In overzichtelijke termen en aansprekend geformuleerd krijgt de lezer een beeld van wat er in de verschillende situaties bij conflicthantering komt kijken. In het boek zal menig manager, projectleider of interimmer voldoende handvatten vinden om aan de slag te gaan. Het boek begint met een prachtige definitie van een conflict: 'een conflict is een botsing van waarheden die niet in één verhaal passen.'
Met deze elegante aanvliegroute creëren de auteurs een originele en vruchtbare invalshoek om naar conflicten te kijken. Immers, met deze formulering:
- wordt in één klap duidelijk dat conflicten ook positief uit kunnen werken. Een conflict is een kans om meer kanten aan een situatie te ontdekken, het verhaal in de organisatie wordt rijker;
- is er geen sprake van een 'schuldige' aan een conflict of van een 'slachtoffer', maar van partijen die ergens bij betrokken zijn en vanuit verschillende invalshoeken redeneren;
- en krijgt je direct oog voor de rol van een conflictcoach: die is er voor om de betrokkenen te ondersteunen om het verhaal op te rekken, zodat er - eventueel - beide waarheden in passen.
Uitgangspunt van het boek is de gedachte dat conflicten vanzelfsprekend bij samenwerking en interactie horen. Het gaat er niet om conflicten te vermijden of om ze te vergroten, in een organisatie gaat het erom conflicten een kans te geven en er gebruik van te maken. De vraag wat je tegen kan houden om in een conflict te interveniëren komt uitgebreid aan de orde.
Lingsma en ten Hoedt laten zien dat de rol van de manager ingewikkeld is: je zit met verschillende petten op. Je bent leidinggevende, je hebt je te verantwoorden naar je eigen baas, je voelt je gedwongen je eigen leidinggevende te steunen tegenover zijn medewerkers, etcetera. Maar de les is wel duidelijk: niets doen vanuit de filosofie 'laten ze het zelf maar oplossen' kan conflicten als heidebranden laten voortwoekeren, en daar heeft niemand wat aan.
De vraag hóe je als conflictcoach wel vruchtbaar kan interveniëren in een conflict het belangrijkste deel van het boek. De rol van de conflictcoach is níet die van scheidsrechter of beslisser, maar de rol van de begeleider, want een conflict is in essentie interactioneel.
De auteurs leggen dit uit aan de hand van het systeemdenken. Beschouw een conflict met de betrokkenen (de partijen, collega's, vrienden, leidinggevenden) als een systeem en realiseer je dat iedere betrokkene door zijn/haar reactie op de ander het conflict in stand houdt dan wel laat escaleren.
De invalshoek voor ingrijpen is dan de communicatie, de auteurs raden managers aan de betrokkenen te helpen om waar te nemen wat er gebeurt en daar adequaat op te reageren. Daartoe krijgen de lezers divers interessante wijsheden voorgeschoteld - bijvoorbeeld mensen beïnvloeden vooral zonder woorden - en tips en trucs om hiermee om te gaan.
Tevens krijgt de lezer en passant inzicht in het patroon waarlangs conflicten escaleren, de kenmerken van een conflictbestendige organisatie en een overzicht van de competenties van een conflictcoach.
Het sterke van dit boek zit in de originele benadering van conflicten, de praktijkvoorbeelden en de aanpak om met conflicten om te gaan. Je merkt aan de praktische wijsheden in het boek en je leest tussen de regels door dat de auteurs ervaren coaches zijn.
De zwakte van het boek zit in de discrepantie tussen de omvang (zo'n 130 pagina's) en het keuze van het gepresenteerde materiaal. In zo'n kort bestek is het bijzonder lastig om een samenhangend beeld te presenteren, zeker als er ook nog voor gekozen is om diverse modellen en inzichten aan de orde te laten komen.
Daarmee wordt het boek fragmentarisch: de 'kenmerken van conflictbestendigheid van organisaties' in hoofdstuk Drie wordt bijvoorbeeld niet gekoppeld aan de 'analyse vanuit systeemdenken' in hoofdstuk Vier of aan de competentie 'conflictmanagement' in hoofdstuk Zes. Het lijkt alsof de auteurs ieder hun eigen inzichten naast elkaar hebben gezet, als twee afzonderlijke verhalen. Dat is jammer.
Juist twee ervaren en competente coaches hebben de mogelijkheid om vanuit verschillende inzichten een nieuw en rijk verhaal te construeren. Als daarvoor iets meer tekst nodig is, lijkt me dat zeer de moeite waard. Ik zie uit naar een volgende versie van dit boek, wat mij betreft met meer omvang, samenhang en daarmee met meer diepgang.
Over Carolien de Monchy
Drs. Carolien de Monchy, organisatieadviseur, ondersteunt professionals en teams bij het verbeteren van de kwaliteit van hun resultaten en hun werk. Speciale expertise in het begeleiden van organisatieveranderingen als strategieontwikkeling, professionalisering en arboconsultancy; zowel in profit als in not-for-profit organisaties. www.kennisfabriek.nl.
