Jouw boek heeft de titel Plezierige winst. Wat is plezierige winst?
Van mij mag de lach terug in organisaties. Het is mijn ervaring dat als er meer gelachen wordt, er ook meer winst wordt gemaakt. Winst en plezier maken gaan namelijk hand in hand met elkaar. Organisaties verkrampen als er te veel druk van bovenaf is: door het opleggen van te veel regels of door te weinig verantwoordelijkheid te geven. Als collega’s bijvoorbeeld onhaalbare doelen krijgen opgelegd, verdwijnt het plezier heel snel. Als collega’s wél de ruimte krijgen om lekker aan het werk te gaan, gaan ze maximaal bijdragen. Breng dus vooral de menselijke maat terug in je organisatie is mijn advies.
Deze titel suggereert dat er ook iets als ‘onplezierige’ winst is.
Volgens mij heet dat verlies. Wat winst voor jouw organisatie ook is - patiënten genezen, leerlingen een diploma laten behalen of geld verdienen in het bedrijfsleven - het is nooit leuk als je te ver van de bedoeling van je organisatie bent afgedreven. Navelstaren of vasthouden aan wat je als organisatie altijd hebt gedaan, helpt dan niet meer. Een onduidelijke strategie vol compromissen ook niet. Als je ingehaald bent door externe en interne ontwikkelingen, en dat overkomt iedereen af en toe, wordt het tijd dat je je organisatie opnieuw uitvindt. In mijn boek beschrijf ik tien casussen waarmee we op die manier het tij hebben gekeerd. Wat ik vaak zie, en dat begrijp ik echt niet, is dat directies nauwelijks in dialoog zijn met de organisatie. Ze zitten gevangen in een overvolle agenda en bila’s, rennen van vergadering naar vergadering. Hoe dat komt? Ik weet het niet. Vastzitten in je rol? Schaamte om toe geven dat je niet alles weet? Juist als het niet goed loopt in je organisatie, is het tijd om alles opnieuw bespreekbaar te maken. Loop niet om de olifanten in de kamer heen. Wees geen directeur om directeur te zijn. Zet de werkvloer centraal. Ga in gesprek. Neem de juiste beslissingen. En tover daarmee de lach terug. Ook bij jezelf.
Je schrijft in Plezierige winst: ‘We moeten veel meer plezier maken met elkaar. Net als vroeger.’ Wat bedoel je daarmee?
‘Het is een quote van collega’s uit een van mijn interim-opdrachten. Ze hadden wel gelijk: we moeten het met elkaar doen op het werk, dus waarom zouden we dat werk dan niet leuk maken? Ik heb de overtuiging dat iedereen die werkt, op zijn of haar niveau een bijzondere prestatie wil leveren. Winst is de resultante van het op alle niveaus goed samenwerken. Benut dus elkaars talenten, leer van elkaar, geef vertrouwen. Resultaat wordt dan een vanzelfsprekendheid.
Plezierige winst gaat over verandermanagement. Wat is jouw visie daarop?
Iedere organisatie verdient het om succesvol te zijn. Helaas is veranderen geen rechte lijn van probleem naar succes. De grote truc is: leer onderweg van wat er gebeurt. Succes is uiteindelijk de optelsom van honderden momenten. Er zijn heel veel goede theoretische boeken over verandermanagement geschreven. Plezierige winst is een boek uit de praktijk. Ervaringen die ik in de afgelopen vijfentwintig jaar als verandermanager heb opgedaan. De kern is dat je een goede analyse maakt en vervolgens een scherpe strategie durft neer te zetten. Benoem de dingen ook vooral. Toen ik bij een project voorstelde het de werktitel ‘Hullie & Zullie’ te geven, snapte iedereen waar de pijn zat. We konden daarna meteen aan het werk. In een organisatie waar veel werd geklaagd, hebben we Het Klaagcafé ingericht. Inclusief bar, barvrouw, André Hazes-muziek en bierviltjes waar je je klacht op kwijt kon. Vervolgens zijn we over die klachten in gesprek gegaan. Zo hebben we het klagen omgedraaid naar betrokkenheid en inzet bij de noodzakelijke verbeteringen. Dat gaf een enorme versnelling in de organisatie. Er is niet één aanpak. Elke situatie is anders.
Je beschrijft vijf fases in jouw methode van veranderen. Hoe zien die fases eruit?
Begin door met elkaar te praten. Dat doen we veel te weinig. Ga een open gesprek aan. Bepaal daarna scherp de strategie. Voor wie doen we het eigenlijk? Pak vervolgens alles aan. Laat geen olifant in de kamer onbesproken. Er is zoveel angst voor het onbekende, waardoor we altijd maar weer om de zaken heen draaien. Niet doen. Stel vervolgens het werk en de werkvloer centraal. Uiteindelijk draait het om het faciliteren van collega’,s zodat die fluitend hun werk kunnen doen. En blijf vervolgens samen leren. Want niks gaat direct perfect. Deze methode blijkt in de praktijk te werken.
Je schrijft ook: ’Word vriendjes met uitblinkers met een eigen mening.’ Toch is het vaak zo dat managers het niet leuk vinden als je een eigen (afwijkende) mening hebt,. Je wordt direct als lastig ervaren.
Het is een illusie dat je als manager of directeur alles beter weet. Ga vooral in dialoog met mensen die tegendraads of misschien zelfs soms stout zijn. Vaak blijken het heel betrokken collega’s te zijn. Zorg voor verbinding. Weerstand is voor mij een teken van passie. Draai het dus om: geef juist die collega’s verantwoordelijkheid voor de verandering die je voor ogen hebt. Ze zullen je verrassen. En met het groeien van het plezier wordt ook de bedoeling van je organisatie meer en meer zichtbaar. Ga het gesprek aan. Maak werken weer leuk. Ook voor jezelf!
