Programmacanvas - Praktisch aan de slag met een programma van Björn Prevaas en Niels van Loon, biedt een toegankelijke en praktische methode voor programmamanagement. In een tijd waarin organisaties steeds vaker te maken krijgen met complexe en langdurige veranderopgaven, reikt dit boek een gestructureerde aanpak aan. Een aanpak die bovendien is ondersteund door een visueel hulpmiddel: het programmacanvas. Dit canvas helpt organisaties programma’s te structureren en te sturen, met als doel een effectieve en samenhangende uitvoering.
Het boek is opgebouwd uit drie delen:
Essentie van programmamanagement
In dit eerste deel bespreken de auteurs de basisprincipes van programmamanagement. Ze leggen uit wat een programma is, hoe het zich onderscheidt van een project en welke rol programma’s spelen binnen organisaties. Daarbij gaan ze in op veelvoorkomende uitdagingen, zoals complexiteit, veranderende omstandigheden en de noodzaak om wendbaar te blijven.Het programmacanvas
In het deel over het programmacanvas introduceren de auteurs het canvas en lichten ze de verschillende bouwstenen toe, waaronder programmadoelstellingen, onderliggende opgaven, veranderstrategieën en betrokken stakeholders. Elk element wordt voorzien van een toelichting en voorbeelden uit de praktijk.Praktische toepassing
In het derde deel staat de implementatie van het canvas centraal. De auteurs nemen de lezer mee door de fasen van een programma: van verkenning en opstart tot uitvoering en afronding. Ook geven ze tips over het gebruik van het canvas in workshops, en hoe je een programma bijstuurt op basis van voortschrijdend inzicht.Visuele opzet
Een sterke troef van dit boek is de visuele, gestructureerde opzet van het programmacanvas. In tegenstelling tot veel theoretische modellen is deze methode eenvoudig te begrijpen en direct toepasbaar. De auteurs hanteren een heldere, toegankelijke schrijfstijl en vermijden onnodige theoretische complexiteit. Daardoor is het boek geschikt voor zowel ervaren programmamanagers als nieuwkomers.
casussen uit diverse sectoren
De praktijkgerichte benadering springt eruit. Het boek bevat tal van voorbeelden en casussen uit diverse sectoren, variërend van overheidsinstellingen tot commerciële organisaties en non-profits. Hierdoor is het model breed inzetbaar en relevant. Daarnaast benadrukken de auteurs het belang van continue bijsturing – een realistische benadering in een wereld waarin verandertrajecten zelden lineair verlopen.
kanttekeningen
Toch zijn er ook enkele kanttekeningen te plaatsen. Zo hanteren de auteurs zowel het nieuwe programmacanvas als een ouder model. Voor lezers die niet bekend zijn met beide versies kan dit verwarrend zijn. Een expliciete keuze of een heldere vergelijking tussen de modellen had de leesbaarheid vergroot. Ook wordt er relatief weinig aandacht besteed aan de rol van digitale tools binnen programmamanagement. In een tijd waarin veel organisaties werken met platforms als Trello of Microsoft Planner, zou een koppeling met deze tools de praktische bruikbaarheid van het boek kunnen vergroten. Tot slot lijkt het canvas vooral geschikt voor middelgrote tot grote veranderprogramma’s. Bij zeer complexe of sterk gespreide programma’s kan de methode ontoereikend zijn, en zijn aanvullende methodieken nodig.
Programmacanvas is een waardevolle aanvulling op de literatuur over programmamanagement. Het biedt een gestructureerde en tegelijk flexibele aanpak, ondersteund door praktische handvatten en heldere voorbeelden. Het boek is vooral geschikt voor managers, adviseurs en opdrachtgevers die te maken hebben met complexe verandertrajecten en behoefte hebben aan een visuele en concrete leidraad.
Over Frank van Kuijck
Frank van Kuijck is een onafhankelijk en zelfstandig professional in toezicht en advisering binnen de publieke sector. Hij is oprichter en eigenaar van het adviesbureau Toetssteen BV. Daarnaast is hij associate partner bij TransitiePartners. Hij heeft een achtergrond als Partner in de audit en adviespraktijk bij Deloitte en is docent Auditing aan de UVT Tilburg.
