Jeannette Smit
Pignus nominis. De verpanding van vorderingen naar Romeins recht.
Paperback Nederlands 2020 1e druk 9789462907300Verwachte levertijd ongeveer 6 werkdagen
Samenvatting
Een schuldeiser kan een zekerheidsrecht vestigen door zijn vordering te verpanden. Het pandrecht is naar huidig recht een absoluut recht, dat wil zeggen een recht dat tegen eenieder kan worden ingeroepen. Een vordering is daarentegen een relatief recht dat slechts tegen een of meer bepaalde personen kan worden uitgeoefend. Kan het dan wel zo zijn dat de pandhouder in geval van de verpanding van een vordering een absoluut recht krijgt?
Om een bouwsteen aan te dragen voor de beantwoording van deze vraag onderzocht A.J.H. Smit de verpanding van vorderingen naar Romeins recht. De praetor gaf de pandhouder een actio utilis om de verpande vordering te innen, dat wil zeggen een actie analoog aan een bestaande actie. Wat was dit voor actie? Was het een persoonlijke of een zakelijke actie? Naar het voorbeeld van welke actie formuleerde de praetor deze actie? Het antwoord op deze vragen en op vele andere vindt u in dit proefschrift.
Trefwoorden
Specificaties
ISBN13:9789462907300
Taal:Nederlands
Bindwijze:paperback
Aantal pagina's:382
Uitgever:Boom Juridische Uitgevers
Druk:1
Verschijningsdatum:22-1-2020
Hoofdrubriek:Juridisch
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
INLEIDING 1
1 PIGNUS NOMINIS IN HET KORT 7
2 PIGNUS NOMINIS: PRAETORISCH RECHT 11
2.1 De actie als hoeksteen van het Romeinse recht 11
2.2 Praetorisch recht 15
3 DE PLAATS VAN EEN VORDERING IN HET ROMEINSE RECHTSBESTEL 19
3.1 Een vordering was de actieve zijde van een verbintenis 19
3.2 Vorderingsrecht en rechtsvordering. Enige opmerkingen over het afdwingen van een vordering door middel van een persoonlijke actie aan de hand van het onderscheid tussen persoonlijke en zakelijke acties 23
3.3 Een vordering als onlichamelijke zaak 35
3.3.1 Gaius’ onderscheid tussen lichamelijke en onlichamelijke zaken 35
3.3.2 Het ius obligationis als onlichamelijke zaak met daarbij enige opmerkingen over het juridisch belang van het onderscheid tussen lichamelijke en onlichamelijke zaken 45
3.4 De onmogelijkheid een vordering te bezitten 51
3.5 De onoverdraagbaarheid van een vordering met daarbij enige opmerkingen over de wegen om de onoverdraagbaarheid heen 59
3.5.1 Schuldvernieuwing 60
3.5.2 Procurator in rem suam 70
3.5.3 Een actio utilis voor de ‘cessionaris’ 72
3.5.4 De verhouding van de actio utilis van de ‘cessionaris’ en de actio utilis van de pandhouder 77
4. DE PLAATS VAN HET PANDRECHT IN HET ROMEINSE STELSEL VAN ZEKERHEDEN 83
4.1 Borgtocht 83
4.2 Fiducia cum creditore 88
4.3 Pignus en hypotheca 90
4.3.1 De oorsprong van de ‘beperkte zekerheidsrechten’ 91
4.3.2 Pignus en hypotheca: vestiging, voorrang en verhaal 94
5 HET PANDRECHT ALS ‘BEPERKT RECHT’ 103
5.1 Ius in re tegenover dominium 103
5.2 Het ‘beperkte recht’ als onlichamelijke zaak 122
5.3 Rechten op rechten? 128
5.3.1 Geen rechten op rechten, maar actiones utiles en nemo plus 128
5.3.2 Herverpanding 141
6 PIGNUS NOMINIS: OORSPRONG EN TERMINOLOGIE 151
6.1 Verpanding van vorderingen vastgelegd in een schuldbekentenis 152
6.2 Verpanding van de ‘nomen debitoris’ 169
7 PIGNUS NOMINIS: VERPANDING DOOR EEN ENKELE OVEREENKOMST 173
8 PIGNUS NOMINIS: RECHTSGEVOLG VAN HET MEDEDELEN VAN DE VERPANDING AAN DE SCHULDENAAR VAN DE VERPANDE VORDERING 181
9 PIGNUS NOMINIS: INNING DOOR DE ACTIO UTILIS VAN DE PANDHOUDER 193
9.1 De actiones utiles in het algemeen 193
9.2 Actiones utiles voor ‘beperkt gerechtigden’ 203
9.3 Actiones utiles die ertoe leidden dat een ander dan de schuldeiser een vordering inde 209
9.4 Technieken die de praetor gebruikte bij het formuleren van actiones utiles 214
9.4.1 Actiones ficticiae 215
9.4.2 Verwisseling van personen 217
9.4.3 Een voorbeeld: de formula van de actio utilis van de ‘cessionaris’ 224
9.5 Pignus nominis: de formula van de actio utilis 239
9.5.1 Elementen die de pandhouder moest bewijzen bij de rechter op grond van de formula
9.5.2 Reconstructie van de formula van de actio utilis 243
10 PIGNUS NOMINIS: VERHAAL 267
10.1 Het geïnde was een geldbedrag: verrekening 267
10.2 Het geïnde was geen geldbedrag: het geïnde ‘pignoris loco’ 274
11 PIGNUS NOMINIS: EXECUTIE OP EEN ANDERE WIJZE DAN DOOR INNING? 279
CONCLUSIE 283
SAMENVATTING 293
SUMMARY 319
BIJLAGE: OVER INTERPOLATIES IN DE CODEX 335
LITERATUURLIJST 339
TREFWOORDENREGISTER 369
BRONNENREGISTER 373
1 PIGNUS NOMINIS IN HET KORT 7
2 PIGNUS NOMINIS: PRAETORISCH RECHT 11
2.1 De actie als hoeksteen van het Romeinse recht 11
2.2 Praetorisch recht 15
3 DE PLAATS VAN EEN VORDERING IN HET ROMEINSE RECHTSBESTEL 19
3.1 Een vordering was de actieve zijde van een verbintenis 19
3.2 Vorderingsrecht en rechtsvordering. Enige opmerkingen over het afdwingen van een vordering door middel van een persoonlijke actie aan de hand van het onderscheid tussen persoonlijke en zakelijke acties 23
3.3 Een vordering als onlichamelijke zaak 35
3.3.1 Gaius’ onderscheid tussen lichamelijke en onlichamelijke zaken 35
3.3.2 Het ius obligationis als onlichamelijke zaak met daarbij enige opmerkingen over het juridisch belang van het onderscheid tussen lichamelijke en onlichamelijke zaken 45
3.4 De onmogelijkheid een vordering te bezitten 51
3.5 De onoverdraagbaarheid van een vordering met daarbij enige opmerkingen over de wegen om de onoverdraagbaarheid heen 59
3.5.1 Schuldvernieuwing 60
3.5.2 Procurator in rem suam 70
3.5.3 Een actio utilis voor de ‘cessionaris’ 72
3.5.4 De verhouding van de actio utilis van de ‘cessionaris’ en de actio utilis van de pandhouder 77
4. DE PLAATS VAN HET PANDRECHT IN HET ROMEINSE STELSEL VAN ZEKERHEDEN 83
4.1 Borgtocht 83
4.2 Fiducia cum creditore 88
4.3 Pignus en hypotheca 90
4.3.1 De oorsprong van de ‘beperkte zekerheidsrechten’ 91
4.3.2 Pignus en hypotheca: vestiging, voorrang en verhaal 94
5 HET PANDRECHT ALS ‘BEPERKT RECHT’ 103
5.1 Ius in re tegenover dominium 103
5.2 Het ‘beperkte recht’ als onlichamelijke zaak 122
5.3 Rechten op rechten? 128
5.3.1 Geen rechten op rechten, maar actiones utiles en nemo plus 128
5.3.2 Herverpanding 141
6 PIGNUS NOMINIS: OORSPRONG EN TERMINOLOGIE 151
6.1 Verpanding van vorderingen vastgelegd in een schuldbekentenis 152
6.2 Verpanding van de ‘nomen debitoris’ 169
7 PIGNUS NOMINIS: VERPANDING DOOR EEN ENKELE OVEREENKOMST 173
8 PIGNUS NOMINIS: RECHTSGEVOLG VAN HET MEDEDELEN VAN DE VERPANDING AAN DE SCHULDENAAR VAN DE VERPANDE VORDERING 181
9 PIGNUS NOMINIS: INNING DOOR DE ACTIO UTILIS VAN DE PANDHOUDER 193
9.1 De actiones utiles in het algemeen 193
9.2 Actiones utiles voor ‘beperkt gerechtigden’ 203
9.3 Actiones utiles die ertoe leidden dat een ander dan de schuldeiser een vordering inde 209
9.4 Technieken die de praetor gebruikte bij het formuleren van actiones utiles 214
9.4.1 Actiones ficticiae 215
9.4.2 Verwisseling van personen 217
9.4.3 Een voorbeeld: de formula van de actio utilis van de ‘cessionaris’ 224
9.5 Pignus nominis: de formula van de actio utilis 239
9.5.1 Elementen die de pandhouder moest bewijzen bij de rechter op grond van de formula
9.5.2 Reconstructie van de formula van de actio utilis 243
10 PIGNUS NOMINIS: VERHAAL 267
10.1 Het geïnde was een geldbedrag: verrekening 267
10.2 Het geïnde was geen geldbedrag: het geïnde ‘pignoris loco’ 274
11 PIGNUS NOMINIS: EXECUTIE OP EEN ANDERE WIJZE DAN DOOR INNING? 279
CONCLUSIE 283
SAMENVATTING 293
SUMMARY 319
BIJLAGE: OVER INTERPOLATIES IN DE CODEX 335
LITERATUURLIJST 339
TREFWOORDENREGISTER 369
BRONNENREGISTER 373
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
-
André van Berkel€ 44,75 -
Marleen Heijsteeg€ 36,50
-
E.R. Muller€ 54,50
-
Tromp€ 117,81
-
Ton Hartlief€ 65,50
-
Gijs van Dijck€ 37,95
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
