Digiziek

In dit boek beschrijft Spitzer lichamelijke en geestelijke nadelige effecten voor individuen en voor samenlevingen als gevolg van de ongeremde toename van het gebruik van digitale media. Hij stimuleert een neiging om alle digitale media uit het raam te gooien, terwijl ik mijn brood verdien aan de digitale wereld. Zie daar mijn verwarring.

Het boek Digiziek – Pleidooi voor offline leven van Manfred Spitzer is een boek dat niet iedereen prettig zal vinden. Niet door de structuur en niet door de inhoud. Ondanks dat is de inhoud van het betoog zodanig boeiend dat alle opvoeders en beleidmakers er kennis van zouden moeten nemen.

De structuur van het boek is voor veel mensen waarschijnlijk te wetenschappelijk. De tekst is een aaneenschakeling van verwijzingen naar wetenschappelijke experimenten en onderzoeken. Na ruim 300 pagina’s volgen 25 pagina’s met eindnoten en 50 pagina’s literatuurverwijzingen. Dit zorgt enerzijds voor een tekst die moeilijker leesbaar is dan veel mensen prettig vinden, maar anderzijds zorgt dit voor een ‘stevigheid’ van de onderbouwing van zijn argumenten.

De inhoud van het betoog is confronterend. In 13 hoofdstukken wordt stapsgewijs uitgelegd hoe slecht het ingeslopen gebruik van digitale media is voor de gebruikers en voor de samenleving.

In het eerste deel van het boek wordt de basis gelegd voor de rest van het boek. De context van beschavingsziekten, smartphones en cyberspace wordt beschreven, zodat de lezer voldoende kennis heeft om het betoog van de rest in het boek te kunnen volgen. De auteur legt de begrippen die verderop in het boek gebruikt worden duidelijk uit.

In het tweede deel worden verschillende nadelen en risico’s van het gebruik van digitale media per hoofdstuk uitgewerkt. Zo worden stress, verslaving, angst, privacy schending, slapeloosheid en depressiviteit besproken. De nadelen worden allemaal besproken voor zover ze worden veroorzaakt door het gebruik van digitale media. Speciale aandacht besteedt de auteur aan de gevaren van digitale media voor de jeugd. De andere gevaren hebben ook effect op de jeugd, maar in deze hoofdstukken wordt speciaal het effect op de jeugd belicht. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een duidelijke conclusie.

In het derde deel, het laatste hoofdstuk van het boek doet de auteur een suggestie om met het probleem om te gaan. Hij geeft in dit hoofdstuk antwoord op de vraag: ‘Wat kunnen we individueel en als samenleving doen om de gevaren van de digitale media het hoofd te bieden?’

Spitzer stelt in het boek dat het gevaar van het gebruik van digitale media groter is dan roken, het gebruik van drugs of van alcohol. Hij voert enorm veel onderbouwde argumenten aan om deze stelling te onderbouwen. Bovenstaande gevaren worden door nagenoeg iedereen in verband gebracht met verslaving en worden in meer of mindere mate gereguleerd. Door opvoeding en door wettelijke regelgeving worden de risico’s van deze gevaren beperkt. Het gebruik van digitale media heeft exact dezelfde verslavende werking, maar wordt in veel gevallen door opvoeding en door wettelijke regelingen juist gepromoot.

Als je zijn redenering volgt, dan moet je met hem de conclusie trekken dat het raar is dat we kritiekloos het moeras van digitalisering in lopen. We worden het moeras ingelokt door gemak, plezier, vertier door aanbieders met geheel eigen motieven en we vragen ons collectief onvoldoende af of we de juiste weg gaan. We lijken het gevaar niet te zien en de te verwachten schade is enorm.

Jaren geleden is vanuit wetenschappelijk onderzoek een beweging ontstaan die de klimaatverandering op de wereldagenda heeft willen zetten. Dat lijkt nu voldoende urgent ervaren te worden door velen. Spitzer vergelijkt de klimaatramp met de ramp die dreigt als gevolg van digitaal leven. Er is voldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan om op zijn minst kritisch te staan tegenover de ontwikkeling van toenemende digitalisering.

Om hiervan op de hoogte te geraken zou dit boek verplichte kost moeten worden voor alle opvoeders; thuis en op scholen.