Handboek WMO versie 2024
Paperback Nederlands 2024 9789083357928Samenvatting
De Wmo is aan verandering onderhevig, de interpretatie door gemeenten is en blijft verschillend. We zien een toename van het aantal mensen welke langer thuis blijven wonen, waardoor er ook meer beroep gedaan wordt op de gemeenten. Het Handboek Wmo is in eerste aanleg geschreven voor Wmo consulenten, front- en backoffice medewerkers, klantmanagers en alle zorgprofessionals in onder andere sociale wijkteams. Daarnaast is dit Handboek een nuttig naslagwerk voor bestuurders en beleidsmedewerkers als mede voor leden van Wmo raden. Het is samengesteld vanuit het perspectief van die gemeente, zonder het belang van cliënten en professionals uit het oog te verliezen.
OVER HET HANDBOEK
Het Handboek Wmo is door docenten en samenwerkingspartners van het Kenniscentrum WMO geschreven. Elke auteur heeft vanuit zijn expertise één of meerdere hoofdstukken geschreven. Kenniscentrum WMO constateerde dat er in toenemende mate behoefte is aan heldere en eenduidige informatie over de Wmo. Vanuit deze constatering is dit boek tot stand gekomen. Het Handboek Wmo gaat over het hele spectrum van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Het is een feitelijk boek over de taken en verantwoordelijkheden van Wmo consulenten. Geen vergezichten, opinies en kritiek, maar een klip en klaar handboek over de Wmo. We hebben de feiten ingekleurd met praktijkvoorbeelden en de ervaringen van gemeentelijke bestuurders.
Het werk van de Wmo consulent is en blijft ‘maatwerk’, passend binnen de wet en regelgeving. Dit vraagt om oprechte interesse van de consulent voor de cliënt en zijn (sociale) leefomgeving, gecombineerd met innovatief en creatief denken om samen met de cliënt tot de juiste oplossing te komen.
De wethouders die aan het woord komen, vertellen enthousiast over de Wmo. Er komt een beeld uit tevoorschijn van een groot gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Ze hebben ideeën en ambities, maar ook zorgen. Dankzij deze boeiende gesprekken bevat het boek een mix van feiten en verhalen en geeft daarmee een realistisch beeld van de uitvoeringspraktijk van de Wmo in gemeenten.
Specificaties
Inhoudsopgave
BEDANKT 5
INHOUDSOPGAVE 7
DE MAKERS 14
1. INLEIDING 21
2. DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 25
2.1 Inleiding 25
2.2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 25
2.3 De Verordening maatschappelijke ondersteuning 26
2.4 De beoordeling van een aanvraag 27
2.4.1 Wat is het beoogde resultaat? 27
2.4.2 Wat kan de cliënt zelf? 27
2.4.3 Wat kan de omgeving? 27
2.4.4 Voorliggende voorzieningen 31
2.4.5 Individuele- of maatwerkvoorziening 33
2.4.6 Eigen bijdrage 33
TITIA WOUDWIJK - TEAMLEIDER SOCIAAL DOMEIN GEMEENTE HEERENVEEN 35
3. ZIEKTEBEELDEN EN DE TOEPASSING VAN ICF 37
3.1 Inleiding 37
3.2 Psychiatrische ziektebeelden 38
3.2.1 Angststoornissen (fobieën) 38
3.2.2 Persoonlijkheidsstoornissen 39
3.2.3 Overige psychiatrische stoornissen 39
3.3 Somatische ziektebeelden 41
3.3.1 Longaandoeningen 41
3.3.2 Hart- en vaataandoeningen 42
3.3.3 Diabetes Mellitus 43
3.3.4 Reuma 43
3.3.5 Hersenaandoeningen 44
3.4 ICF: Classificeren van Functioneren 46
3.4.1 Wat is ICF? 46
3.4.2 Waarom ICF binnen de Wmo? 47
3.4.3 Functioneren in kaart gebracht 47
3.4.4 Toepassing ICF binnen de Wmo 50
4. GESPREKSVOERING 53
4.1 Inleiding 53
4.2 Het (keukentafel) gesprek 53
4.2.1 Aanleiding 53
4.3 Het gesprek 54
4.4 Weerstand 56
4.5 Rapport 56
4.6 Spiegelen 57
4.7 Luisteren 60
4.8 Open vragen stellen 61
4.9 Reflectief luisteren 62
4.10 Bevestigen en ondersteunen 63
4.11 Samenvatten 63
4.12 Informatie 64
4.13 Exploreren 65
4.14 Tweezijdigheid 65
4.15 Zorgvuldigheid 66
4.16 Dramadriehoek 68
5. HET VOEREN VAN EEN HUISHOUDEN 71
5.1 Wat verstaan we hieronder? 71
5.2 Wmo maatwerkvoorzieningen 72
5.3 Indiceren huishoudelijke ondersteuning in minuten 73
5.4 Resultaatgerichte indicatiestelling huishoudelijke ondersteuning 73
5.5 Vaststellen nieuwe normeringen huishoudelijke ondersteuning 74
5.6 Bijzondere situaties 74
5.7 Eigen bijdrage 75
ANITA VAN LOON - WETHOUDER SOCIAAL DOMEIN GEMEENTE ZEVENAAR 77
6. INDICATIESTELLING 83
6.1 Wat verstaan we hieronder? 83
6.2 Afwegingskader 83
6.2.1 De woning 83
6.2.2 Oorzaak van het probleem 84
6.2.3 Eigen oplossingen 84
6.2.4 Verhuizen 85
6.2.5 Voorzienbaarheid 85
6.2.6 Rekening houden met afschrijving 86
6.3 Wmo-maatwerkvoorzieningen 86
6.3.1 Roerende woonvoorzieningen 86
6.3.2 Eenvoudige woningaanpassingen 86
6.3.3 Complexere onroerende woonvoorzieningen 86
6.3.4 Verhuiskostenvergoeding 87
6.3.5 Bezoekbaar maken woning 87
6.3.6 Verwijderen van voorzieningen 88
6.3.7 Huurderving 88
6.4 Mogelijke criteria bij het indiceren en selecteren van woningaanpassingen 88
6.5 Aandachtspunten 93
6.6 Rolstoelvoorzieningen 97
6.6.1 Wat verstaan we hieronder? 97
6.6.2 Doelgroep 97
6.6.3 Indicatiestelling 98
6.6.4 Verstrekkingsvormen en soorten voorzieningen 99
6.6.5 Kinderen en rolstoelvoorzieningen 102
6.6.6 Andere regelingen voor rolstoelen 102
6.6.7 Wmo en de kanteling 102
6.6.8 Eigen bijdrage 102
6.7 Vervoersvoorziening 103
6.7.1 Wat verstaan we hieronder? 103
6.7.2 Doelgroep 103
6.7.3 Indicatiestelling 103
6.7.4 Verstrekkingsvormen en soorten voorzieningen 104
6.7.5 Reikwijdte 105
6.7.6 Regionaal vervoer 105
6.7.7 Vervoer in de directe woonomgeving 106
6.7.8 Bovenregionaal vervoer 107
6.7.9 Algemeen gebruikelijke voorzieningen 108
6.7.10Kinderen van vervoervoorzieningen 108
6.7.11Andere regelingen voor vervoer 108
6.7.12Wmo en de kanteling 109
6.7.13Onderzoek 109
6.7.14Eigen bijdrage 109
7. BEGELEIDING BINNEN DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 111
7.1 Vormen van begeleiding 111
7.2 Begeleiding individueel 112
7.3 Begeleiding in groepsverband 112
7.4 Respijtzorg 113
7.5 Bouwstenen van Begeleiding 113
7.5.1 Bouwsteen 1 113
7.5.2 Bouwsteen 2 114
7.5.3 Bouwsteen 3 115
7.5.4 Bouwsteen 4 115
7.5.5 Bouwsteen 5 116
7.5.6 Bouwsteen 6 116
7.5.7 Bouwsteen 7 117
7.6 De rol van de Wmo consulent 118
8. RAPPORTAGE EN BESCHIKKING 121
8.1 Inleiding 121
8.2 Het doel van de rapportage 121
8.3 Analyseren 123
8.4 Het verslag 124
8.5 De lezer 125
8.6 Opmerkingen inwoner 125
8.7 Beschikking 126
8.8 Toetsen 126
8.8.1 Rechtmatigheid 126
8.8.2 Kwaliteit 127
8.9 De verschillen 128
8.10 Checklist 128
9. VORMEN VAN VERSTREKKING 131
9.1 Inleiding 131
9.2 Eigen kracht, algemeen gebruikelijke voorzieningen en algemene voorzieningen 131
9.2.1. Eigen kracht 131
9.2.2 Algemeen gebruikelijke voorzieningen 132
9.2.3 Algemene voorzieningen 133
9.3 Maatwerkvoorziening 133
9.4 Verschillende wijzen om voorzieningen te verstrekken 134
9.4.1 Keuzevrijheid 134
9.4.2 Verstrekking in Natura 134
9.4.3 Het Persoonsgebonden budget (PGB) 134
9.5 Financiële tegemoetkoming en meerkostenregeling 136
9.6 Eigen bijdrage en verstrekkingsvorm 136
ANITA HOMMEL - COÖRDINATOR ZORG CONSULENTEN - GEMEENTE AMERSFOORT 139
10. RECHTSBESCHERMING BIJ DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 143
10.1 Inleiding 143
10.2 Wie kan bezwaar maken? 144
10.3 Waartegen bezwaar maken? 144
10.4 Termijn van indienen bezwaar 145
10.5 De hoorzitting 146
10.6 Bekendmaking van de beslissing op bezwaar 147
10.7 De termijn voor het instellen van beroep 147
11. RICHTLIJNEN HUISELIJK GEWELD EN DE MELDCODE 149
11.1 inleiding 149
11.2 Veilig Thuis 150
11.3 Huiselijk geweld 151
11.4 Vormen huiselijk geweld 152
11.4.1 Kindermishandeling: 152
11.4.2 Vormen kindermishandeling 153
11.4.3 Ouderenmishandeling 153
11.4.4 Vormen van ouderenmishandeling: 154
11.4.5 Eergerelateerd geweld 155
11.4.6 Partnergeweld en ex-partnergeweld 155
11.4.7 Oudermishandeling 155
11.4.8 Stalking 156
11.5 Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling 156
11.5.1 Meldcode in de wet 156
11.5.2 Vijf stappen van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 157
11.5.3 Overige acties voor de organisatie met betrekking tot de meldcode 157
11.5.4 Waarom is er in Nederland sprake van een meldrecht en geen meldplicht? 158
11.5.5 Jij maakt het verschil! 158
12. DE ROL VAN HET CAK 161
12.1 kerntaken 161
12.2 Maatwerkvoorzieningen en algemene voorzieningen 162
12.3 Leveringsvormen 163
12 HANDBOEK WMO
12.4 Ondersteuningssoorten 164
12.5 Parameters 164
12.6 Samenloop en anticumulatie 165
12.7 Cliëntvoorlichting algemeen 166
12.8 Rekenprogramma en rekenvoorbeeld 166
12.9 Uitleg zorgkosten 166
12.10 De bijdrage in de kosten voor maatwerkvoorzieningen 167
12.11 Gegevensaanlevering CAK voor de eigen bijdrage Wmo 169
13. PRIVACY 171
13.1 Wettelijke context 171
13.2 Verwerken van persoonsgegevens 172
13.2.1Vastleggen en bewaren 172
13.2.2Verzamelen en bij elkaar voegen 172
13.2.3Verstrekken aan een ander 172
13.2.4Vernietigen 173
13.3 De toestemming 173
13.4 Informatie delen binnen de gemeentelijke organisatie 174
13.5 Informatie uitwisselen buiten de gemeentelijke organisatie 174
13.6 Informatie delen binnen het wijkteam of multidisciplinair overleg 175
13.7 Privacy in de praktijk van de Wmo consulent 176
14. INTERVISIE VOOR WMO CONSULENTEN 179
14.1 Inleiding 179
14.2 Wat is intervisie? 179
14.3 Kenmerken intervisie 180
14.4 Voorwaarden voor intervisie 180
14.5 Intervisiemethodieken 180
14.6 De praktijk van intervisie 180
14.7 Praktische informatie 182
14.8 Intervisie en het geven/ontvangen van feedback 182
14.9 Het intervisieverslag: een format 183
14.10 Werkvormen voor intervisie 184
RIK DE ZWAAN - TOEZICHTHOUDER WMO - GEMEENTE DRONTEN 191
15. SAMENWERKING IN HET SOCIAAL DOMEIN 195
15.1 De decentralisaties 195
15.2 Samenwerken binnen het Sociaal Domein 195
15.3 Samenwerking buiten het Sociaal Domein 196
15.4 Samenwerking met vrijwilligers en mantelzorgers 197
15.5 Aanpak 198
15.5.1 Uitgangspunten 198
15.5.2 Stappenplan 199
15.6 Integraal werken in de wijkteams 200
16. SCHULDENPROBLEMATIEK BESPREEKBAAR MAKEN: n“ONTZORGEN OF DE MYTHE VAN ZELFREDZAAMHEID” 203
16.1 Schuldenproblematiek totdat het tegendeel is bewezen 203
16.2 De mythe van zelfredzaamheid 204
16.3 De mythe van zelfredzaamheid in de schuldhulpverlening 205
16.4. Eerst Ontzorgen en ontstressen, dan pas zelfredzaamheid 208
16.5 Vroeg signaleren tijdens het keukentafelgesprek 208
16.6 Ontzorgen tijdens het keukentafelgesprek: financiën bespreekbaar maken 209
16.7 Ontzorgen tijdens het keukentafelgesprek: ‘take action’ 212
16.8 Doorverwijzen tijdens het keukentafelgesprek 215
16.9 Tot slot 215
INKJE BOERSMA - SCHULDHULPVERLENER 219
17. HET HELPENDE NETWERK VAN DE CLIËNT 221
17.1 Het genogram 222
17.2 Ecogram 223
17.3 Wat kun je met het netwerk? 227
18. HET PERSOONSGEBONDEN BUDGET (PGB) 229
18.1 Voorwaarden voor een persoonsgebonden budget in de Wmo 2015 230
18.2 Geen mogelijkheid voor een persoonsgebonden budget 232
18.3 Wat betekent een persoonsgebonden budget in de praktijk 233
BIJLAGEN 235
Bijlage 1: Programma van eisen (PVE) 237
Bijlage 2: Programma van eisen rolstoel 247
Bijlage 3: Informatie CAK en Per Saldo 250
Geraadpleegde bronnen 251
Lijst van afkortingen 253
Over Kenniscentrum WMO 254
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan