U kent het gevoel vast wel. Opeens zit je daar dan, in zo'n groep leidinggevenden die een organisatie of organisatieonderdeel aanstuurt. Iedereen kijkt naar je, praat over je, vindt dat je dingen niet goed doet of juist wel, heeft een mening over je als persoon. Kortom: je bent bliksemafleider voor heel veel dat passeert. Die kan niet door een deur met Jan, Piet is echt de baas, Klaas kan niet meekomen, en Marieke, ja, die heeft toch het meest verstand van zaken. Hans van de Putte heeft het wel en wee van Managementteams beschreven in een praktijk- en werkboek dat vol staat met gebeurtenissen uit het echte leven. Verwacht dus geen groepsdynamische theorie. Voor iedereen die zelf in een MT zit of heeft gezeten, is 'Managementeams' een feest der herkenning. Niet in het minst voor de slachtoffers in verschillende organisaties, omdat Van de Putte de hoofdrolspelers zo levendig beschrijft.
Neem de 'psychopaat in pak', een angstige en dus autoritaire MT-voorzitter in een overheidsorganisatie die jarenlang zorgt voor een verschrikkelijke sfeer, met enorme menselijke schade als gevolg zonder dat iemand er wat van durft te zeggen. Autocratisch leiderschap en samenwerken in een MT, dat gaat nooit goed. Of de 'IWAB', de 'Ik Weet Alles Beter'. Deze 'IWAB' weet alles o zo goed. Denkt ie. Maar zijn gebrek aan empathisch vermogen en afkeer van feedback staan garant voor een spoor van verwoesting in de organisatie, hij heeft werkelijk geen idee wat zijn ego aanricht. Of neem de narcistische directeur van een opleidingsinstituut, ook 'verpakt' in zo'n mooie beschrijving van Van de Putte: niet betrokken bij het primaire proces, zelfingenomen, inhoudelijk een nul, bezig met 'bilateraaltjes' met hoogwaardigheidsbekleders zonder dat zijn mensen daar iets van af weten, en natuurlijk wars van elke kritiek. De organisatie gaat van crisis naar crisis, iedereen ziet 't, maar niemand doet wat. En dat allemaal zonder dat de betreffende persoon of zijn teamleden het in de gaten hebben. Het MT als doofstom eiland. Volgens Van de Putte met stip valkuil nummer 1 voor elk MT. Groepsdenken of een psychopaat in pak maken dat een MT niet in verbinding staat met de ontwikkelingsfase van de organisatie. Geen binding met de organisatie betekent dat er een subcultuur ontstaat die alleen positieve informatie tot zich neemt, afgeschermd door een meer dan welgezinde hofhouding. Andere valkuilen zijn onder meer ongewenste machtsuitoefening, gebrek aan vertrouwen, en onvoldoende kwaliteiten. Stuk voor stuk staan ze beschreven in het boek, rijkelijk geïllustreerd met korte voorbeelden en met maar liefst 36 praktijkcasussen. En echt werkboek dus met een leeswijzer, een samenvatting, zelfs met een hoofdstuksamenvatting, en met tips voor verschillende typen lezers zoals jonge managers, managers met weinig tijd, en managers met behoefte aan achtergrondkennis. Voor elk wat wils. Cartoons en grafieken verluchtigen en verduidelijken de tekst. De overvloed aan casuïstiek, soms met complete dialogen, maakt het boek soms wat minder vlot leesbaar, maar de herkenning door deze toevoeging van de levendige praktijk maakt veel goed. De ondertitel, 'De praktijk: een rooddruk', moet de lezer dan weer zelf duiden. In de inleiding wordt summier vermeld dat het over de praktijk gaat en dus 'een rooddruk' betreft. Waarschijnlijk een verwijzing naar de theorie van De Caluwé en Vermaak, al wordt die verwijzing niet direct gemaakt. De lezer moet dus maar aannemen dat het hier een 'rooddruk' betreft, ook als hij die theorie niet kent. Het boek maakt de ondertitel overigens wel volop waar. Niets blijft ongenoemd en alles krijgt een plaats vanuit de rijke ervaring van de auteur als luchtmachtofficier en adviseur. Voor het boek heeft van de Putte tientallen mensen uit de praktijk geïnterviewd en dat merk je. Geen onderwerp over MT's wordt overgeslagen en de lezer komt alles te weten. Voor zover het de praktijk betreft natuurlijk. Uiteindelijk gaat het bij MT's, zo concludeert Van de Putte in 'Managementteams', om toegevoegde waarde van het collectief, om fouten toegeven, om een forse dosis zelfkennis, dat geldt vooral voor de leider van een managementteam, en om oog hebben voor de houdbaarheid van de groep en de leden daarvan. Van de Putte onderscheidt 'echte' MT's die, in tegenstelling tot een ritueel pseudoteam, zich met openheid en vertrouwen concentreren op collectieve resultaten. Makkelijk is dat nooit, zelfs niet in de casus van de directeur als voetbaltrainer.
Over Erwin van de Pol
Drs. Erwin van de Pol CMC RGVME is werkzaam als organisatieadviseur bij Rijnconsult. Van de Pol heeft enige honderden publicaties over management en maatschappelijke ontwikkelingen op zijn naam staan. Hij heeft een aantal professionele prijzen gewonnen waaronder de Management Essay Prijs en Kunst & Zaken Adviseurs Award.
