Wat is nu eigenlijk spreekangst? Dat is angst voor spreken in het openbaar. Deze angst is waarschijnlijk ontstaan door ervaringen in het verleden, maar is erg lastig als je hogerop komt in een organisatie. Dan zul je toch regelmatig voor een groep mensen (collega's klanten, leveranciers, vakgenoten of andere betrokkenen) staan om iets te vertellen. Dan wil je graag af van die spreekangst. Pieter Frijters beschrijft in zijn boek Vroeger had ik Spreekangst, bespaar tijd door met minimale voorbereiding weergaloos te presenteren zijn eigen ervaringen met spreekangst. Van het hebben van spreekangst tot het opzetten van een bedrijf om mensen te helpen met hun spreekangst.
In zijn boek beschrijft Frijters de oorzaken van spreekangst, de valkuilen, het voorkomen van spreekstress en hoe je beter kunt presenteren. Hij breekt met veel tradities en vroegere adviezen, die ook ik heb gehad. Belangrijke zijn toch wel het voorbereiden (hoeft helemaal niet zo uitgebreid en lang), je ademhaling en het gebruik van de hele ruimte. Het strengste verbod dat hij geeft is om iemand recht IN de ogen aan te kijken, dan ben je daar te gefocust op om het verhaal nog vloeiend te kunnen brengen.
Daarentegen geeft hij weer hele praktische adviezen zoals het van tevoren verkennen en eigen maken van de ruimte, het regie houden van de sessie (dus niet beginnen met een vraag aan het publiek), het minimaliseren van het gebruik van Powerpoint en het verminderen van de voorbereiding, waardoor je verhaal uit je hart komt.
Oefeningen staan er ook voldoende in het boek, van het ontspannen van je tenen tot een spiegeloefening om te voorkomen dat je vanuit je ooghoeken kijkt. Als je namelijk vanuit je ooghoeken iemand aankijkt, kom je onbetrouwbaar over. Veel van die oefeningen worden ondersteund met video's, in het boek staan verwijzingen naar de video's opgenomen.
Geen managementboek zonder model/methode... Ook Frijters presenteert een model, Mind-Toon-Ritme-Taal (MTRT). Als je dit volgt komt je verhaal tot leven en weet je luisteraars aan je te binden. Dit heeft te maken met de manier van praten (niet hoog eindigen van een zin, monotoon spreken et cetera).
Frijters geeft niet alleen aan wat je wel moet doen, maar ook welke woorden je in principe eigenlijk moet proberen niet te gebruiken. Zoals moeten... En eigenlijk, proberen, hopen en in principe. Dit zijn voorbeelden van woorden die afbreuk doen aan je autoriteit en het krachtig overkomen.
Interessant is ook het hoofdstuk over online presenteren. In deze corona-tijden ook een noodzaak. Over hoe je naar een camera kijkt, hoe de belichting moet staan en wat de achtergrond moet zijn.
Een van zijn eigen principes, het niet bewijzen van je autoriteit in een presentatie, heeft Frijters in zijn boek niet toegepast. In het begin toont hij zijn autoriteit door aan te geven wie hij trainingen heeft gegeven en de aantallen. Maar misschien is dat voor een boek anders dan een presentatie.
Al met al is het boek Vroeger had ik spreekangst, bespaar tijd door met minimale voorbereiding weergaloos te presenteren een aanrader voor mensen die moeite hebben met het spreken in het openbaar. Het boek geeft tips, valkuilen, verbeterpunten en oefeningen. Maar, zoals Pieter Frijters zelf ook constateert in het laatste hoofdstuk: je moet er mee aan de slag. Door het doen van oefeningen of het volgen van een training. Ik denk dat ik het laatste ga proberen...
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
