Arend Ardon concludeert dat managers zelf ongewenste effecten sorteren, omdat zij onbewust precies de dingen doen waardoor veranderingen vastlopen. Managers hebben aannames over veranderprocessen die hen juist in de problemen brengen. Zij gedragen zich vaak heel anders dan zij met de mond belijden. Door hun gedrag maken zij medewerkers afhankelijk en reactief. Managers ondermijnen ondernemerschap en verantwoordelijkheidsgevoel van medewerkers. Terugkerende problemen proberen zij steeds met dezelfde aanpak te lijf te gaan. En hun eigen ineffectiviteit proberen zij onbespreekbaar te maken.
Ardon helpt je begrijpen waardoor veranderprocessen stagneren. Hoe ook managers daaraan bijdragen met onbewuste aannames en gedragingen en zo vicieuze cirkels creëren die managers én medewerkers in hun greep houden.
In 'Doorbreek de cirkel' beschrijft hij zes principes om daaraan te ontkomen en echte verandering te bewerkstelligen. Ardon helpt de lezer hardnekkige situaties herkennen. Daarna laat hij hem bewust worden van zijn gedachtepatroon over veranderen en onderkennen wat hij doet als het spannend wordt. Ook leert de lezer begrijpen hoe hij zelf de situatie in stand houdt. Ardon spoort hem aan het onbespreekbare bespreekbaar te maken.
Het laatste principe is een pleidooi om vooral klein te beginnen en niet met grootse projecten. Ieder principe wordt in een eigen hoofdstuk uitgewerkt. Met een praktijkvoorbeeld laat Ardon telkens zien wat er gebeurt. Hoe managers en medewerkers veranderingsprocessen onbewust zelf laten vastlopen, verantwoordelijkheidsgevoel ondermijnen en terugkerende problemen veroorzaken.
Hij geeft vervolgens suggesties om de vastgelopen situatie nieuw leven in te blazen door de situatie in openheid te bespreken, de eigen rol van de manager erin te bespreken en samen met de medewerkers nieuwe wegen te onderzoeken. Ieder hoofdstuk bevat enkele oefeningen om aan de slag te gaan met de inzichten en wordt afgesloten met een kernachtige samenvatting in vier of vijf punten.
'Doorbreek de cirkel' is de publieksversie van Ardons proefschrift 'Moving Moments'. Het boek is zeer toegankelijk geschreven en leest vlot weg. De toepassing van zijn gedachtegoed is echter niet gemakkelijk. Hij beschrijft wel realistische situaties en stukjes dialoog, maar eigenlijk moet je die situaties live zien, of beter nog: zelf ervaren. Dat is niet eenvoudig te vatten in een boek.
'Doorbreek de cirkel' kan verandermanagers zeker helpen bewust te worden van hun eigen bijdrage aan de verandersituatie.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
