De artikelen van 'Leren in organisaties' zijn geclusterd in vijf rubrieken: - leren vanuit een derde positie - bredere kijk op leren - de fijne kneepjes leren - leren aan maatschappelijke opgaven - leren tussen droom en daad De paraplu boven de bijdrages wordt geleverd door de inleiding van Hans Vermaak en Gertjan Schuiling die 'zeven knagende vragen rondom leren' behandelen. Tot slot is er een filosofische beschouwing van René ten Bos.
Met zoveel collega's en oud-collega's in de auteurslijst kon ik dit boek niet laten liggen. Bovendien werd ik gegrepen door de ondertitel van het boek: 'als leren het antwoord is, wat is dan de vraag?' Want het begrip leren wordt in mijn ogen te vaak misbruikt of veel te beperkt gezien. Hier wilde ik wel eens meer over lezen. Want wanneer werkt dat lerende perspectief nu echt, waarvoor dan precies - en natuurlijk: hoe dan?
Het boek biedt een veelheid aan perspectieven en toepassingswijzen van het 'leerperspectief'. Dat vind ik zowel de kracht als de zwakte van het boek. Het bestaat uit zeer uiteenlopende bijdragen; van een verhaal over het iederwijs onderwijs (natuurlijk leren) tot een beschrijving van een veranderproces in een ministerie aan de hand van kernwaarden. Zeer verschillende verhalen, met ieder een eigen toon en moraal. Dat zorgt er voor dat er een mooi breed beeld ontstaat van het onderwerp 'leren in organisaties'. Bovendien zit het boek vol lessen over leren in organisaties, dit maakt het ook een goed boek voor jonge adviseurs.
Een aantal voorbeelden van de lessen die ik er uit heb gehaald: Leren is een zelfregelend proces, dat laat zich niet managen.
Je kunt natuurlijk wel omgevingen creëren waar leren plaats kan vinden, maar opleiden is nog geen leren! Vermijd de kloof tussen leren en werken Als leren buiten het werk plaatsvindt, ontstaat het transferprobleem: hoe krijg je de geleerde kennis in het werk toegepast?
Succesvolle interventies gaan vaker over de kleine dingen. Vaak zit de kracht van de aanpak of interventie in kleine dingen; de juiste vraag, het goede gesprek, het beeld dat aanspreekt. Veel meer dan het zoveelste groots en meeslepende opleidingsprogramma. Leren bestaat vanzelf en gaat natuurlijk, we doen in organisaties vooral veel om dat af te remmen. Door het beheersparadigma van veel managers of door het leren te overorganiseren draaien we veel moois de nek om. Dus; biedt zelforganisatie de ruimte!
Het nadeel van de breedte in 'Leren in organisaties' vind ik dat er wat mij betreft te weinig verbinding is tussen de verschillende bijdragen. Het inleidende hoofdstuk is meer dan de moeite waard, maar leidt niet tot een eenduidige boodschap. Voor mensen die op zoek zijn naar een managementboek met een helder verhaal van A tot Z is dit daarom minder geschikt.
Voor mij als startende adviseur in het vak van mens- en organisatieontwikkeling is het boek een mooie inspiratiebron. Het boek biedt een veelheid aan theorieën, cases en onderzoeken en vele artikelen zetten aan tot het lezen van meer werk van de auteurs.
Voor mensen die een beeld willen krijgen van het thema leren in organisaties en daarover geïnspireerd willen worden met mooie praktijkverhalen is het zeer geschikt!
Over Jelger Spijkerboer
Jelger Spijkerboer is veranderkundige en zelfstandig adviseur. Hij werkt aan organisatieontwikkeling en verandering door professionals te versterken. Naast zijn advieswerk draagt hij als docent bij aan het professionaliseren van veranderaars, onder andere bij het Interuniversitair Centrum voor Organisatie- en Veranderkunde (Sioo).
