Compendium Personen- en familierecht

Voorwoord / V

Hoofdstuk 1
Inleiding / 1
1 Algemeen / 1
2 Inhoud van Boek 1: personen- en familierecht / 3
3 Literatuur over personen- en familierecht / 3

Hoofdstuk 2
De algemene bepalingen (titel 1) / 5
4 Het begrip persoon / 5
5 Begin en einde van de persoonlijkheid / 5
6 Bloed- en aanverwantschap / 6
6a Het Marckx-arrest; positieve verplichtingen / 7
6b Wanneer is er familie- en gezinsleven / 9

Hoofdstuk 3
De nationaliteit / 13
7 Inleiding / 13
8 Verkrijging, verlening, verlies en vaststelling van het Nederlanderschap / 14
9 Nationaliteit en internationaal privaatrecht / 19

Hoofdstuk 4
De naam (titel 2) / 21
10 Functie van de naam / 21
11 Verkrijging en wijziging van de geslachtsnaam / 21
12 Bewijs van de geslachtsnaam / 25
13 Verkrijging en wijziging van voornamen / 25
14 Bescherming van de naam / 26
15 Naam van echtgenoten en geregistreerde partners / 27
16 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 27

Hoofdstuk 5
De woonplaats (titel 3) / 29
17 Inleiding / 29
18 De zelfstandige woonplaats / 29
19 De afhankelijke woonplaats / 30
20 De vrijwillig gekozen woonplaats / 31
21 De noodzakelijk gekozen woonplaats / 32

Hoofdstuk 6
De burgerlijke stand (titel 4) / 33
22 Inleiding / 33
23 De geboorteakte / 35
24 De overlijdensakte / 36
25 Latere vermeldingen; akten van inschrijving en inschrijving van buitenlandse akten / 37
26 Bewijskracht van de akten; openbaarheid van de registers / 39
26a Weigering een akte op te maken / 40
27 Aanvulling en wijziging van de registers / 41
27a Wijziging van het geslacht in de geboorteakte / 42
27b Gevolgen wijziging van het geslacht in de geboorteakte / 43

Hoofdstuk 7
Het huwelijk (titel 5) / 45
28 Inleiding / 45
28a Ongehuwd samenleven / 47
29 De absoluut inwendige huwelijksvereisten / 49
30 De relatief inwendige huwelijksvereisten / 52
31 De uitwendige huwelijksvereisten (formaliteiten) / 53
32 Stuiting van het huwelijk / 55
33 Voltrekking van het huwelijk / 56
34 Nietigverklaring van een huwelijk / 57
35 Gevolgen van de nietigverklaring / 60
36 Bewijs van het bestaan van het huwelijk / 61
37 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 61

Hoofdstuk 8
Het geregistreerd partnerschap (titel 5A) / 63
37a Inleiding / 63
37b Geregistreerd partnerschap en huwelijk: verschillen / 64
37c Vereisten voor het aangaan van een geregistreerd partnerschap, stuiting, voltrekking, nietigverklaring / 64
37d Wijzen waarop het geregistreerd partnerschap eindigt / 65
37e Beëindiging van het geregistreerd partnerschap met wederzijds goedvinden / 65
37f Ontbinding van het geregistreerd partnerschap / 67
37g Omzetting van een geregistreerd partnerschap in een huwelijk / 68
37h Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 68

Hoofdstuk 9
Het huwelijksvermogensrecht (titel 6-8) / 71
38 Inleiding; kort historisch overzicht / 71
A. Algemene regels met betrekking tot rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 6) / 73
39 Rechten en verplichtingen van echtgenoten / 73
40 De wederzijdse verplichting elkander het nodige te verschaffen / 74
41 De kosten der huishouding / 76
42 Draagplicht voor kosten der huishouding / 77
43 Draagplicht voor kosten die geen kosten der huishouding zijn / 79
44 Fourneerplicht / 79
45 Afwijking van de hoofdregel bij overeenkomst / 80
46 Rechten en verplichtingen tussen echtgenoten die niet samenwonen / 82
47 Verruimde aansprakelijkheid voor huishoudelijke schulden (art. 1:85 BW) / 83
48 Bevrijding van aansprakelijkheid voor de in art. 1:85 lid 1 BW genoemde schulden / 85
49 Vergoedingsrechten (art. 1:87 BW) / 85
50 Beschermende voorschriften (art. 1:88 en 1:89 BW) / 91
51 Art. 1:88 sub a BW; bescherming van het woonmilieu / 93
52 Art. 1:88 sub b BW; bescherming tegen vrijgevigheid / 94
53 Art. 1:88 sub c BW; bescherming tegen grote financiële risico’s / 95
54 Art. 1:88 sub d BW; overeenkomsten van goederenkrediet als bedoeld in art. 84 van Boek 7 / 99
55 Rechterlijke vervanging van de vereiste toestemming / 101
56 De sanctie; vernietigbaarheid (art. 1:89 BW) / 101
57 Bestuur (art. 1:90 BW) / 104
58 Bestuursopdracht (art. 1:91 BW) / 106
59 Derdenbescherming (art. 1:92 BW) / 106
60 Van tafel en bed gescheiden echtgenoten (art. 1:92a BW) / 107
B. De wettelijke (beperkte) gemeenschap van goederen (titel 7) / 107
61 De begrippen wettelijke gemeenschap van goederen en huwelijksgemeenschap / 107
62 Het karakter van de huwelijksgemeenschap / 108
63 Wat omvat de wettelijke beperkte gemeenschap van goederen? / 109
64 Erfrechtelijke verkrijgingen en giften / 113
65 Verknochte goederen / 116
66 Schulden: gemeenschapsschulden en privéschulden / 119
67 Schulden; aansprakelijkheid / 122
68 Schulden; verhaal, aanwijsrecht en overnemingsrecht / 122
69 Zaaksvervanging / 124
70 Vergoedingsrechten / 125
71 Vergoedingsrecht in verband met een eigen onderneming / 128
72 Bestuur over goederen der gemeenschap / 130
73 De bestuursregeling met betrekking tot beroeps- of bedrijfsgoederen / 132
74 De sanctie bij overschrijding van bestuursmacht / 132
75 Ontbinding van de gemeenschap (art. 1:99 BW) / 132
76 Gevolgen der ontbinding (art. 1:100-1:108 BW) / 134
77 Het bestuur over de ontbonden gemeenschap / 135
78 Scheiding en deling van de ontbonden huwelijksgemeenschap (art. 1:100 BW) / 136
79 Aansprakelijkheid (voor reeds bestaande schulden) na ontbinding van de huwelijksgemeenschap (art. 1:102 BW) / 140
80 De afstand der gemeenschap (art. 1:103-1:108 BW) / 141
81 De dubbele afstand (art. 1:108 BW) / 143
82 Opheffing van de gemeenschap van goederen (art. 1:109-1:113 BW) / 143
83 Enkele bijzondere vragen naar aanleiding van de ontbinding van de gemeenschap door echtscheiding; belangrijke activa en de rol van het echtscheidingsconvenant / 144
84 De rol van de goede trouw (redelijkheid en billijkheid) bij de verdeling / 147
C. Huwelijkse voorwaarden (titel 8) / 147
85 Karakter van huwelijkse voorwaarden / 147
86 De inwerkingtreding van huwelijkse voorwaarden / 149
87 Derdenbescherming / 149
88 Huwelijkse voorwaarden door handelingsonbekwamen (art. 1:117 lid 1 BW) / 150
89 Stelsels van huwelijksgoederenrecht / 150
90 Uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen / 151
91 Verrekenbedingen / 157
92 Algemene regels voor verrekenbedingen / 163
93 De periodieke verrekenbedingen / 169
94 Finale verrekenstelsels / 173
95 Bewijsvoorschriften (art. 1:131 BW en 61 e.v. Fw) / 174
D. Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 175
96 Inleidende opmerkingen / 175
97 IPR-bronnen en -regels tot aan de inwerkingtreding van de HuwVo / 176
98 De Europese Verordening Huwelijksvermogensstelsels / 181

Hoofdstuk 10
Ontbinding van het huwelijk en scheiding van tafel en bed (titel 9 en 10) / 185
99 Inleiding / 185
100 Wijzen waarop het huwelijk eindigt / 186
101 Echtscheiding: algemene regels / 187
102 Echtscheiding op verzoek van een van de echtgenoten / 188
103 Echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek / 190
104 Gevolgen van echtscheiding / 190
104a Partneralimentatie; hoogte / 192
104b Partneralimentatie; duur / 196
104c Partneralimentatie; overige aspecten / 199
104d Andere vermogensrechtelijke gevolgen van de scheiding / 203
104e Gevolgen ten aanzien van de kinderen / 206
105 Scheiding van tafel en bed / 209
106 Gevolgen van scheiding van tafel en bed / 210
107 Einde van scheiding van tafel en bed: verzoening / 211
108 Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed / 211
109 Procedure / 213
110 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 216

Hoofdstuk 11
Afstamming en adoptie (titel 11 en 12) / 219
111 Inleiding / 219
111a Recht om te weten van wie men afstamt / 222
111b Draagmoederschap / 222
112 Rechtsgevolgen van het al dan niet in familierechtelijke betrekking staan tot een ouder / 224
113 Kunstmatige donorbevruchting / 225
114 Tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren kinderen / 229
115 Ontkenning van het door huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstane vader- of duomoederschap / 229
116 Rechtskarakter, vorm en gevolgen van erkenning / 235
117 Nietigheid van de erkenning / 236
117a Vervanging van de toestemming tot erkenning / 237
118 Vernietiging van de erkenning / 241
119 Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap / 242
120 Inroeping en betwisting van staat van een kind / 244
121 Adoptie; karakter; één- en tweepersoonsadoptie / 245
121a Algemene voorwaarden voor adoptie / 246
122 Bijzondere voorwaarden voor adoptie / 248
122a Gevolgen van adoptie; herroeping / 251
123 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 252

Hoofdstuk 12
Minderjarigen en het over hen uitgeoefende gezag (titel 13 en 14) / 255
124 Inleiding / 255
125 Handelingsonbekwaamheid van minderjarigen / 255
126 Handlichting / 257
127 Raad voor de kinderbescherming; gezagsregister / 258
128 Gezag; algemene uitgangspunten / 259
128a Belangenstrijd tussen ouder of voogd en kind; bijzondere curator / 260
129 Het gezag over de persoon van de minderjarige / 261
130 Gezamenlijke gezagsuitoefening door ouders / 263
131 Gezamenlijke gezagsuitoefening door een ouder en zijn partner / 266
131a Geschillen over gezamenlijke gezagsuitoefening / 270
132 Gezagsuitoefening door een ouder alleen / 272
133 Door de rechter opgedragen gezagsuitoefening door een ouder alleen / 273
134 Het bewind over het vermogen van het kind en zijn vertegenwoordiging / 274
135 Het vruchtgenot / 276
136 Beperking van het gezag; ondertoezichtstelling / 276
136a Taak van de gecertificeerde instelling; aanwijzingen en geschillen / 280
136b Uithuisplaatsing / 282
136c Uitoefening gezag door gecertificeerde instelling; beperking contact / 284
137 Beëindiging van het gezag / 284
137a Voorlopige voogdij / 287
138 Blokkaderecht van pleegouders / 288
139 Voogdij / 289
140 Gezamenlijke voogdij / 290
141 De rechtspersoon-voogd / 292
142 Ontslag / 292
143 Ondertoezichtstelling; beëindiging van de voogdij / 293
144 Uitoefening van de voogdij wat betreft het vermogen van de minderjarige, het voogdijbewind / 293
145 Rekening en verantwoording bij het einde van de voogdij / 298
146 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 298

Hoofdstuk 13
Omgang met en informatie over minderjarige kinderen (titel 15) / 301
147 Inleiding / 301
148 Omgang tussen ouder en het kind / 302
148a Omgang van anderen dan ouders en het kind / 304
148b Handhaving van omgangsregelingen / 306
149 Informatie en consultatie / 308
149a Wijziging van omgangs-, informatie- en consultatiebeslissingen / 310
149b Verzoeken van het kind zelf / 310

Hoofdstuk 14
Curatele (titel 16) / 311
150 Inleiding / 311
151 De ondercuratelestelling / 312
151a De curator en kwaliteitseisen voor curatoren / 314
152 Gevolgen van de curatele / 316
153 Einde van de curatele / 318
154 De niet onder curatele gestelde geestelijk gestoorde / 318
155 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 319

Hoofdstuk 15
Levensonderhoud (titel 17) / 321
156 Grondslagen en karakter van de verplichting tot levensonderhoud / 321
157 Gerechtigden en verplichten tot levensonderhoud / 322
158 Verplichting tot levensonderhoud op grond van bloed- en aanverwantschap / 323
159 Rangorde van gerechtigden en verplichten / 325
160 Inhoud en omvang van de verplichting tot levensonderhoud tussen bloed- en aanverwanten / 326
161 Vaststelling, wijziging en indexering van de verplichting tot levensonderhoud / 329
162 De verplichting jegens minderjarige en jonge meerderjarige kinderen / 333
162a Inning van alimentatie / 336
163 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 337

Hoofdstuk 16
Afwezigheid en vermissing (titel 18) / 339
164 Voorzieningen in geval van afwezigheid / 339
165 Personen wier bestaan onzeker is / 340
166 Verklaring van vermoedelijk overlijden / 340
167 Vaststellen van overlijden in bijzondere gevallen / 342

Hoofdstuk 17
Beschermingsbewind (titel 19) / 345
168 Inleiding; verhouding tot curatele en mentorschap / 345
169 De onderbewindstelling / 347
169a De bewindvoerder en kwaliteitseisen voor bewindvoerders / 349
170 Gevolgen van de onderbewindstelling / 350
171 Einde van het bewind / 353

Hoofdstuk 18
Mentorschap (titel 20) / 355
171a Inleiding; verhouding tot curatele en beschermingsbewind / 355
171b De instelling van het mentorschap / 356
171c De mentor en kwaliteitseisen voor mentoren / 358
171d Gevolgen van het mentorschap / 359
171e Einde van het mentorschap / 361

Hoofdstuk 19
Procesrecht in zaken van personen- en familierecht / 363
171f Inleiding / 363
171g Verzoekers, belanghebbenden en anderen / 363
171h Het verloop van de procedure / 365

Hoofdstuk 20
Erfrecht / 371
172 Algemeen / 371
173 Literatuur over erfrecht / 372
174 Voorwaarden voor erfopvolging / 372
Erfopvolging bij versterf
175 Wie zijn erfgenamen bij versterf? / 374
176 Erfopvolging uit eigen hoofde of bij plaatsvervulling / 374
177 Het parentele stelsel / 375
178 De erfdelen / 376
179 De wettelijke toedeling van de nalatenschap aan de langstlevende
echtgenoot en de kinderen / 378
180 De wilsrechten van de kinderen en de uitoefening ervan / 381
181 Afwijking bij uiterste wilsbeschikking / 385
182 Uiterste wilsbeschikkingen / 385
183 Wie kunnen uiterste wilsbeschikkingen maken en wie kunnen daaruit voordeel genieten? / 389
184 Soorten van uiterste wilsbeschikkingen / 390
185 Vormvereisten / 395
186 Verklaring van erfrecht; het centraal testamentenregister; openbaar boedelregister / 396
Wettelijke rechten van dwingende aard
187 De legitieme portie / 398
188 Het geldend maken van de legitieme portie / 402
189 Inkorting / 403
190 Andere wettelijke rechten / 405
191 De rechtspositie van de erfgenaam / 409
192 Aanvaarding en verwerping van nalatenschappen / 410
Vereffening en verdeling
193 Vereffening / 413
194 Verdeling van de nalatenschap volgens titel 3.7 / 414
195 Aanvullende erfrechtelijke regels voor de verdeling / 417
196 Executele / 418
197 Testamentair bewind / 420
198 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 421

Artikelenregister / 423

Trefwoordenregister / 435