The Natural Advantage

Dat was mijn ervaring met 'The Natural Advantage' van organisch adviseur-ondernemer en boer Alan Heeks. Laat u zich vooral niet afschrikken door het deel van de titel 'Renewing Yourself'. Dit lijkt op een hoog EO-gehalte te wijzen, maar als u het boek gelezen hebt dan begrijpt u precies waarom deze ondertitel zo goed gekozen is. Precies in deze tijd ervaren wij door diverse crisissituaties, dat de managementmodellen niet altijd dé oplossing bieden voor onze problemen (Landbouw, de NS, de files, het lerarentekort, het toenemende aantal burnouts onder jonge managers, het klimaatprobleem). Het is wel duidelijk dat het anders moet. Een frisse kijk op de problemen van vandaag is noodzakelijk om door de grote hoeveelheid details en cijfers nog enig zicht te krijgen op de natuurlijke processen, die het gedrag van mensen sturen. Alan Heeks (www.thenaturaladvantage.com) combineert zijn MBA-kennis van Harvard en zijn eigen ervaring als manager en adviseur met het boerenverstand van de organische (ecologische) boer. Na een succesvolle deal stopt hij zijn geld in een boerenbedrijf, de Wessex Foundation (www.thenaturaladvantage.com/farm.htm) in Engeland. Hij start van de grond af met een op organische leest geschoeid boerenbedrijf en gebruikt de lessen van de organische boerenpraktijk als input voor zijn adviespraktijk. Na enige jaren heeft hij op basis van zijn ervaringen op de boerderij dit boek geschreven. Het boek geeft een antwoord op de vraag hoe wij eerdergenoemde problemen zouden kunnen voorkomen, hetgeen er feitelijk op neerkomt, dat wij afscheid moeten nemen van het intensieve boerenbedrijf. Het intensieve boerenbedrijf heeft ons immers laten zien, dat het leidt tot uitputting van de grond, ernstige ziekten als BSE, MKZ en varkenspest, mestoverschotten, ongezonde en lage kwaliteit groenten en fruit, maar zeker ook ernstig gefrustreerde, wanhopige en anderszins psychisch zieke boeren en hun families. Het aantal zelfmoordgevallen onder intensieve boeren in Engeland is één van de hoogste in Engeland, volgens Heeks. Zijn vertaling van de problemen van de intensieve boer naar de dagelijkse praktijk van managers en werknemers in andere organisaties is zeer treffend. Je herkent de situaties vrijwel onmiddellijk. Ook het bedrijfsleven heeft veel kenmerken van intensieve boerderijen, met alle problemen van dien. Zeg nou zelf: hoeveel problemen in uw dagelijkse werk worden er werkelijk opgelost? Hoe groot is bij u de afvalberg van verspilde moeite en verkeerd aangewende energie? Kunt u ook de maatregelen, procedures en andere middelen aanwijzen, die het werkelijke probleem slechts onderdrukken in plaats van oplossen? Hebben deze aanpakken niet veel weg van te veel gebruik van bestrijdingsmiddelen, mestoverschotten, MKZ- en BSE-virussen? Worden er bij uw bedrijf ook banen preventief geruimd in geval van financiële tegenslag? Reorganiseren noemen wij dat dan. Het onkruid wordt hardhandig verwijderd. Heeks biedt met een organische benadering van het leven, jawel het gaat verder dan slechts het bedrijf, een duurzamere levenswijze aan. Die mag dan wel arbeidsintensiever zijn, maar de voldoening die je er aan overhoudt zal groot zijn. En daarom spreekt hij van 'Renewing Yourself'. Het gaat om uw eigen gedrag dat moet veranderen en niet alleen dat van het management, de medewerkers, de politiek, dat van uw echtgenoot of van uw kinderen. De goede verstaander ziet ogenblikkelijk aansluitingen met ontwikkelingen als toepassing van Chaostheorie, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, Duurzaam ondernemen, 'de Maatschappij dat ben JIJ', werken en leven in gemeenschappen (communities), netwerkorganiseren enz. Zo bekeken is dit boek een bron van vele mogelijkheden om te komen tot een organische wijze van beter werken en moet het zeker niet verward worden met een geitenwollensokken aanpak. Het principe wijkt in die zin af van de biologische benadering, dat de biologische benadering neigt te worden gedreven door de gedachte dat 'de natuur zijn gang moet kunnen gaan' en dat de organische benadering uitgaat van het principe, dat het geen 'weg terug is naar de natuur', maar 'leven met de natuur'. Management is daarbij wel degelijk noodzakelijk. Er is geen sprake van arbeiderszelfbestuur, maar wel aansluiting bij managementconcepten als werken in teams en waardegestuurd management. Een ander belangrijk principe is, dat er in een natuurlijke cyclus geen sprake is van afval. Iedere output is toekomstige input elders in de natuurlijke cyclus. Je kunt het ook niet van buitenaf opleggen. Het is een levenshouding die van binnenuit moet komen. En natuurlijk zijn zowel de wortels als de vruchten belangrijk, maar de wortels krijgen prioriteit. Ziedaar het belang van het creëren van een goede 'ground condition'. Als de wortels gezond zijn en de bodem voldoende rijk aan lucht, water en bouwstoffen, dan zal de kans op een goede oogst het grootst zijn. Natuurlijk kan het dan nog tegenzitten door moeilijke marktomstandigheden, brand of andere rampen, maar dat is nu eenmaal het ondernemersrisico. Dat begrijpt de organische boer ook wel. Een bedrijf dat werkelijk aandacht schenkt aan zijn belangrijkste productiemiddel, zijn werknemers, zorgt ervoor dat deze mensen tijdens het productieproces niet worden uitgeput of vervuild. Als je het goed uitvoert, dan voldoe je aan de huidige behoefte zonder het toekomstig potentieel te verminderen en dat mag dan werkelijk duurzaam ondernemen heten. Wees gerust: duurzaam ondernemen is geen 'zaai' proces. U zult ervaren dat het een situatie is vol spanning, verandering en turbulentie. Dynamischer kan ik het me niet voorstellen. U wordt veelzijdiger dan ooit. Uw rust zit in deze constante creatieve spanning. U zult het echter zelf moeten doen. Het moet van binnenuit komen, u moet organisch zijn. Er bestaat niet zoiets als 'doen alsof'. Persoonlijk hanteer ik zoveel mogelijk natuurlijke processen in mijn praktijk, dan heb je namelijk niet zoveel change management (veranderen van buitenaf) nodig en schakel je over naar duurzaam veranderen (van binnenuit) , duurzaam ondernemen, duurzaam leven. Veel succes met uw vernieuwing.