Samenspel - ‘Een boek vol stof tot nadenken en reflecteren’

Samenspel - Hoe je meer bereikt als je vol overgave op elkaar vertrouwt van Nathalie de Man is een boeiend denkboek geworden voor managers, organisatieadviseurs en coaches die zich bezighouden met grote maatschappelijke opgaven.

Het fenomeen samenwerking kennen we wel. Je stelt doelen, verdeelt taken en maakt afspraken over de uitvoering daarvan, communicatie, enzovoort. Dat klinkt simpel, maar blijkt in de praktijk vaak al lastig zat.

Groeimodel

Nathalie de Man constateert dat samenwerking niet voldoende is om tot oplossingen te komen voor de grote maatschappelijke opgaven, zoals een betaalbaar zorgstelsel en de noodzaak van duurzaamheid. Daarvoor is samenspel nodig. Maar verwacht hiervoor in dit boek geen concrete stappenplannen. Zoals De Man zelf schrijft: ‘Samenspel is een wat ongrijpbaar begrip voor interacties tussen mensen om samen tot creatie te komen. Om samen de stap in het onbekende te zetten.’ Ze wil als ervaringsdeskundige haar inzichten delen in de krachten en principes die van samenwerking echt samenspel kunnen maken. Het is een groeimodel: van vertrouwen naar overgave, van constructieve patronen naar speelsheid, van verantwoordelijkheid naar eigenschap, van resultaten behalen naar betekenis hebben.

Samenspel begint bij jezelf

Het klinkt misschien paradoxaal, maar samenspel begint bij jezelf. Het boek begint met een stevige reflectie op hoe jij als een van de spelers in het samenspel in het leven en in je werk staat. Hoe zijn jouw gedragspatronen? Kun je volledig aanwezig zijn, met hoofd, hart, buik en handen? Hoe ga je om met angst? Durf je te vertrouwen? Hoe is jouw balans tussen vrouwelijke en mannelijke energie? Ken uzelve blijkt dus ook bij het samenspel de basis te zijn.

Voorwaarden binnen de organisatie

De volgende stap is de analyse van het organisatieniveau. Hoe wordt er gecommuniceerd? Is er een productieve dialoog en, als dat nodig is, een constructief conflict? En hoe gaan de mensen om met verantwoordelijkheid? Doen ze braaf wat is afgesproken, of tonen ze eigenaarschap, wat betrokkener en persoonlijker is? Met Marieke van Toor, organisatieadviseur bij de gemeente Zoetermeer, schreef de Man het hoofdstuk over impact, waarin je aan het denken wordt gezet over hoe je als organisatie impact kunt maken en wat daarvoor nodig is in het samenspel.

Intenties zijn leidend

Ook besteedt De Man aandacht aan leiderschap: hoe faciliteer je samenspel? Een kern hierbij is wat zij noemt intentiebewust creëren, waarbij het gaat om het grote doel en het samenspel om tot resultaten te komen. Als een boom met de intentie als wortelstelsel, de leidende principes binnen de organisatie als stam en de vorm, de producten en diensten met hun achterliggende organisatie, als kruin. Dit principe heeft herkenbare raakvlakken met het binnen de overheid bekende ‘werken vanuit de bedoeling’: waar deden we het ook al weer voor?

Samenspel in de praktijk

Hoewel de principes breed toepasbaar zijn, spitst dit boek zich toe op het openbaar bestuur. Integraal werken is bijvoorbeeld een actuele wens van veel gemeenten, de taken die zij uitvoeren houden zich in de praktijk nu eenmaal niet aan de grenzen tussen de verschillende afdelingen en diensten. Twee bijdragen van gastauteurs gaan over samenspel bij de overheid. Trainer en coach Hero Prins beschrijft het samenspel tussen bestuurders en ambtenaren, waarin belangen nog al eens flink uit elkaar kunnen lopen. Iris van Veen, bestuursadviseur Communicatie bij de gemeente Amersfoort, levert een bijdrage over het ingewikkelde spel van participatie bij beleidsontwikkeling in een gemeente. Een concrete afronding van een boek vol stof tot nadenken en reflecteren. Om met de woorden van De Man zelf te eindigen: ‘De beloning is de sprong in het diepe meer dan waard.’