Gedoe komt er toch

Het boek 'Gedoe komt er toch' van Joop Swieringa en Jacqueline Jansen stelt verfrissend vast dat het toch gebeurt en dat dat maar goed is ook. Zonder gedoe geen beweging geen verandering. En daar waar mensen samenwerken, is er altijd sprake van gedoe. Tenzij men, zoals in een echte bureaucratie, alleen maar gericht is op het níet te hoeven samenwerken. Ja, dan is gedoe vervelend, omdat er dan opeens wél samengewerkt moet worden. Op deze manier wordt er een heel aantal vastgevroren standpunten over management en veranderingen ontdooit. Met humor, nieuwe inzichten en bevrijdende vergezichten. Want het is niet de individuele manager die het grootste belang bij veranderingen of aanpassingen, iedereen heeft er belang bij. Ik wil jou niet hinderen, is het onderliggende 'probleem'. En daar is de verandering vooral op gericht: om elkaar minder te hinderen. Door veel stellingen om te draaien, worden nieuwe inzichten gegeven. Het boek stelt dat mensen niets liever willen dan veranderen. Dat is herkenbaar. Ook in mijn praktijk is me al heel vaak opgevallen dat het meeste gedoe niet wordt veroorzaakt door de verandering, maar veel meer door de communicatie erover en de daardoor vele verstoorde relaties. Vooral de formule E=K x A ('Effect' is gelijk aan de 'Kwaliteit' van de beslissing maal de 'Acceptatie' ervan) is een leerzame formule. Veel technocratisch ingestelde managers vinden de kwaliteit zoveel belangrijker dan de acceptatie dat het uiteindelijke effect voorspelbaar gering is. Waarom toch altijd die focus op kwaliteit? Wellicht omdat de manager er vanuit gaat dat kwaliteit rechtstreeks beïnvloedbaar is door hem of haar. Acceptatie heeft iets te maken met relaties, met intermenselijk gedrag en dat is altijd zo'n gedoe. Van de weeromstuit focussen we dus nog maar meer op kwaliteit. Bij zo'n enorme 'K' wordt de 'a' zo klein dat het effect nog minder meetbaar wordt. Ziedaar, nog meer gedoe. Een mogelijke doorbraak van dit soort denkpatronen die door Swieringa en Jansen wordt aanbevolen, is het veranderen van regels in afspraken. Regels worden van bovenaf opgelegd en moeten worden gecontroleerd, afspraken daarentegen worden door twee gelijkwaardige partijen onderling gemaakt. In deze afspraken mag een element van 'voor wat hoort wat' niet ontbreken. Ondanks deze wat 'softe' benadering is het niettemin heel goed mogelijk zeer scherpe afspraken te maken. 'Om onze taak (of verantwoordelijkheid) zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren (of waar maken), zouden wij willen dat jullie (volgen scherp omschreven gedragingen) vaker doen, want dat helpt ons. En (idem) niet meer doen want daar hebben wij last van', zo lezen we op pagina 69. Het gebruik van een dergelijke afspraak is, als hij oprecht wordt gemaakt, buitengewoon krachtig. In korte tijd zag ik een ogenschijnlijk niet-meewerkende techneut veranderen in een coöperatieve collega. Alleen omdat hem open en eerlijk werd verteld dat we last hadden van zijn gedrag. Gelardeerd met pittige citaten en cartoons en geschreven met snelheid en humor, zowel in de verhaallijn als bij de talloze voorbeelden, is het boek 'Gedoe komt er toch' een aanwinst. Niet alleen als verjaardagscadeau voor moegestreden managers maar juist bij diegenen die meer willen dan alleen maar SMART-doelstellingen realiseren. Met gedoe.