Bas de Gaay Fortman (1937) richt zich al meer dan een halve eeuw op de dagelijkse spanning tussen economie, recht en politiek.
Meer over Bas de Gaay FortmanDe grondwetwijzer
Voor democratisch debat en politieke praktijk
E-book Epub met watermerkbeveiliging Nederlands 2017 1e druk 9789044633337Samenvatting
Wereldwijd is het politieke toneel in korte tijd hevig veranderd. Zelfs de parlementaire democratie staat onder druk. De financiële crisis beschadigde economische verwachtingen op het moment dat brandhaarden rond Europa voor grote stromen vluchtelingen zorgden en terreuraanslagen het nieuws gingen domineren. Populisme en referendumpolitiek volgden en de maatschappij raakte in verwarring. Hoe geven we onze uit balans geraakte samenleving weer politieke structuur?
Een positief antwoord ligt in de Nederlandse grondwet. Daarin zijn normen vastgelegd die zijn voortgekomen uit een beschavingsgeschiedenis van vele eeuwen. De grondwettelijke waarden zijn van alle tijden; zo heeft deze krachtige tekst het vermogen verbindingen opnieuw te leggen, zowel tussen politici en burgers als tussen burgers onderling. Met dat oogmerk komen oorzaken van politieke verwarring in dit boek aan de orde, evenals de grondleggers die aan de basis stonden van de democratische rechtsstaat zoals wij die nu kennen. Grondwetprincipes die richting kunnen geven aan democratisch debat en politieke praktijk worden verhelderd. Ook worden reacties op problemen als migratie, klimaat, armoede en terrorisme tegen het licht van de grondwet gehouden. Het betoog eindigt met de Grondwetwijzer: een tabel waarmee elke politieke partij in één oogopslag op grondwettelijkheid kan worden beoordeeld.
Bas de Gaay Fortman (1937) richt zich al meer dan een halve eeuw op de dagelijkse spanning tussen economie, recht en politiek. Hij is de auteur van Moreel erfgoed (2016), 'een sprankelend boek' (Elsevier), dat verhaalt over al wat Nederland zich in de loop van eeuwen aan publieke moraal heeft verworven. Van 1971 tot 1991 was hij lid van de Tweede Kamer. Medeauteur van 'De Grondwetwijzer' is zijn kleinzoon Olivier. Na een bachelor bedrijfskunde is Olivier de Gaay Fortman (1992) vergevorderd in zijn studie wis- en natuurkunde.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Aanleiding: De grondwet als toets en kompas
Bedreigde beschaving 11
Negatief simplisme: het Britse referendum over Europa 13
De Grondwetwijzer 16
1 Nationale waarden
Cultuur, regels en waarden 19
Een superieure cultuur? 21
De grondwet uit het oog verloren 22
Humaniteit 23
2 Maatschappelijke democratie
Politiek in verwarring:
(1) Het referendum 25
(2) Ongenoegen met Europa 28
(3) Legitimiteit van parlementaire democratie 29
Lokaal onbehagen 32
Verrommeling 34
Nieuwe verbindingen 37
Op zoek naar vertrouwen 39
3 Grondleggers
De grondwet als fundament 43
Founding fathers 45
Erasmus 46
Oranje 48
Duipuis 50
Grotius 51
Spinoza 52
Paulus 53
Van Hogendorp 54
Thorbecke 55
Groen van Prinsterer 55
Van Hoëvell 56
Schaepman 56
Cort van der Linden 57
Visser 58
Drees 59
Kappeyne 60
Roethof 61
4 Grondwetprincipes
De grondwet in de Ridderzaal 63
Artikel 1: Allen 65
Vrijheid van godsdienst 67
Het Nederlandse burgerschap 68
Democratie en rechtsstaat 70
Vervangbaarheid van de macht 71
Macht en tegenmacht 73
Voor het volk 74
Grondrechten 76
Voorwerpen van staatszorg 78
Erfelijk koningschap en ministeriële
verantwoordelijkheid 79
Dualisme 81
Rechtspraak 83
De internationale rechtsorde 85
5 Bewust kiezen
Een omslagmoment 89
Stemmen 90
Lijst-trekkers 93
Onlinestemhulpen 95
Bezwaren 96
Het raadgevend referendum en het Kieskompas 101
Stemhulpen en de grondwet 102
Politieke visie 103
De bewuste kiezer 105
6 Het gewicht van de grondwet
Populisme 107
Toetsing aan de grondwet 108
Tabel: De Grondwetwijzer 110
Het staatsbestel 114
Wereldwijde migratie 115
Bewoonbaarheid, milieu en klimaat 117
Internationale politiek en Europa 118
Economie en werkgelegenheid 120
Zorg, onderwijs en ontplooiing 122
Slotwoord: Van Olivier aan Bas 125
Noten 127
Bijlage: de Nederlandse grondwet 131
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan