Heeft u ook nog het beeld van een joint rokende Elon Musk op uw netvlies? Dat CEO’s ontsporen is niets nieuws. Leiderschap eist zijn tol: leiderschap komt te voet en gaat te paard. Juist dit maakt leiderschap zo boeiend om te bestuderen. In ons nieuwe boek Leiderschapskwaliteiten gaan we uitgebreid in op de aanschaf van een privéjet van 54 miljoen door de Amerikaanse televisieprediker Jesse Duplantis. Maar ook leiders die niet op eigen gewin en glorie uit zijn komen aan de orde. Wist u dat onbaatzuchtigheid al bijna 500 jaar voor Christus als voorwaarde voor effectief leiderschap wordt gezien? Thucydides, Atheens legeraanvoerder en geschiedschrijver benadrukte toen al dat leiders onbaatzuchtig dienden te handelen. Een andere term bij leiderschap, charisma, werd door Max Weber, tevens grondlegger van het begrip bureaucratie, geïntroduceerd. Hij zag charisma of ‘Herrschaft’ als een persoonlijke kwaliteit van de leider. Een leiderschapskwaliteit die volgens Weber maar tijdelijk is. Charisma is een kwetsbare en instabiele relatie tussen leider en volger waarbij volgers steeds zoeken naar bevestiging. De ‘val’ van wonderboy Camiel Eurlings komt hiermee in een nieuw perspectief te staan. Nog een andere kwaliteit van leiders is benoemd door Manfred Kets de Vries: ‘gravitas’. Dat is een mix van evenwicht, zelfvertrouwen en authenticiteit. Daardoor heeft een leider een natuurlijk overwicht, ongeacht de situatie waar hij of zij mee te maken krijgt.
Het ontwikkelen van een aansprekende visie, deze overtuigend communiceren, het beïnvloeden van volgers. Dit zijn de centrale thema’s in het nieuwe boek Leiderschapskwaliteiten. Ons uitgangspunt: Managementvaardigheden zijn te leren, als een kunde. Leiderschapskwaliteiten zijn te ontwikkelen, als een kunst. Dit was de reden dat we ervoor hebben gekozen om voor managementvaardigheden en leiderschapskwaliteiten twee aparte boeken te maken die – vanzelfsprekend – op elkaar aansluiten. In 2017 verscheen het succesvolle Managementvaardigheden, nu komen we met een boek over leiderschapskwaliteiten. De dagelijkse praktijk van leidinggeven staat ook in dit nieuwste boek Leiderschapskwaliteiten centraal door middel van de vele cases, praktijkvoorbeelden, passages uit krantenartikelen en een uitgebreid interview dat we hielden met Johan van den Elzen, tot 2012 CEO van ingenieursbureau Movares.
In Leiderschapskwaliteiten plaatsen we leiderschap nadrukkelijk in de context van loopbanen.
Leiderschap ontwikkelt zich geleidelijk en wordt steeds belangrijker naarmate managers op weg zijn naar de top. Het is dan ook niet toevallig dat de ‘apenrots’ de opbouw van het boek visualiseert. Voor leidinggevenden is het belangrijk dat zij hun plaats op die rots kennen én weten hoe zij een stap omhoog kunnen maken. Dat niet elke leider de behoefte heeft om de hoogste rots te bereiken, komt ook naar voren in het boek. Daarvoor maken we auteurs gebruik van de loopbaanankers van Schein, een theorie die loopbanen en leiderschap op een natuurlijke manier aan elkaar verbindt.
In het laatste hoofdstuk gaan we in op leiderschapsontwikkeling. In het bijzonder komen leiderschapsprogramma’s, ervaringsleren en reflecteren, coaching en intervisie aan de orde. Is dat alles? Nee, we behandelen ook zaken als inspirerend leiderschap, dienend leiderschap en kernkwaliteiten van mannelijke en vrouwelijke leiders. Het boek is bedoeld voor mensen die leiding willen gaan geven of dat al doen en zich daarin (verder) willen ontwikkelen. Leiderschap is in onze ogen een universeel verschijnsel waarbij iemand (de leider) het voortouw neemt om iets gedaan te krijgen. Het is dan ook een misvatting dat leiderschap alleen in organisaties voorkomt. Denk aan leiderschap in de samenleving, bijvoorbeeld in de politiek (zoals de opkomst van Jesse Klaver) en in de sport.
In iets meer dan 200 pagina’s weet u na het lezen van dit nieuwe boek alles over leiderschap dat nodig is voor een volgende stap in uw loopbaan!
Gert-Jan Melker is als universitair docent verbonden aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam en aan het Center for Accounting, Auditing & Control van Nyenrode Business University. Daarnaast is hij docent Management & Organisatie bij IBO Business School in Leusden. Hij is een van de auteurs van Leiderschapskwaliteiten, dat hij schreef met Peter Tack en Jan Eppink.
