Over Flip de Kam
Prof. dr. C.A. de Kam werkt als honorair hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij voltooide de fiscaal-juridische studierichting aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Flip de Kam
Prof. dr. C.A. de Kam werkt als honorair hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij voltooide de fiscaal-juridische studierichting aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Meer over de auteurs
Flip de Kam,
Wimar Bolhuis,
Jasper Lukkezen
Overheidsfinanciën
Paperback Nederlands 2021 9789001738785Op voorraad | Op werkdagen voor 21:00 uur besteld, volgende dag in huis
Samenvatting
- Zeer complete inleiding in overheidsfinanciën;
- sluit nauw aan bij actuele ontwikkelingen in het werkveld;
- toegankelijke stijl en concrete voorbeelden.
Overheidsfinanciën behandelt onder andere het Nederlandse begrotings- en belastingbeleid en de totstandkoming daarvan, de verhouding tussen rijksoverheid en decentrale overheden, gedragsbeïnvloeding door middel van fiscale maateregelen, de financiën van de Europese Unie, de privatisering van overheidstaken, de vormgeving van onze sociale zekerheid en de marktwerking in de gezondheidszorg.
In deze vernieuwde, zestiende editie van Overheidsfinanciën is gekozen voor een geheel nieuwe indeling, waardoor de hoofdstukken nog beter op elkaar aansluiten. In de laatste twee hoofdstukken komen actuele kwesties aan bod: begrotingsbeleid in een wereld waarin sprake lijkt te zijn van een blijvend zeer lage rentestand en de discussie over het verbeteren van ons belastingstelsel. De gevolgen van de coronacrisis, die begon in 2020, zijn in het hele boek verwerkt.
Overheidsfinanciën is bij uitstek geschikt voor economische studierichtingen in het hoger beroepsonderwijs, maar kan ook gebruikt worden aan bestuursacademies en voor gevorderde studenten Politicologie, Bestuurskunde, Rechten, Sociologie en Gezondheidswetenschappen. Studenten vinden in de ondersteunende online omgeving o.a. actuele informatie en opdrachten en antwoorden. Voor docenten zijn de tabellen en figuren in powerpoint beschikbaar.
Specificaties
ISBN13:9789001738785
Trefwoorden:overheid, Overheidsfinanciën
Taal:Nederlands
Bindwijze:paperback
Aantal pagina's:348
Uitgever:Noordhoff
Druk:16
Verschijningsdatum:16-6-2021
Hoofdrubriek:Non-profit
ISSN:
Over Wimar Bolhuis
Dr. Wimar Bolhuis is universitair docent economie aan de Universiteit Leiden en columnist voor RTL Nieuws. Hij schreef een proefschrift en twee boeken over de doorrekeningen van verkiezingsprogramma’s en regeerakkoorden door het Centraal Planbureau. Zijn onderzoek richt zich op macro-economie, overheidsfinanciën, belastingen en arbeidsmarkt.
Over Jasper Lukkezen
Dr. Jasper Lukkezen is universitair docent macro-economie aan de Universiteit Utrecht, hoofdredacteur van economenvakblad ESB en schrijft wekelijks een column in Het Financiële Dagblad over recent sociaal-wetenschappenlijk onderzoek. Hij is specifiek geïnteresseerd in overheidsfinanciën, monetair beleid en macroeconomische ontwikkelingen.
Inhoudsopgave
Om te beginnen 3
Inleiding
1 Kennismaken met overheidsfinanciën 13
1.1 Marktsector en collectieve sector 14
1.2 Overheidsingrijpen in de economie 16
1.3 Overheidsingrijpen: drie functies 18
1.4 Wisselende kijk op de rol van de overheid 19
1.5 Overheidsingrijpen: tekortkomingen 21
1.6 Overheidsmacht: grenzen 24
2 Economie van de collectieve sector 29
2.1 Inleiding 30
2.2 Allocatiefunctie 30
2.3 Stabilisatiefunctie 37
2.4 Verdelingsfunctie 42
Speelveld
3 Cijfers 47
3.1 Omvang van de collectieve sector 48
3.2 Collectieve uitgaven: groei en krimp 50
3.3 Collectieve uitgaven: bestemming 52
3.4 Dynamiek van collectieve uitgaven: verklaringen 55
3.5 Inkomsten 61
4 Overheidssaldo en overheidsschuld 65
4.1 Inleiding 66
4.2 Overheidssaldo 66
4.3 Overheidsschuld 70
4.4 Financiering van de staatsschuld 73
4.5 Overheidsvermogen 74
4.6 Begrotingsbeleid in een renteloze wereld 74
5 De coronacrisis 79
5.1 Inleiding 80
5.2 Nederlandse overheidsfinanciën hard geraakt 81
5.3 Initiatieven van de Europese Unie 84
5.4 Na corona: staatsschuld 86
5.5 Na corona: een andere wereld 87
6 De noodzaak van normen 91
6.1 Inleiding 92
6.2 Begrotingsregels van de Europese Unie 93
6.3 Overheidssaldo: een korte geschiedenis 100
6.4 Normen voor de uitgaven 103
6.5 Normen voor de inkomsten 104
7 Doeltreffend en doelmatig beleid 109
7.1 Inleiding 110
7.2 Analyse en evaluatie van beleid 111
7.3 Overheidsprestaties meten en vergelijken 114
7.4 Deregulering en vermindering van administratieve lasten 117
7.5 Verzelfstandiging en privatisering van overheidstaken 118
7.6 Profijtgedachte 123
7.7 Vraagfinanciering 124
Besluitvorming
8 De boekhouding van de overheid 129
8.1 Inleiding 130
8.2 Begrotingsfuncties 130
8.3 Begrotingsbeginselen 132
8.4 Begrotingsstelsels 134
8.5 Begrotingswetten 138
8.6 De Algemene Rekenkamer 139
9 Verkiezingen, kabinetsformatie en regeerakkoord 143
9.1 Inleiding 144
9.2 Economische vooruitzichten 144
9.3 Middellange-termijnverkenning 145
9.4 Vergrijzing en houdbaarheidssaldo 148
9.5 Studiegroep Begrotingsruimte en Ombuigingenlijst 151
9.6 Verkiezingen op komst: Keuzes in Kaart 152
9.7 Kabinetsformatie en regeerakkoord 157
9.8 Startnota en trendmatig begrotingsbeleid 158
10 De begrotingscyclus 165
10.1 Inleiding 166
10.2 Trendmatig begrotingsbeleid 166
10.3 Stabiliserend begrotingsbeleid 168
10.4 Rijksbegroting: van voorbereiding tot verantwoording 169
10.5 Meerjarenramingen 174
11 Politieke besluitvorming 179
11.1 Inleiding 180
11.2 Maximaliseren van sociale welvaart 181
11.3 Stemprocedures 181
11.4 Kiesstelsels 183
11.5 Politieke economie 185
11.6 Parlement 186
11.7 Ambtenaren 190
Collectieve uitgaven
12 Duik in de rijksbegroting 195
12.1 Inleiding 196
12.2 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 197
12.3 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 198
12.4 Gemeentefonds 199
12.5 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 201
12.6 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 202
12.7 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 203
13 Overheid en verzekeringsmarkt 207
13.1 Inleiding 208
13.2 Tekortkomingen van de verzekeringsmarkt 210
13.3 Voor- en nadelen van collectieve risicodekking 215
14 Sociale-zekerheidsstelsel 219
14.1 Inleiding 220
14.2 Motieven voor overheidsingrijpen 221
14.3 Inkomensregelingen 222
14.4 Uitgaven en hun financiering 227
14.5 Uitvoeringsorganen sociale zekerheid 227
14.6 Armoede 228
15 Sociale zekerheid en de economie 233
15.1 Inleiding 234
15.2 Sociale-zekerheidsquote 234
15.3 Prijs- en volumebeleid 236
15.4 Economische gevolgen 239
15.5 Basisbanen 242
15.6 Basisinkomen 243
16 Gezondheidszorg 247
16.1 Inleiding 248
16.2 Motieven voor overheidsingrijpen 249
16.3 Stelsel en sector 251
16.4 Uitgaven 253
16.5 Financiering 255
16.6 Kostenbeheersing 262
16.7 Opties om de zorguitgaven te beheersen 263
Collectieve inkomsten
17 Belastingen 269
17.1 Inleiding 270
17.2 Begrip 270
17.3 Beginselen 271
17.4 Stelsel 274
17.5 Beleidsinstrument 277
17.6 Bezwaren van fiscale regelingen 281
18 Rijksbelastingen en sociale premies 285
18.1 Inleiding 286
18.2 Overzicht 286
18.3 Inkomstenbelasting 288
18.4 Vennootschapsbelasting 295
18.5 Omzetbelasting 296
18.6 Schenk- en erfbelasting 298
18.7 Sociale-verzekeringspremies 300
19 Belastingen en de economie 305
19.1 Inleiding 306
19.2 Gevolgen voor de welvaart 306
19.3 Legale belastingontwijking 308
19.4 Winst verschuiven naar belastingparadijzen 315
19.5 Belastingfraude 316
19.6 Belastingconcurrentie 316
19.7 Belastingcoördinatie 319
20 Bouwstenen voor een beter belastingstelsel 323
20.1 Inleiding 324
20.2 Hoge lasten op arbeid ongelijk verdeeld 326
20.3 Lage lastendruk op vermogen 331
20.4 Schade aan klimaat en gezondheid beprijzen 334
20.5 Grenzen van het inkomensbeleid 336
20.6 Belastingheffing van multinationals 337
Herverdeling
21 Inkomensongelijkheid en het herverdeelde inkomen 343
21.1 Inleiding 344
21.2 Begrippen 344
21.3 Een politieke doelstelling 347
21.4 Instrumenten 348
21.5 Meten is weten 350
21.6 Resultaten 352
21.7 Koopkracht in beeld 355
22 Vermogensongelijkheid 361
22.1 Inleiding 362
22.2 Begrippen 363
22.3 Meten is weten 363
22.4 Beleid 367
22.5 Herverdeling tussen generaties 370
Andere overheden
23 Decentrale overheden 377
23.1 Inleiding 378
23.2 Taakverdeling tussen bestuurslagen 378
23.3 Centralisatie en decentralisatie van taken 381
23.4 Ruimtelijke externe effecten 385
23.5 Uitgaven 386
23.6 Inkomsten 387
23.7 Uitkeringen van het Rijk 388
23.8 Eigen belastingen 390
23.9 Begrotingssaldo 392
24 Europese Unie 395
24.1 Inleiding 396
24.2 Doelstellingen en instellingen 397
24.3 Begroting 399
24.4 Economische en Monetaire Unie 405
24.5 Coördinatie van het begrotingsbeleid 406
24.6 Coördinatie van het macro-economisch beleid 408
24.7 Europees Semester 408
25 Europese Centrale Bank 413
25.1 Inleiding 414
25.2 Lage rente en inflatie 415
25.3 Kwantitatieve verruiming 416
25.4 Helikoptergeld 419
25.5 Moderne monetaire theorie 421
Over de auteurs 423
Register 424
Inleiding
1 Kennismaken met overheidsfinanciën 13
1.1 Marktsector en collectieve sector 14
1.2 Overheidsingrijpen in de economie 16
1.3 Overheidsingrijpen: drie functies 18
1.4 Wisselende kijk op de rol van de overheid 19
1.5 Overheidsingrijpen: tekortkomingen 21
1.6 Overheidsmacht: grenzen 24
2 Economie van de collectieve sector 29
2.1 Inleiding 30
2.2 Allocatiefunctie 30
2.3 Stabilisatiefunctie 37
2.4 Verdelingsfunctie 42
Speelveld
3 Cijfers 47
3.1 Omvang van de collectieve sector 48
3.2 Collectieve uitgaven: groei en krimp 50
3.3 Collectieve uitgaven: bestemming 52
3.4 Dynamiek van collectieve uitgaven: verklaringen 55
3.5 Inkomsten 61
4 Overheidssaldo en overheidsschuld 65
4.1 Inleiding 66
4.2 Overheidssaldo 66
4.3 Overheidsschuld 70
4.4 Financiering van de staatsschuld 73
4.5 Overheidsvermogen 74
4.6 Begrotingsbeleid in een renteloze wereld 74
5 De coronacrisis 79
5.1 Inleiding 80
5.2 Nederlandse overheidsfinanciën hard geraakt 81
5.3 Initiatieven van de Europese Unie 84
5.4 Na corona: staatsschuld 86
5.5 Na corona: een andere wereld 87
6 De noodzaak van normen 91
6.1 Inleiding 92
6.2 Begrotingsregels van de Europese Unie 93
6.3 Overheidssaldo: een korte geschiedenis 100
6.4 Normen voor de uitgaven 103
6.5 Normen voor de inkomsten 104
7 Doeltreffend en doelmatig beleid 109
7.1 Inleiding 110
7.2 Analyse en evaluatie van beleid 111
7.3 Overheidsprestaties meten en vergelijken 114
7.4 Deregulering en vermindering van administratieve lasten 117
7.5 Verzelfstandiging en privatisering van overheidstaken 118
7.6 Profijtgedachte 123
7.7 Vraagfinanciering 124
Besluitvorming
8 De boekhouding van de overheid 129
8.1 Inleiding 130
8.2 Begrotingsfuncties 130
8.3 Begrotingsbeginselen 132
8.4 Begrotingsstelsels 134
8.5 Begrotingswetten 138
8.6 De Algemene Rekenkamer 139
9 Verkiezingen, kabinetsformatie en regeerakkoord 143
9.1 Inleiding 144
9.2 Economische vooruitzichten 144
9.3 Middellange-termijnverkenning 145
9.4 Vergrijzing en houdbaarheidssaldo 148
9.5 Studiegroep Begrotingsruimte en Ombuigingenlijst 151
9.6 Verkiezingen op komst: Keuzes in Kaart 152
9.7 Kabinetsformatie en regeerakkoord 157
9.8 Startnota en trendmatig begrotingsbeleid 158
10 De begrotingscyclus 165
10.1 Inleiding 166
10.2 Trendmatig begrotingsbeleid 166
10.3 Stabiliserend begrotingsbeleid 168
10.4 Rijksbegroting: van voorbereiding tot verantwoording 169
10.5 Meerjarenramingen 174
11 Politieke besluitvorming 179
11.1 Inleiding 180
11.2 Maximaliseren van sociale welvaart 181
11.3 Stemprocedures 181
11.4 Kiesstelsels 183
11.5 Politieke economie 185
11.6 Parlement 186
11.7 Ambtenaren 190
Collectieve uitgaven
12 Duik in de rijksbegroting 195
12.1 Inleiding 196
12.2 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 197
12.3 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 198
12.4 Gemeentefonds 199
12.5 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 201
12.6 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 202
12.7 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 203
13 Overheid en verzekeringsmarkt 207
13.1 Inleiding 208
13.2 Tekortkomingen van de verzekeringsmarkt 210
13.3 Voor- en nadelen van collectieve risicodekking 215
14 Sociale-zekerheidsstelsel 219
14.1 Inleiding 220
14.2 Motieven voor overheidsingrijpen 221
14.3 Inkomensregelingen 222
14.4 Uitgaven en hun financiering 227
14.5 Uitvoeringsorganen sociale zekerheid 227
14.6 Armoede 228
15 Sociale zekerheid en de economie 233
15.1 Inleiding 234
15.2 Sociale-zekerheidsquote 234
15.3 Prijs- en volumebeleid 236
15.4 Economische gevolgen 239
15.5 Basisbanen 242
15.6 Basisinkomen 243
16 Gezondheidszorg 247
16.1 Inleiding 248
16.2 Motieven voor overheidsingrijpen 249
16.3 Stelsel en sector 251
16.4 Uitgaven 253
16.5 Financiering 255
16.6 Kostenbeheersing 262
16.7 Opties om de zorguitgaven te beheersen 263
Collectieve inkomsten
17 Belastingen 269
17.1 Inleiding 270
17.2 Begrip 270
17.3 Beginselen 271
17.4 Stelsel 274
17.5 Beleidsinstrument 277
17.6 Bezwaren van fiscale regelingen 281
18 Rijksbelastingen en sociale premies 285
18.1 Inleiding 286
18.2 Overzicht 286
18.3 Inkomstenbelasting 288
18.4 Vennootschapsbelasting 295
18.5 Omzetbelasting 296
18.6 Schenk- en erfbelasting 298
18.7 Sociale-verzekeringspremies 300
19 Belastingen en de economie 305
19.1 Inleiding 306
19.2 Gevolgen voor de welvaart 306
19.3 Legale belastingontwijking 308
19.4 Winst verschuiven naar belastingparadijzen 315
19.5 Belastingfraude 316
19.6 Belastingconcurrentie 316
19.7 Belastingcoördinatie 319
20 Bouwstenen voor een beter belastingstelsel 323
20.1 Inleiding 324
20.2 Hoge lasten op arbeid ongelijk verdeeld 326
20.3 Lage lastendruk op vermogen 331
20.4 Schade aan klimaat en gezondheid beprijzen 334
20.5 Grenzen van het inkomensbeleid 336
20.6 Belastingheffing van multinationals 337
Herverdeling
21 Inkomensongelijkheid en het herverdeelde inkomen 343
21.1 Inleiding 344
21.2 Begrippen 344
21.3 Een politieke doelstelling 347
21.4 Instrumenten 348
21.5 Meten is weten 350
21.6 Resultaten 352
21.7 Koopkracht in beeld 355
22 Vermogensongelijkheid 361
22.1 Inleiding 362
22.2 Begrippen 363
22.3 Meten is weten 363
22.4 Beleid 367
22.5 Herverdeling tussen generaties 370
Andere overheden
23 Decentrale overheden 377
23.1 Inleiding 378
23.2 Taakverdeling tussen bestuurslagen 378
23.3 Centralisatie en decentralisatie van taken 381
23.4 Ruimtelijke externe effecten 385
23.5 Uitgaven 386
23.6 Inkomsten 387
23.7 Uitkeringen van het Rijk 388
23.8 Eigen belastingen 390
23.9 Begrotingssaldo 392
24 Europese Unie 395
24.1 Inleiding 396
24.2 Doelstellingen en instellingen 397
24.3 Begroting 399
24.4 Economische en Monetaire Unie 405
24.5 Coördinatie van het begrotingsbeleid 406
24.6 Coördinatie van het macro-economisch beleid 408
24.7 Europees Semester 408
25 Europese Centrale Bank 413
25.1 Inleiding 414
25.2 Lage rente en inflatie 415
25.3 Kwantitatieve verruiming 416
25.4 Helikoptergeld 419
25.5 Moderne monetaire theorie 421
Over de auteurs 423
Register 424
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Economie
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Mens en maatschappij
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan
