practice (Wenger), Reflective practitioner (Schön), Kenniscreatie (Scardamalia & Bereiter), Self-determination theory (Deci & Ryan), Lerende organisatie (Pedler), Normatieve professionaliteit (Kunneman), Kritische reflectie (Freire), Dialoog (Isaacs), Social defences (Menzies Lyth) en Psychological safety (Edmondson).
Kortom, de nieuwe Canon van leren & ontwikkelen biedt een basisboek met een goede mix van theorie en praktijk dat in de boekenkast van een learning and development (l&d) specialist niet mag ontbreken.
Over Manon Ruijters
Hoogleraar Leren, ontwikkelen en gedragsverandering aan VU Amsterdam, lector Professionele identiteit en organisatieontwikkeling aan Aeres Hogeschool Wageningen en mede-eigenaar Good Work Company
Over Robert-Jan Simons
Prof. Dr. P. Robert-Jan Simons werkte aan de universiteiten van Amsterdam, Nijmegen en Tilburg als wetenschappelijk (hoofd-) medewerker, en als hoogleraar in Nijmegen en Utrecht. Vanaf januari 2010 combineerde hij zijn hoogleraarschap aan de Universiteit Utrecht met het directeurschap van de NSO: de Nederlandse School voor Onderwijsmanagement.
