trefwoord
Meten: tussen weten en illusie
In onze moderne samenleving lijkt 'meten is weten' een onomstotelijke waarheid. We meten prestaties, kwaliteit, geluk, studieresultaten, en zelfs onze dagelijkse stappen. Maar wat weten we eigenlijk echt als we iets hebben gemeten? Wordt door meten alles daadwerkelijk beter, of creëren we vooral een illusie van controle? Deze pagina verkent de wereld van het meten, de kracht ervan én de onbedoelde consequenties.
Berend van der Kolk
De meetmaatschappij
In 'De meetmaatschappij' laat Berend van der Kolk zien wat meten met ons doet, zowel individueel als maatschappelijk. Hij onderzoekt wanneer meten waardevol is en wanneer het beter is om niet te meten, waarmee hij een genuanceerd beeld geeft van onze collectieve meetobsessie.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
De behoefte om alles te kwantificeren
Waarom meten we toch zo graag? Het geeft ons een gevoel van grip op een complexe werkelijkheid. Metingen lijken objectief, wetenschappelijk en geven ons houvast bij het nemen van beslissingen. Maar achter deze meetcultuur schuilt een dieper verhaal.
Christien Brinkgreve
Sanne Bloemink
Eric Koenen
Weten vraagt meer dan meten
Christien Brinkgreve, Eric Koenen en Sanne Bloemink bekritiseren in 'Weten vraagt meer dan meten' het huidige 'regime van maat en getal', waarin kwalitatieve aspecten worden gereduceerd tot kwantitatieve metingen en belangrijke nuances verdwijnen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
SPOTLIGHT: Eric Koenen
Eric Koenen is als oprichter van de Doorwerthgroep en de Academie voor Interventiekunde een belangrijke stem in het debat over meetbaarheid versus kwaliteit. Met zijn achtergrond in sociale wetenschappen en bedrijfskunde brengt hij een uniek perspectief op hoe we kwaliteit niet moeten reduceren tot slechts cijfers.
Meer over Eric Koenen
Kwantificering heeft grote voordelen, maar er zit een grens aan, die ontstaat waar de werkelijkheid zich niet laat vangen in cijfers; waar ervaringen, interpretaties en betekenissen centraal staan die niet te reduceren zijn tot getallen.
Uit: Weten vraagt meer dan meten
Auteurs die schrijven over 'meten'
De twee gezichten van meten
Meten heeft onmiskenbaar waarde. Het maakt vergelijken mogelijk, helpt patronen te ontdekken en kan motiverend werken. Tegelijkertijd leidt het tot versimpeling en reductie van complexe realiteiten.
Vaclav Smil
Orde van grootte
Vaclav Smil benadrukt in 'Orde van grootte' dat meten essentieel is om de wereld écht te begrijpen. Als wetenschapper laat hij zien hoe kwantificeren ons helpt fenomenen in perspectief te plaatsen en betere beslissingen te nemen op basis van feitelijke verhoudingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Berend van der Kolk: ‘Meten geeft vaak een illusie van weten’
Hans van der Klis
In dit interview stelt Berend van der Kolk dat ons cijferfetisjisme verschillende oorzaken heeft: technologie maakt meten makkelijker, het kan motiverend werken en het biedt managers grip op complexe werkelijkheden. Toch waarschuwt hij dat 'meten is weten' vaak slechts een illusie van weten creëert.
Wanneer meten problematisch wordt
Maar wanneer slaat meten door? Wanneer ontstaan er onbedoelde negatieve effecten? Dit gebeurt vooral wanneer metingen een doel op zich worden, en het oorspronkelijke doel uit beeld verdwijnt.
Joep Schrijvers
Het wilde vlees: de tomtomisering van de passionele mens
Joep Schrijvers betoogt in 'Het wilde vlees: de tomtomisering van de passionele mens' dat meten een ethisch vraagstuk is geworden. Hij pleit voor 'meetvrije zones' waarin menselijke eigenschappen niet voortdurend worden gekwantificeerd en geregistreerd.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
De meetmaatschappij
Een cruciale les uit De meetmaatschappij is het herkennen van 'indicatorisme': wanneer te veel nadruk wordt gelegd op het verbeteren van een indicator, terwijl het oorspronkelijke doel uit het oog wordt verloren. Zoals baliemedewerkers die 'moeilijke klanten' vermijden om hun gemeten tijd per klant niet te schaden.
De meetmaatschappij - ‘Meetobsessie onder de loep’
Teun van Aken
In deze recensie wordt gewezen op de bijwerkingen van overmatig meten: 'Meetsystemen, algoritmes en kijkcijferanalyses veranderen niet alleen welk nieuws we te zien krijgen, maar ook (subtiel) hoe we denken over kwaliteit.' De resultaatgerichtheid leidt tot een ethiek van 'het resultaat heiligt de middelen'.
Meten in organisaties: strategie en prestaties
In het bedrijfsleven en bij overheden speelt meten een cruciale rol bij het sturen op resultaten. Dashboards, KPI's en prestatie-indicatoren domineren het management. Maar wat betekent dit voor organisaties en hun medewerkers?
Marc van Eck
Ellen van Zanten
Businessplan op 1 A4
In de klassieker 'Businessplan op 1 A4' tonen Ellen van Zanten en Marc van Eck hoe meten een essentieel onderdeel is van OGSM-methodiek (Objectives, Goals, Strategies, Measures). Via dashboard en action plan wordt meetbaar gemaakt of organisatiedoelen worden behaald.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 13 werkdagen
SPOTLIGHT: Marc van Eck
Marc van Eck heeft als oprichter van New Growth Strategies talloze merken en organisaties geholpen met hun positionering. Als voorzitter van het college van register marketeers en ondernemer heeft hij baanbrekend werk verricht in het verbinden van strategie met meetbare resultaten.
Meer over Marc van Eck
Margaret Heffernan: ‘Veel medewerkers bang om zich uit te spreken’
Paul Groothengel
Margaret Heffernan stelt in dit interview: 'We meten alles op het werk, behalve wat echt telt.' Ze betoogt dat de focus op cijfers een illusie van controle creëert, terwijl werkelijke waarde vaak zit in moeilijk meetbare zaken als luistervaardigheden, vertrouwen en teamcohesie.
Meetvalkuilen in bedrijven
Bedrijven die te sterk focussen op meetbare resultaten, kunnen in verschillende valkuilen terechtkomen. Medewerkers gaan zich richten op wat gemeten wordt, niet op wat werkelijk waardevol is.
H.C. Theisens
LSSA Lean (Six Sigma)- Green Belt Courseware
H.C. Theisens behandelt in 'LSSA Lean (Six Sigma)- Green Belt Courseware' meten als cruciale fase in het DMAIC-proces. Hij bespreekt diverse meetmethoden, meetschalen, dataverzameling en datavalidatie om processen betrouwbaar te kunnen verbeteren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 4 werkdagen
Key Performance Illusies - 'Zet je aan het denken'
Ment Kuiper
In deze recensie van 'Key Performance Illusies' wordt belicht hoe KPI's vaak verkeerd worden ingezet. Het boek waarschuwt tegen het overschatten van bepaalde meetinstrumenten zoals NPS of beurskoersen, en benadrukt dat meetinstrumenten geen doel op zich mogen worden.
Het meten van menselijk gedrag
Een bijzonder complexe vorm van meten is het kwantificeren van menselijk gedrag. Hoe maak je gedrag meetbaar zonder de essentie ervan te verliezen? En welke impact heeft dit meten op mensen?
Joost Kerkhofs
Robert den Broeder
OBM Foundation Courseware (OBM) - Herziene druk
In 'OBM Foundation Courseware' benadrukken Joost Kerkhofs en Robert den Broeder meten als cruciale stap in het OBM-protocol. Ze laten zien hoe het objectief vastleggen van gedrag essentieel is voor het bepalen van voortgang en effectiviteit van interventies.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Victor Mion
Marius Rietdijk
Presteren met Pavlov
Marius Rietdijk en Victor Mion laten in 'Presteren met Pavlov' zien hoe het meten van prestaties en gedrag een essentiële stap is in prestatieverbetering. Ze demonstreren praktische methoden om gedrag meetbaar te maken en te koppelen aan objectieve resultaten.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
De meetmaatschappij - ‘Verplichte kost, zeker voor HR functionarissen en managers’
Danny Mullenders
Deze recensie van 'De meetmaatschappij' benadrukt hoe meetsystemen vaak gebaseerd zijn op wantrouwen en behoefte aan controle. 'Van der Kolk vraagt ons om cijfers en scores niet als het eind, maar als het begin van een gesprek te beschouwen.'
Het meten van werkgeluk en welzijn
Een groeiend terrein is het meten van moeilijk grijpbare concepten als geluk en welzijn. Kunnen we deze subjectieve ervaringen omzetten in objectieve gegevens?
Lieke Bezemer
Werkgeluk werkt!
Lieke Bezemer besteedt in 'Werkgeluk werkt!' een volledig hoofdstuk aan het meten van werkgeluk. Ze laat zien hoe dit verschilt van traditionele tevredenheidsonderzoeken en biedt handvatten om werkgeluk niet alleen te kwantificeren maar vooral te verbeteren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 4 werkdagen
Als toonaangevend werkgelukexpert en psycholoog heeft Lieke Bezemer het Werkgeluk Instituut Nederland opgericht. Haar missie is het vergroten van werkgeluk in Nederland door wetenschappelijke inzichten praktisch toepasbaar te maken voor organisaties.
Werkgeluk werkt!
Een belangrijke les uit Bezemer's werk is dat het meten van werkgeluk vraagt om andere instrumenten dan klassieke medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Door dieper te kijken naar betekenisgeving, autonomie en persoonlijke ontwikkeling krijg je een completer beeld van werkelijk werkgeluk.
Kritische perspectieven op de meetcultuur
Er zijn steeds meer denkers die onze meetcultuur kritisch bevragen. Wat gaat er verloren als alles in cijfers moet worden uitgedrukt?
Henry Mintzberg
Mintzberg in essentie
Henry Mintzberg bespreekt in 'Mintzberg in essentie' de beperkingen en valkuilen van overmatig vertrouwen op meetbare resultaten. In verhalen zoals 'Management meten – een lastige klus' waarschuwt hij voor een focus op meetbaarheid ten koste van kwalitatieve waarden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
De Meetmaatschappij - Waarom we alles meten en wat dat met ons doet
Berend van der Kolk
Berend van der Kolk schreef dit artikel over de schaduwkanten van onze cijferobsessie na tien jaar onderzoek. Hij concludeert: 'Cijfers spreken zelden voor zich en hebben interpretatie, dialoog en context nodig om goed begrepen te worden.'
Naar een gezondere meetcultuur
Hoe kunnen we de voordelen van meten behouden, zonder in de valkuilen te trappen? Experts bieden verschillende handvatten voor een meer gebalanceerde benadering.
De meetmaatschappij - ‘Straalt een sfeer van positiviteit uit’
Peter Streefkerk
Deze recensie benadrukt Van der Kolks zeven tips voor een gezonde meethouding, waaronder 'bezint eer ge begint' over wat je met het weten wilt bereiken. Het artikel concludeert dat het boek een sfeer van positiviteit uitstraalt, ondanks de soms onthullende en frauduleuze praktijken die beschreven worden.
Sanne Blauw
Het bestverkochte boek ooit (met deze titel)
In 'Het bestverkochte boek ooit (met deze titel)' ontmaskert Sanne Blauw hoe cijfers misbruikt worden: bedrijven doen het om producten te slijten, politici om lastige beslissingen te rechtvaardigen, wetenschappers om onderzoek kracht bij te zetten.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Praktische handvatten voor gezond meten
De experts zijn het eens: meten is waardevol, maar doe het met mate. Wat zijn hun concrete adviezen?
De meetmaatschappij
Een essentieel inzicht uit 'De meetmaatschappij' is: zie cijfers als een startpunt, niet als eindpunt. Gebruik metingen om een gesprek te beginnen over verbeteringen, niet als definitief oordeel. Betrek mensen op de werkvloer bij het opstellen van relevante meetinstrumenten.
De meetmaatschappij - ‘Uiterst actueel en relevant’
Martin van Staveren
Deze recensie citeert Anthony Giddens' wijze woorden die de essentie van ons meetdilemma samenvatten: 'Onbedoelde gevolgen zijn vaak belangrijker dan bedoelde gevolgen.' Het verhaal van de cobra's in Delhi illustreert hoe meetprikkels tot perverse effecten kunnen leiden.
Conclusie: Balans in de meetcultuur
Meten is niet inherent goed of slecht – het gaat om hoe we het toepassen. Voor een gezonde meetcultuur moeten we ons bewust zijn van zowel de kracht als de beperkingen van kwantificeren. De uitdaging ligt in het vinden van de juiste balans: meten wat echt telt, zonder te vervallen in meetobsessie.
Het adagium 'meten is weten' verdient nuancering. Soms geeft meten slechts een illusie van weten. Echte kennis omvat ook dat wat zich niet in cijfers laat vatten: ervaring, intuïtie, en menselijke verbinding. Door meetresultaten te zien als startpunt voor gesprek in plaats van als eindpunt, kunnen we komen tot meer betekenisvolle conclusies en beslissingen.
