‘Agile' is stap voor stap: al doende leert men. Ken jij één organisatie die volledig agile werkt? Ik niet.
‘Klassiek' is de watervalbenadering: eerst denken dan doen. Ken jij één organisatie die al zijn projecten volledig op klassieke wijze uitvoert? Ik ook niet.
Ik heb de zesde editie van mijn boek ‘Projectmanagement voor opdrachtgevers, van klassiek tot agile' dan ook gericht op managers die in een omgeving werken waar ze zowel klassieke als agile elementen tegen komen.
Klassiek en agile naast elkaar
Neem nu bijvoorbeeld het Kadaster. Het Kadaster registreert alle onroerendgoedtransacties in Nederland. Bij de ontwikkeling van de ICT-systemen die ze daarbij nodig hebben volgen ze steeds meer een agile aanpak. Maar datzelfde Kadaster voert ook landmeetkundige projecten uit. Dat doen ze al jaren en daarbij volgen ze grotendeels een klassieke projectaanpak. Of neem het GVB, het openbaarvervoerbedrijf van Amsterdam. Het GVB past bij de ontwikkeling van een nieuwe website een agile aanpak toe, maar bestelt nieuwe trams op een klassieke manier: specificaties uitwerken en aanbesteden. Als manager heb je met beide te maken.
Klassiek en agile door elkaar
In de praktijk zijn er niet alleen verschillen in aanpak tussen projecten, maar ook binnen projecten. In die trams van het GVB die klassiek worden aangeschaft, zit steeds meer elektronica en software voor de logistieke coördinatie en de informatievoorziening aan de reizigers. Dat zijn zaken die tijdens de bouw van de trams en na ingebruikname permanent veranderen. Dat vraagt dan weer om een agile aanpak. En zelfs binnen de meest klassieke watervaltrajecten zien we elementen van een agile benadering. Een machinebouwer maakt niet meer eerst een ontwerp om vervolgens onderdelen te bestellen bij toeleveranciers. Hij laat geselecteerde toeleveranciers in een vroeg stadium meedenken in een gezamenlijk iteratief ontwerpproces, om zeker te stellen dat de te bestellen onderdelen optimaal aansluiten op de technologische mogelijkheden. Dit is nodig omdat de techniek te ingewikkeld is geworden en te snel verandert voor de oude, klassieke benadering.
Klassiek en agile tegen elkaar
Soms botsen klassiek en agile. Een projectteam dat een agile aanpak volgt heeft te maken met een klassieke omgeving: de organisatie kent nog een klassieke afdelingsstructuur en die afdelingen willen grip op de zaak houden met een klassieke stuurgroep. Maar wie neemt dan welke beslissingen? Er ontstaat wrijving omdat de stuurgroep moeite heeft het agile team voldoende mandaat te geven. Wanneer een agile team goed begint te functioneren, moet een stuurgroep niet in de weg lopen.
Rol van managers bij projecten verandert
Al vele jaren train en adviseer ik - met veel plezier - managers die betrokken zijn bij projecten, vaak in een rol als opdrachtgever of stuurgroeplid. Toen ik daarmee begon dacht ik managers te kunnen vertellen ‘hoe het moet'. Maar dat is nu minder dan ooit mogelijk. In de ene, meer klassieke situatie moet je als manager meer verantwoordelijkheid nemen en actief sturen. In een andere, meer agile situatie moet je juist afstand nemen en meer verantwoordelijkheid geven aan betrokken professionals. En soms komen beide situaties in hetzelfde project voor. Managers moeten dus inzicht hebben in de voors en tegens van verschillende benaderingen en wat dit betekent voor hun eigen betrokkenheid en rol.
Schipperen
Een werkelijk agile aanpak vereist niet alleen een andere aanpak van veranderingen maar een fundamenteel andere inrichting van de organisatie. Zolang dat een utopie is zul je als manager moeten schipperen en per geval beoordelen hoe je het beste je verantwoordelijkheid kunt nemen. Met mijn boek Projectmanagement voor opdrachtgevers, van klassiek tot agile hoop ik je daarbij te ondersteunen.
Michiel van der Molen (1955) houdt zich bezig met verandering. Hij werkte na zijn studies Bouwkunde, Spaans en ICT in uiteenlopende branches in verschillende landen aan veranderingen in de rollen van buurtopbouwwerker, projectleider, programmamanager, opdrachtgever, adviseur, docent, coach en auditor en als manager van projectmanagers. Hij is de auteur van Projectmanagement voor opdrachtgevers - Van klassiek tot agile.
