Het besluit van de rechtspersoon

Voorwoord V
Verkorte inhoudsopgave VII
Stellingen XVII

I. Inleiding 1
1 Inzet 3
2 Opzet 3
2.1 Vorm 3
2.2 Methode 4
2.3 Rechtsvergelijking 5
2.4 Afbakening 6
3 Opbouw 7

II. Besluit en rechtshandeling. Van houdgreep naar omhelzing? 9
1 Inleiding 9
2 Rechtshandeling, rechtsgevolg en de consequenties 10
2.1 Rechtshandeling 10
2.2 Rechtsgevolg 11
2.3 Consequenties 14
2.4 Tussenconclusie 17
3 België, Duitsland en bestuursrecht 17
3.1 België 17
3.2 Duitsland 18
3.3 Bestuursrecht 19
3.4 Tussenconclusie 21
4 De rechtskracht van het besluit. Een Duitse benadering in Nederland? 22
4.1 Inleiding 22
4.2 Bindungswirkung 22
4.3 Rechtskracht 25
4.4 Formeel negatief besluiten? 27
4.5 Rechtsgevolg 31
4.6 Substantie van het rechtsgevolg 32
4.7 Tussenconclusie 34
5 Praktisch kijken naar de dogmatiek. Waarom besluiten (ver)nietigen? 35
5.1 Inleiding 35
5.2 Intern besluit 35
5.3 Voorbereidend besluit 36
5.4 Negatief besluit 38
6 Conclusie 40

III. Totstandkoming en uitleg van besluiten. Een vloeiende lijn
tussen Boek 2, Haviltex en cao? 41
1 Inleiding 41
2 Totstandkoming 42
2.1 Geldend recht 42
2.2 Benoemingsbesluiten 45
2.3 Commentaar 46
2.4 Schijnbesluitvorming 49
3 Uitleg 52
3.1 Geldend recht – uitleg in het algemeen 52
3.2 Geldend recht – uitleg van besluiten 53
3.3 Duits en Belgisch recht 55
3.4 Commentaar 56
3.5 Subjectieve kanttekeningen 58
4 Conclusie 59

IV. Externe besluiten en derden. Tussen insiders en outsiders 61
1 Inleiding 61
2 Direct externe werking 62
3 Indirect externe werking 63
3.1 Criterium 63
3.2 Voorwaarden van dwingend en regelend recht 63
3.3 Duits recht 65
4 Gebrekkige externe besluiten 66
4.1 Nietigheid of vernietiging 66
4.2 Derdenbescherming 67
5 Insiders en derden 68
5.1 Wederpartij in art. 2:16 lid 2 BW 68
5.2 Insiders in het Duitse recht 69
5.3 Insiders in art. 2:16 lid 2 BW 70
6 Institutioneel betrokkenen 71
6.1 Bestuurders en commissarissen 71
6.2 Aandeelhouders 73
6.3 Werknemers en andere betrokkenen 74
7 Derden 74
7.1 Pseudoderden 74
7.2 Buitenstaanders 75
8 Conclusie 76

V. Non-existente besluiten. Ceci n’est pas une pipe? 79
1 Inleiding 79
2 Non-existente huwelijken 80
3 Non-existente fusies en splitsingen 81
4 Non-existente besluiten 82
5 Intermezzo: de waarde van rechtsbegrippen 84
6 Het dekken van de positieve stof 85
6.1 Inleiding 85
6.2 Wettelijke en buitenwettelijke definities 86
6.3 Nulliteiten en rechtszekerheid 87
6.4 Rechtshandelingen en vermogensrecht 89
7 Eenvoud en esthetiek 91
7.1 Inleiding 91
7.2 Praktische bruikbaarheid 91
7.3 Consistentie 92
7.4 Toegevoegde waarde 94
8 Doelmatigheid 95
8.1 Inleiding 95
8.2 Geschiktheid 95
8.3 Alternatieven 96
9 Conclusie 97

VI. Gebrekkige besluiten. Van objectieve rechtscontrole naar subjectieve rechtsbescherming 99
1 Inleiding 99
1.1 Art. 2:14-2:16 BW. Geslaagde wetgevingsproducten? 99
1.2 Functies van ongeldigheid. Rechtscontrole en rechtsbescherming 100
2 Bekrachtiging (art. 2:14 lid 2 BW) 102
2.1 Algemeen 102
2.2 Handeling of mededeling 102
2.3 Vooraf, niet achteraf 105
2.4 Afschaffing van art. 2:14 lid 2 BW 106
3 Bekrachtiging (art. 3:58 BW) 108
3.1 Algemeen 108
3.2 Terugwerkende kracht ‘bij statuten’ 110
3.3 Terugwerkende kracht ‘van feiten’ 111
3.4 Onbevoegdelijk genomen besluiten 113
4 Bevestiging 117
4.1 Algemeen 117
4.2 Samenloop van vernietiging en bevestiging 118
5 Afstand, termijnstelling en rechtsverwerking 119
5.1 Algemeen 119
5.2 Rechtsverlies door stemgedrag 122
5.3 Rechtsverlies door vergadergedrag 124
5.4 Rechtsverlies bij statuten of aandeelhoudersovereenkomst 125
6 Verval 129
6.1 Algemeen 129
6.2 Relatieve elementen 129
6.3 Uitzonderingen 130
7 Belang 132
7.1 Redelijk en voldoende belang 132
7.2 Tweekringenleer – geen geldend recht 134
7.3 Tweekringenleer – wel wenselijk recht 135
7.4 Outsiders of tweedekringers 136
8 Relevantie 138
8.1 Curaçaose Chinese Club 138
8.2 Beïnvloedingstest (België) en Relevanztheorie (Duitsland) 139
8.3 Wenselijk recht 140
9 Rechterlijke discretie 141
9.1 Geen discretionaire bevoegdheid 141
9.2 Maar wel rechterlijke mitigatiemogelijkheden 142
9.3 Wenselijk recht 143
10 Conclusie 145

VII. Vaststellen van besluiten. De rechtspersoon wikt,
de rechter beschikt? 147
1 Inleiding 147
2 Besluiten tegenhouden 148
2.1 Stemverbod 148
2.2 Besluitverbod 149
2.3 Overtreding van een stem- of besluitverbod 150
3 Besluiten schorsen 151
4 Besluiten afdwingen 153
4.1 Stem- en besluitgebod 153
4.2 Overtreding van een stem- of besluitgebod (reële executie) 154
4.3 Bezwaren tegen reële executie 156
4.4 Andere wijzen waarop de rechter een besluit kan vaststellen 158
5 Bestuursrecht 159
6 Duits recht 161
7 Een besluitvaststellingsbevoegdheid in Boek 2 BW? 163
7.1 Inleiding 163
7.2 Ingangseisen en procedure 165
7.3 Inhoudelijke eisen 166
7.4 Gevolgen 167
8 Voorbijgestreefd door de efficiënte dienstmaagd? De verhouding tot de enquêteprocedure 170
8.1 Verhouding tot de enquêteprocedure 170
8.2 Aanpassing van de enquêteprocedure? 172
9 Conclusie 173

VIII. Arbitrage van besluiten. Fremdkörper of geheimtip? 175
1 Inleiding 175
2 Geldend recht: geen besluitenarbitrage 176
2.1 Groenselect: het categorisch nee van de Hoge Raad 176
2.2 Rechtsgevolgen (en rechtszekerheid) 176
2.3 Werking erga omnes 178
3 Rechtsvergelijking: een Wende naar besluitenarbitrabiliteit onder voorwaarden 180
3.1 Arbitrabiliteit van besluiten in andere landen 180
3.2 Duitsland: begrensde besluitenarbitrabiliteit 181
3.3 Toestemming van alle aandeelhouders 183
3.4 Informatie over en toegang tot de arbitrageprocedure 183
3.5 Concentratie van geschillen bij hetzelfde scheidsgerecht 184
3.6 Invloed op de samenstelling van het scheidsgerecht 184
4 Toepassing van de Duitse benadering in Nederland? 185
4.1 Inleiding 185
4.2 Nederlandse Gleichwertigkeitskautelen 185
4.3 Aanvullende voorwaarden 188
4.4 Bijzondere besluiten 189
4.5 Andere rechtspersonen en personenvennootschappen 189
4.6 Inbedding en toetsing 190
5 Conclusie 191

IX. Onrechtmatige besluiten. Samenloop tussen Boek 2 en de
onrechtmatige daad 193
1 Inleiding 193
2 Formele samenloop naar geldend recht 194
2.1 Inleiding 194
2.2 Termijn 196
2.3 Rechtsvordering 197
3 Formele samenloop naar wenselijk recht 199
3.1 Inleiding 199
3.2 Formele rechtskracht in België 199
3.3 Formele rechtskracht in het bestuursrecht 201
3.4 Terug naar het ondernemingsrecht – toch formele rechtskracht? 202
3.5 De ‘Chipshol-protestplicht’ en rechtsverwerking 204
3.6 Eigen schuld en de schadebeperkingsplicht 206
4 Oneigenlijke formele samenloop 207
5 Materiële samenloop 210
5.1 Terug naar IMG 210
5.2 Eerdere jurisprudentie 211
5.3 Aanzetten tot een leer van materiële samenloop 213
6 Conclusie 215

X. Jaarrekeningbesluit. Samenloop tussen Ondernemingskamer en rechtbank 217
1 Inleiding 217
2 Tussen jaarrekeningprocedure en vernietigingsprocedure 218
2.1 De vernietiging van het jaarrekeningbesluit in de jaarrekeningprocedure 218
2.2 Samenloop met art. 2:14 en 2:15 BW 219
2.3 Uitgangspunten van samenloop 221
3 Rechtsgronden 222
3.1 Jaarrekeningprocedure 222
3.2 Nietigheid buiten de jaarrekeningtitel 223
3.3 Vernietiging buiten de jaarrekeningprocedure 224
4 Rechtsvorderingen 226
5 Rechtsgevolgen 227
5.1 Vernietiging door de Ondernemingskamer 227
5.2 Vaststelling van nietigheid en vernietiging door de rechtbank 228
6 Conclusie: geen samenloop 230

XI. Royementsberoep. Besluit of vaststelling? 233
1 Inleiding 233
2 Besluit of vaststelling? 234
2.1 Maeijer en Van der Grinten 234
2.2 Vaststelling én dikwijls ook besluit 235
3 Tevens besluit? 236
3.1 Orgaankwaliteit 236
3.2 Besluitkarakter 236
4 Aantastbaarheid 237
4.1 Geldend recht: Boek 7 boven Boek 2 237
4.2 Wenselijk recht: Boek 2 boven Boek 7 239
5 Conclusie 241

XII. Tot besluit 243
Het besluit en de institutionele leer 244
Erga omnes 245
Insiders en outsiders 246
Open en besloten 247
Sui generis 247
Het belang van de rechtspersoon 248
Samenvatting 249
Summary 257
Verantwoording 263
Afkortingen 265
Parlementaire stukken 269
Jurisprudentie 273

Literatuur 283
Trefwoordenregister 319