Leidinggeven vanuit interactievaardigheden

Inleiding 11
Pedagogische kwaliteit en leiderschap 12
Leiderschap en opvoeding 14
In verbinding met je team 14
Doel van het boek 15
De leidinggevende als rolmodel 16
Leeswijzer 17
Leidinggeven in de kinderopvangpraktijk 17
Voorleven van interactievaardigheden 18
Het pedagogische aspect 19
Een lees- of een leerboek? 19
Aanspreekvormen 20
1 Kinderopvangteams in ontwikkeling 22
Leren en ontwikkeling is niet voorbehouden aan kinderen 22
Pedagogisch curriculum 23
Lerende kinderopvangorganisaties 24
Leidinggeven aan pedagogische processen 25
Refl ecteren op ontwikkeling in je kinderopvangteam 26
2 Leidinggeven vanuit sensitieve responsiviteit 28
Sensitieve responsiviteit op de kinderopvanggroep 29
Sensitiviteit in literatuur over leiderschap 29
Inspelen op gebeurtenissen in je team 30
Actief luisteren als basis voor sensitieve responsiviteit 32
Betekent sensitieve responsiviteit dat je alles moet aanvaarden? 33
Een warm en ondersteunend werkklimaat 34

Altijd sensitief responsief? 34
Onderzoek naar de kwaliteit van sensitieve responsiviteit in
de kinderopvang 35
Uitwerking casus 36
Reflecteren op sensitief responsief leidinggeven 38
Conclusie 39
3 Leidinggeven vanuit respect voor autonomie 42
Respect voor autonomie op de kinderopvanggroep 43
Respecteren van autonomie in literatuur over leiderschap 43
Inspelen op gebeurtenissen in je team 44
Diversiteit 45
Ruimte voor autonomie in effectief leiderschap 46
Manager of leider 46
Een hoger plan van pedagogische kwaliteitszorg 47
Proactief handelen in de kinderopvang 47
Vertrouwen in het proces 49
Slim vertrouwen 50
Het zelfsturende team 51
Onderzoek naar kwaliteit en actuele ontwikkelingen in
respect voor autonomie 53
Uitwerking casus 54
Reflecteren op het respecteren van autonomie 56
Conclusie 57
4 Leidinggeven vanuit grenzen en structuur 59
Grenzen en structuur op de kinderopvanggroep 59
Grenzen en structuur in literatuur over leiderschap 60
Inspelen op gebeurtenissen in je team 60
Normen en waarden 61
Behoefte aan grenzen en structuur 62
Weerstand in je team tegen grenzen en structuur 63
Soorten invloeden op grenzen en structuur 64
De kracht van positief sturen 64
Confronteren en feedback geven 65

Gezag 66
Doelen om samen te werken aan pedagogische kwaliteit 67
Kwaliteitsbeleid in je organisatie 67
Onderzoek naar kwaliteit en actuele ontwikkelingen in de kinderopvang 70
Uitwerking casus 70
Reflecteren op het bieden van grenzen en structuur 72
Conclusie 73
5 Leidinggeven vanuit praten en uitleggen 74
Praten en uitleggen op de kinderopvanggroep 74
Praten en uitleggen in literatuur over leiderschap 75
Inspelen op gebeurtenissen in je team 76
Contact als basis voor communicatie 77
Verbindend communiceren 77
Uitbreiden van de woordenschat 78
Het belang van een positief gestelde boodschap 79
Effectief praten en uitleggen in overlegmomenten met je team 80
Praten en uitleggen in lastige situaties 81
Onderzoek naar de kwaliteit van praten en uitleggen in de kinderopvang 81
Uitwerking casus 82
Reflecteren op praten en uitleggen 84
Conclusie 85
6 Leidinggeven vanuit ontwikkelingsstimulering 87
Ontwikkelingsstimulering op de kinderopvanggroep 87
Ontwikkelingsstimulering in nieuwe wetgeving en literatuur 88
Inspelen op gebeurtenissen in je team 89
Werken aan een groeimindset in je team 90
Fouten tijdens het leerproces 92
Ontwikkeling omdat het moet? 93
Een veilige leeromgeving 94
Onderzoek naar kwaliteit en actuele ontwikkelingen in
ontwikkelingsstimulering 95
Uitwerking casus 96
Reflecteren op ontwikkelingsstimulering 100
Conclusie 101

7 Leidinggeven vanuit het begeleiden van interacties
tussen medewerkers 104
Begeleiden van interacties op de kinderopvanggroep 104
Begeleiden van interacties in literatuur over leiderschap 105
Inspelen op gebeurtenissen in je team 106
Het geheel is meer dan de som der delen 107
Het dynamische team 108
Inzichten in groepsdynamische processen 109
Sociaal leren en het begeleiden van interacties 111
Een succesvol team 112
Begeleiden van interacties bij confrontaties met of tussen medewerkers 113
Onderzoek naar de kwaliteit van het begeleiden van interacties in de
kinderopvang 116
Gezamenlijkheid creëren met een gedeelde visie 116
Onderlinge betrokkenheid in kinderopvangteams 117
Uitwerking casus 117
Reflecteren op het begeleiden van interacties 119
Conclusie 120
8 Leidinggeven vanuit interactievaardigheden in de kinderopvang 121
Schakelen tussen vaardigheden 121
Keuzevrijheid in pedagogisch handelen 122
Casusuitwerkingen 124
Vertaalslag naar de kinderopvanggroepen 129
Het gebruik van meetinstrumenten in de kinderopvang 130
Cursussen in interactievaardigheden 130
Meer over leiderschap in de kinderopvang 131
Reflecteren op ontwikkeling in je kinderopvangteam 132
De leidinggevende aan zet 133
Dankwoord 135
Bronvermelding 137