Volgens de auteur uit Wales is er in het Amerikaanse handboek DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, uitgegeven door de American Psychiatric Association) - het standaardwerk in de meeste landen voor psychiatrische stoornissen - vreemd genoeg niets te vinden over het duiden van psychopaten. De aandoening die er het meest op lijkt is de Narcistische Persoonlijkheidsstoornis. Wie dat heeft, lijdt aan grootse zelfoverschatting en eigenliefde, houdt zich bezig met fantasieën over onbeperkt succes, is manipulatief, weinig empathisch en eist voortdurend bewondering. Daarnaast bestaat nog de Antisociale Persoonlijkheidsstoornis, waardoor mensen vaak bedrieglijk en manipulatief gedrag vertonen om persoonlijk gewin of genot te behalen (dat kan zijn het verkrijgen van geld, seks of macht). Ronson schat in dat er veel politici en zakenmensen zijn die lijden aan deze Narcistische of Antisociale Persoonlijkheidsstoornis met alle gevolgen van dien.
Tijdens een medisch congres ontmoet Ronson de Canadese psycholoog Bob Hare die hem leert hoe je psychopaten kunt herkennen. Het is een hele waslijst - ook wel de Dr Hare’s Checklist genoemd naar de bedenker - deze bestaat uit een twintigtal toetsingskenmerken voor psychopaten. Hier volgen ze: Welbespraaktheid/oppervlakkige charme; overdreven gevoel van eigenwaarde (egocentrisme); behoefte aan prikkels/vatbaarheid voor verveling; pathologisch liegen; sluw/manipulatief gedrag; afwezigheid van wroeging of schuldgevoel; oppervlakkig affect (oppervlakkige emotionele ontvankelijkheid); ongevoeligheid/afwezigheid van empathie; parasitaire levensstijl; zwakke controle over eigen gedrag; willekeurig seksueel gedrag; gedragsproblemen in de vroege jeugd; impulsief; onverantwoordelijk gedrag; neemt geen verantwoordelijkheid voor eigen daden; veel kortdurende relaties, jeugddelinquentie; schending van voorwaardelijke invrijheidsstelling, crimineel veelzijdig. Dr Hare’s Checklist moet officieel door een daartoe getrainde psycholoog/psychotherapeut of psychiater worden afgenomen. Op elk onderdeel kan met een 0, 1 of 2 gescoord worden. Bij een puntentotaal van 30 of meer kwalificeert iemand zich als psychopaat. Een gemiddelde niet-psychopathische crimineel scoort ongeveer 22 punten. Maar Jon Ronson is natuurlijk geen psycholoog/psychotherapeut en geen psychiater. Desondanks ontpopt Ronson zich met de eerdergenoemde wetenschap van toetsingskenmerken op zak als een fanatieke psychopatenspotter en gaat in zijn boek op zoek naar succesvolle psychopaten met veel macht en geen geweten om hen beter te leren kennen en te duiden. Zo beschrijft hij merkwaardige ontmoetingen met een spion, een leider van een doodseskader in Haïti, een bedrijvendokter en hooggeplaatste leden binnen de Scientology kerk en probeert te ontdekken welke toetsingskenmerken van Dr Hare’s Checklist toepasbaar zijn op deze lieden.
Ten slotte, De psychopatentest bevat veel onthullende anekdotes en is niet voor een speciale doelgroep geschreven maar juist voor een breed publiek dat meer wil weten over de manier hoe je psychopaten – soms in belangrijke leidinggevende posities of zelfs in topfuncties - kunt herkennen. Confrontaties met psychopathische collega’s of leidinggevenden kunnen leiden tot werkstress, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Kortom, psychopathie is een heftige persoonlijkheidsstoornis en geldt als niet of moeilijk behandelbaar.
Louis Thörig is verbonden als thesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam en als docent Corporate Communicatie aan de Hogeschool InHolland.
Over Louis Thorig
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA.
