Ik ben niet (meer) zo’n idealist. Dat heeft met leeftijd te maken en met het feit dat ik in de afgelopen decennia veel wolven in schaapskleren heb zien langskomen in het maatschappelijk debat. En ook met het feit dat ik gaandeweg tot het inzicht ben gekomen: je kunt pas geloofwaardig iets voor de wereld betekenen als je weet wat je voor jezelf betekent. Politici die vanaf de moral highground het volk bestoken met apocalyptische vergezichten en ons vanaf de kansel vertellen hoe we dientengevolge zouden moeten handelen, hoeven dan ook niet op mijn stem te rekenen. De combinatie van drammerigheid en gebrek aan humor staat me instinctief tegen.
De wereld is complex
Dat wil niet zeggen dat ik niet geef om een beter milieu, om sociale ongelijkheid of dat ik liever een dikke bolide rijd dan zonnepanelen op m’n dak te leggen. Ik vind alleen: de wereld is complex geworden en geloofwaardig over idealen praten doe je alleen door er ook daadwerkelijk iets mee te doen. Bij voorkeur zonder vervolgens alles uit de kast te trekken om aan de wereld te laten zien hoe geweldig je wel niet bezig bent geweest. Noem het ouderwets.
Het begint bij...
Met die basishouding las ik het boek Heel de zorg van Joost Bijlsma en Cathy van Beek. Een boek over duurzaamheid in de zorg, dat begint zoals veel boeken over het onderwerp ‘duurzaamheid’. Een schets van wat er allemaal mis staat te gaan (klimaatverandering; verlies aan biodiversiteit; drinkwatergebrek; houtkap; medisch afval) en vervolgens een oproep om daar met z’n allen wat aan te doen. Zo draagt paragraaf 1.2 de niet mis te verstane titel: ‘Waarom het bij jou begint.’
Casuïstiek
Alle ingrediënten voor een flinke portie jeuk waren dus aanwezig. Maar ik besloot door te lezen en werd beloond. Want precies datgene wat ik vaak mis in ideologisch geladen betogen: ‘er daadwerkelijk iets mee doen’, bleek in dit boek in rijke mate – en overtuigend – aanwezig. De casuïstiek – ze staan als ‘gidsen’ verspreid door het boek te lezen – is zo rijk en de voorbeelden van inspirerende initiatieven zijn vaak ook zo mooi in hun eenvoud, dat het zelfs een verstokte ‘realist’ als ik wist te begeesteren.
Zo bedenkt apothekersassistente Anja Vissers in 2011 een methode om teruggebrachte medicijnen die nog goed zijn te bewaren en vervolgens opnieuw verstrekken. Ze vindt een chipontwikkelaar, een wetenschapper en twee logistici bereid om mee te werken aan haar plan, dat veel medicijnverspilling moet kunnen tegengaan. In 2020 komt het tot een eerste medicijnenzending naar Suriname.
Dan is er huisarts Joep, de biking doctor die in Den Haag een online platform gebruikt om 70% van zijn patiëntcontacten online te kunnen afwerken en indien gewenst met een bakfiets bij zijn patiënten langs gaat.
Vervolgens is er operatieassistente Katja Blischke, die bij het Amsterdam UMC werk maakt van operatieafval en met een green team werkt aan betere verwerking van de enorme afvalstromen die medische ingrepen met zich meebrengen.
Een laatste voorbeeld: Verpleegkundige in de psychiatrie Wilma Huisman die samen met haar man een biologische wijngaard begint en daar een zorgboerderij van maakt voor dagbesteding.
Sympathiek
Het zijn vrij bescheiden verhalen, maar juist daarom zijn ze sympathiek. Er is hier geen sprake van hoogdravende prinzipienreiterei, maar van mensen die iets bedenken en daar vervolgens naar handelen.
Natuurlijk staan er ook grotere verhalen beschreven in het boek, waarin zorgorganisaties hun duurzame daden en ambities delen. Maar wat mijn chagrijn doet verdwijnen is een type als Floor Brouwer, die als student stichting BONT opricht, dat laagdrempelige activiteiten- en woonvoorzieningen verschaft voor jongeren met een verstandelijke beperking.
Hulde dus aan de auteurs, die erin slagen om zoveel hoogdravende idealen toch op de grond te laten landen. In de bundeling van al die persoonlijke verhalen schuilt de kracht: praten = doen.
Ik kan er ook niks aan doen; ik ben om.
