Marnix staat bekend als een succesvol ondernemer. Alleen de laatste tijd zit alles tegen. Gedoe met leveranciers die hun geld sneller willen ontvangen, problemen met klanten die steeds later betalen. En nu doet de bank ook nog eens moeilijk. Hoe kan hij die bankiers zo snel mogelijk overtuigen van het succes en de potentie van zijn onderneming? Die bestaat immers al honderd jaar en werd opgericht door zijn overgrootvader Salem de Rover. Wat te doen? Vertellen dat het wat minder gaat, zoals hij bij de hockeyvereniging volhield en dat hij daarom dit jaar geen extra donatie kan doen voor de nieuwe kantine? Of gewoon zeggen dat het heel erg druk is en dat de omzet weer groeit? Zoals hij op netwerkborrels volhoudt? ‘Pff, als mijn onderneming maar niet ten onder gaat zoals de Titanic.’
Te laat ingrijpen
Gemiddeld wachten ondernemingen in zwaar weer zestien maanden te lang met het nemen van herstructureringsmaatregelen. Dat toonden Duitse onderzoekers aan in een studie naar zo’n 2600 ondernemingen in zwaar weer. Het blijkt dat 54 procent pas ingreep op het moment dat er verlies werd gemaakt. En dat maar liefst 17 procent pas ingreep op het moment dat ze in een liquiditeitscrisis zaten. Dus toen het geld (bijna) op was. Slechts een derde van de bedrijven in het onderzoek greep direct in toen er sprake was van een ‘strategische crisis’. Toen de markt waarin de onderneming zat fundamenteel veranderde, de voorkeuren van afnemers stelselmatig wijzigden of de markt langzaam begon te krimpen. Dit is ook vaak het moment dat er alternatieve producten op de markt komen en nieuwe spelers uit onverwachte hoek binnen no time een belangrijke positie veroveren. Denk aan de snelle opkomst van Zalando en Spotify.
Vijf lessen die je helpen om uit zwaar weer te komen:
1. Je omgeving is niet gek
Laat je omgeving gerust eens weten dat het minder gaat. Iedereen leest de krant en snapt dit ook. Door hierover open te zijn vergroot je de kans dat mensen je helpen. Immers sommige mensen in je netwerk kennen het klappen van de zweep en kunnen je cruciale tips geven. Jij helpt toch ook een bekende die om je hulp vraagt?
2. Bedenk iets nieuws
Een bedrijf in problemen moet kosten besparen. Maar dat is niet genoeg. Je dient eigenlijk een heel nieuw ondernemingsplan te bedenken, alsof je opnieuw een bedrijf opricht. We zien te vaak dat een onderneming onvoldoende aandacht richt op innovatie en marketing van haar producten. Feitelijk is zo’n onderneming alleen bezig met het rechtzetten van de tafels en stoelen op het dek van de Titanic.
3. Wees streng voor jezelf
Ondernemers en directeuren die het wél redden, zijn streng voor zichzelf en hun bedrijf. Ze gaan na welke bedrijfsonderdelen succesvol zijn en handelen daarnaar. Zo’n analyse kan, zeker voor familiebedrijven, ongemakkelijk uitpakken. Stel: neefje A blijkt verlies te maken met zijn divisie. Dan moet hij toch echt dingen anders gaan doen. Of hij moet vervangen worden.
4. Informeer je personeel
Betrek je medewerkers in de turnaround van de onderneming. Je zult verrast staan over oplossingen die ze aandragen. Daarnaast snappen zij meteen dat het niet gepast is om een salarisverhoging te vragen.
5. Smeed een band met je financiers
Of je nu geld hebt geleend van familieleden of van de bank, zorg ervoor dat je in gesprek gaat en blijft. Ja, dat kan soms lastig zijn. Want waar bemoeien ze zich mee? En trouwens het gaat toch prima?
Marnix de Rover, van het denkbeeldige Salem Industries, kiest er in ons boek eerst voor om mooi weer te blijven spelen. Hij grijpt aanvankelijk niet in en brengt zijn onderneming daarmee aan de rand van de afgrond. Dat zorgt ervoor dat hij vervolgens moet vechten met de bank om te overleven. Na diverse escapes – mooi weer spelen, klagen - besluit hij uiteindelijk in actie te komen. Hij maakt financieel schoon schip en wint daarmee het vertrouwen van de bank en zijn klanten terug. Maar het was een dubbeltje op zijn kant. Wacht dus niet zo lang als Marnix als de donkere wolken zich boven jouw bedrijf samenpakken.
Jan Adriaanse, hoogleraar turnaroundmanagement en consultant Erik in ’t Groen, voormalig Bijzonder Beheerbankier en nu consultant bij Kruger, schreven het boek ‘Zwaar weer ondernemen - De overlevingsgids voor bedrijven in Bijzonder Beheer’. Daarvoor ontwierpen zij ook een test om je relatie met de bank en de gezondheid van jouw onderneming te meten. Zie daarvoor: Zwaarweerondernemen.nl
Over Jan Adriaanse
Prof. dr. Jan Adriaanse is hoogleraar Turnaround Management aan de afdeling Bedrijfswetenschappen van de Universiteit Leiden. Daarbinnen is hij onder meer actief binnen Turnaround, Rescue & Insolvency Leiden (TRI-Leiden), een interdisciplinair onderzoeksteam rond ondernemingen in zwaar weer. Daarnaast is hij oprichter en directeur van trainingsinstituut en adviesbureau Turnaround PowerHouse(r).
Over Erik in 't Groen
Erik in 't Groen MSc. RV (1983) is actief als adviseur en investeerder. Daarnaast is hij parttime actief als CFO van een advocatenkantoor, RvC-lid van een zorgorganisatie en ontwikkelaar van (zorg)vastgoed. Hij werkte in het verleden voor onder meer PwC en Rabobank. Erik studeerde bedrijfseconomie aan de Hogeschool Rotterdam en bedrijfskunde aan Nyenrode Business Universiteit.
