'Er zijn veel ingeslepen patronen in organisaties.' Die kunnen verandering belemmeren, vertelt Arend Ardon. Net als in zijn boek Doorbreek de cirkel! laat hij zien hoe aannames, taalgebruik en gedrag direct samenhangen. 'Je moet je dus bewust worden van je aannames door te observeren: wat doen wij in het hier en nu?' Verandering is vaak: het management start verandering, drukt helpt, management verandert medewerkers, er komt weerstand. 'Met die aannames zijn we heel vertrouwd. Het is een taal, een manier die is ingeslepen.' Over de gewenste aannamen, is Ardon minder zeker. Verandering is overal, verlangen helpt, medewerkers willen betekenisvol werk doen. Kun je aannames ontwikkelen die je kunt benoemen zonder gêne? 'In het hier en nu ligt de sleutel.'
Groei-klimaat
Als dagvoorzitter kondigt Ardon de volgende spreker aan. Roos Vonk vindt dat ons gedrag laat zien hoe we zijn, vandaar ook de titel van haar boek: Je bent wat je doet. 'Hoe je waarneemt, bepaalt je gedrag.' Sommige organisaties hebben een ego-klimaat waarin competitie en wantrouwen overheersen. Liever ziet zij een groei-klimaat met samenwerking, verbetering en ruimte voor fouten. Hoe verander je een ego-klimaat in een groei-klimaat? Vonk geeft tips voor het geven van goede feedback: 'Behandel iemand zoals hij wil dat hij behandeld wordt.' Een ego-cultuur kun je als leidinggevende doorbreken door zelf het goede voorbeeld te geven. 'Je steekt elkaar aan met je gedrag.'
Voorgoed veranderen
Na een heerlijke lunch vervolgt storyteller Theo Hendriks. Hij laat zien hoe je storytelling inzet voor je verandering, zoals in zijn boek Change the Script. 'Stel de gewenste verandering voor in de vorm van een verhaal. De ommekeer is het moment dat de held voorgoed verandert.' Spreek over het streven van de organisatie en maak een verbindend verhaal vanuit het oorspronkelijke streven.' Tot slot geeft hij een aantal formats voor veranderverhalen. 'Het transitieverhaal vertellen we in organisaties heel vaak. Het beschrijft de oorsprong van de organisatie, de verschuiving, het dilemma – stoppen of doorgaan? "We blijven bij onze oorsprong..." en dan volgt het streven.'
Enacted reality
Bij het tweede middagonderdeel gaan de deelnemers zelf onderdeel uitmaken van een verhaal. Marck Oostra (auteur van Theaterinterventies) en Louise Arnold Bik schetsen de situatie en spelen een stroef gesprek. Hoe kunnen beide personages de situatie verbeteren? De deelnemers geven antwoord vanuit de rol die zij vooraf gekregen hebben. Oostra en Arnold Bik spelen de oplossingen uit in een gesprek, dat nu een open karakter heeft. In een nabespreking blijkt dat de deelnemers elkaars standpunten begrijpen. Oostra legt uit hoe deze enacted reality werkt. 'We maken een proefwerkelijkheid, dan is het veiliger om hierover te praten.'
Actie!
De laatste spreker, Hans van der Loo, valt het op dat het bij dit Buitengewoon veranderen-event vooral over de binnenkant gaat. Hij vertelt daarom hoe je vaart kunt maken – aan de buitenkant. Van der Loo beschrijft drie principes om golven te maken. Spoor de mensen op die ook willen veranderen, denk groots en gericht en kom in actie! In zijn boek Vaart maken belooft hij zelfs een verandering in negentig dagen. 'Dit doe ik ook bij organisaties: ik begin vanuit positieve energie. Willen jullie echt? Wie willen nog meer?' De volgende stap is om elke twee weken concrete resultaten te laten zien. 'Er gebeurt wat! Dan willen anderen daar graag bij horen.' Tot slot veranker je de nieuwe gewoonte. Om ook de belangrijkste lessen van deze dag te verankeren, vraagt Arend Ardon de deelnemers om op te schrijven wat ze zelf gaan doen. 'Beweging begint bij onszelf.'
Nienke van Oeveren, redacteur van managementboeken bij Boekredactie.
Hans van der Loo horen? Op 12 februari gaan Hans van der Loo en zeiler Lucas Schröder in op veranderen in 90 dagen.
