Eigenlijk kreeg ik gewoon koppijn van dit boek. Of beter: ik kreeg pijn aan mijn gezicht. Zo werkt non-verbale communicatie is namelijk niet alleen een boek om te lezen, maar zeker ook om te doen. En dus zat ik bij elke gezichtsuitdrukking die auteur Daniëlle Regnerij beschrijft, ‘gekke bekken’ te trekken op de bank. Dit tot verbazing van vrouw en dochters. Of ik wel goed wijs was…?
stress-tics
In haar column in NRC beschrijft politiek verslaggeefster Petra de Koning hoe Daniëlle Regnerij vanaf de publieke tribune de lichaamstaal van de diverse politici gadeslaat. De vele bewegingen van premier Schoof leiden af, constateert zij. En bij Wilders ziet ze door bewegingen van de tong ‘stress-tics’. Wanneer we gestrest zijn, zijn we allemaal blijkbaar geneigd met de tong langs de binnenkant van onze wang te draaien – en ook nu weer merk ik dat tijdens het tikken van de vorige zin de beweging nadoe…
geen wondermiddel
Nieuwsgierig geworden door de column, bestelde ik het boek van Regnerij direct bij Managementboek.nl. Hoe boeiend namelijk om mensen sneller te leren lezen door alleen al naar hun non-verbale communicatie te kijken. Waarbij Regnerij in het eerste hoofdstuk wel direct mijn verwachting tempert: ‘Non-verbale communicatie leren lezen, is geen wondermiddel om al jouw gesprekken vanaf nu zonder problemen te laten verlopen.’ Om hier direct aan toe te voegen: ‘Het is wél een extra informatiebron in je gesprekken waarop je kunt varen.’
vijf tips
Regnerij geeft vijf tips die hoe non-verbale communicatie te interpreteren. Dit om te snel conclusies te trekken die we bij de ander ziin gebeuren. Zo zijn – om direct met een bekend misverstand te beginnen - gevouwen armen zeker niet altijd een teken van een gesloten houding. Het kan ook gewoon een relaxte manier van zitten zijn… Goed, de vijf tips dan:
1. Je kunt niet niet communiceren
‘Met alles wat we doen, zenden we een boodschap uit’.
2. Leer observeren
‘Mensen denken en praten regelmatig in termen van conclusies in plaats van zich af te vragen wat ze écht zien.’ Vragen die we onszelf moeten stellen zijn: Wat zie ik letterlijk? Wat betekenen die kale feiten?
3. Kijk binnen de context, incidentele signalen
‘Vraag jezelf altijd af onder welke omstandigheden je non-verbale signalen bij de ander ziet.’
4. Hoe meer signalen, hoe beter
‘Je hebt vaak meerdere non-verbale signalen nodig om conclusies te kunnen trekken.’
5. Ken het non-verbale standaardgedrag
‘Iedereen heeft herhalende signalen in zijn non-verbale communicatie. Deze herhalingen vormen iemands standaard non-verbale gedrag. […] Het is van belang het standaard non-verbaal gedrag vast te stellen, anders kun je niet een wijziging daarin constateren.’
Overtuigd
Kortom: ‘Met onze non-verbale signalen laten we regelmatig zien wat we vinden en voelen. Je kunt alleen geen zwart-witconclusies trekken’. Ik waardeer deze nuanceringen van Regnerij in het eerste hoofdstuk van haar boek. Het maakte de lol die ik vervolgens had bij het lezen van de herkenbare beschrijvingen van non-verbaal gedrag er niet minder om. Sterker nog: ik betrapte er mijzelf op dat ik vandaag tijdens de vergaderingen die ik had anders naar mijn collega’s keek. Kon ik iets aan hun non-verbale gedrag aflezen? Toonde iemand twijfel door een van zijn mondhoeken naar beneden te trekken? Nam iedereen mijn ideeën voor een nieuwe campagne wel serieus, of kon ik bij iemand een duping delight (meesmuilend lachje) ontdekken? Of kon ik zelfs weerzin ontdekken doordat iemand een zijn bovenlip omhoog duwde? Ik denk dat ik inmiddels zo druk was met naar mijn collega’s te kijken, dat ik mij nauwelijks meer kan herinneren wat ze eigenlijk zeiden… Oeps.
Hoe het ook zij: Regnerij heeft mij met haar boek niet alleen vermaakt (en mijn gezinsleden dus ook…), maar absoluut ook overtuigd: onze non-verbale communicatie zegt niet alles, maar wel veel. Zaak om hier bij mijzelf dus ook beter op te blijven letten. Wat mijn gezicht spreekt – zeker wanneer iets mij niet bevalt – vaak boekdelen. Een boek dat ik op die momenten liever gesloten houd.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie
