De auteurs van ‘Debatteren om te winnen’ graven op een prettige en praktische manier in de Oude Geschiedenis van Grieken en Romeinen door wie het debat werd uitgevonden. Klassieke termen als ethos (de persoonlijkheid van de spreker), pathos (het bespelen van de emoties van het publiek) en logos (de argumentatie) zijn de rode draad in een verder zeer eigentijds betoog. Dat betoog bevat af en toe uiterst waardevolle tips. Als alle sprekers op Nederlandse congressen deze adviezen in hun oren knoopten, werden die congressen een stuk plezieriger en waarschijnlijk nog informatiever ook.
Een aantal voorbeelden maakt duidelijk waarom.
Onder het kopje ‘Geef geen commentaar op jezelf tijdens de presentatie’ constateren de auteurs: ‘Mensen komen vaak vlak voordat ze beginnen met het excuus dat ze zich niet optimaal hebben kunnen voorbereiden. Fout! In plaats van sympathie bereik je hiermee het tegenovergestelde: je toehoorders zullen denken dat je je helemaal niet goed hebt ingelezen en vragen zich af waarom zij dan wel naar jou moeten luisteren. Niet doen dus.’
Van langdradigheid houden de auteurs evenmin. Ze geven een uiterst waardevol advies. ‘Als je tien minuten mag praten, wees dan niet bang om korter te spreken. Niemand heeft ooit geklaagd dat de opening van een congres te kort was.’ En van half, onafgerond werk zijn ze ook niet gediend. ‘Mocht je overwegen te eindigen met het stellen van vragen: niet doen! Sluit eerst goed af en bied daarná de mogelijkheid tot het stellen van vragen of bedank voor de aandacht.’
De allerbelangrijkste tip heeft betrekking op het hardnekkig gebruik van de PowerPoint presentatie. Wie geregeld congressen bezoekt, weet dat er nauwelijks krachtiger slaapmiddelen zijn dan de geprojecteerde lichtbeelden van woorden die je amper kunt lezen terwijl er iemand naast de lichtbak die woorden in een net iets andere volgorde voorleest. De ‘spreker’ gebruikt zijn sheets als spiekbrief. ‘Nooit doen’, adviseren de auteurs.
Volgens hen moet je PowerPoint alleen gebruiken als het echt wat toevoegt. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer je een onderdeel van je betoog kernachtig samenvat. Of wanneer je een deel van je verhaal met een heldere grafiek wilt illustreren. Maar in alle andere gevallen moet de PowerPoint uit. Tenminste als je een helder en goed betoog wilt houden.
Dit soort praktische tips zijn slechts voorbeelden van de vele waardevolle suggesties die de auteurs van ‘Debatteren om te winnen’ in hun heldere betoog hebben verwerkt.
Over Annegreet van Bergen
Annegreet van Bergen is econoom, auteur van de bestseller Gouden jaren en journalist.
