Verdrink geen dode eend - 'Een fijn boek'

Gelukkig heeft De Gaay Fortman haar aarzelingen terzijde geschoven (‘ja maar, ik ben geen businessgoeroe…’) en heeft ze een wijs en strijdbaar boek geschreven. Verdrink geen dode eend biedt inspiratie voor vrouwen én mannen, over doelen halen en het belang van diversiteit aan de top.

Beminnelijk doeltreffend

Met ‘verdrink geen dode eend’ bedoelt De Gaay Fortman: verspil geen energie aan zaken die niet bijdragen aan het halen van je doelen. Ruzie maken? Zinloos. Moeilijk doen over de vraag hoe ze haar werk combineert met de zorg voor haar gezin, oftewel De Vraag Die Een Man Nooit Krijgt? Verspilling van energie. In de clinch met een andere topvrouw die pertinent tegen quota is? Zonde. Inzoomen op verschillen tussen mensen? Niet productief! Niet dat De Gaay Fortman zelf altijd zo ‘zen’ is: openhartig beschrijft ze momenten waarop ze zelf ook een ‘dode eend’ was. Toen ze boos een tijdschrift naar het hoofd van een collega smeet, bijvoorbeeld. Geduld is niet haar sterkste kant, van competitie is ze niet vies. Haar machtigste middel in de strijd is de beminnelijke doeltreffendheid: laat professionele verhoudingen niet vergallen. Niet uit ‘watterigheid’, zoals ze het zelf noemt, of uit onbaatzuchtigheid, maar uit gezond eigenbelang.

Waanzin!

Of het nog nodig is om energie te steken in meer vrouwen aan de top, is voor De Gaay Fortman geen vraag. Er is geen gelijk speelveld. Het is niet vanzelfsprekend dat talentvolle, ambitieuze vrouwen de top bereiken. Niet in het bedrijfsleven, de board room is nog steeds een ‘white man’s world’. En ook niet in de politiek. Zo vond premier Rutte het volkomen normaal dat hij ‘ging voor kwaliteit’, diversiteit was van secundair belang. De Gaay Fortman is groot voorstander van quota, tot in ieder geval 30% van de topfuncties vervuld is door vrouwen. En ze maakt zich boos over het feit dat de wet die zou moeten zorgen voor die 30%, in de praktijk door bedrijven doodleuk genegeerd wordt. Laat staan dat er sprake is van handhaving. Haar strijdbaarheid spat van de pagina’s: “Het is simpelweg waanzin om vrouwen met al hun talenten en capaciteiten links te laten liggen."

Een boek vol zinnige adviezen

De Gaay Fortman deelt haar eigen professionele én persoonlijke ervaring en geeft zinnige adviezen. Over ‘nee’ zeggen bijvoorbeeld, als je een interessante functie aangeboden wordt. “Niets komt precies op het goede moment”. Over lange tenen en ego: weersta de neiging om lik op stuk te geven. Ken jezelf en je minder positieve kanten; daar ga je namelijk op zeker opmerkingen over krijgen. Van geintjes tot regelrechte rattige reacties. En dan? Beheers de kunst van het verdragen! Over werken en een gezin hebben: weet dat de zorg uitbesteden iets heel anders is dan de verantwoordelijkheid uit handen geven. Het boek eindigt zelfs met heel concrete tips voor vrouwen (ook nuttig voor mannen) op weg naar de top, zoals: twijfel niet aan jezelf, zing je eigen lof en maak keuzes die voor jou waardevol zijn.

Verdrink geen dode eend is een fijn boek met persoonlijke verhalen, referenties aan onderzoeken en wijze adviezen. In een interview met NRC vroeg De Gaay Fortman zich af of die combinatie het boek leuk leesbaar maakt. Jazeker, en meer dan dat!

Liesbeth Tettero, trainer en coach in het openbaar bestuur: www.publice.nl