‘Blijf leren, maar respecteer je kernkwaliteiten’

Waarom een boek?

Ik werk bij een training- en adviesbureau, Horizon Training & Ontwikkeling, en daar ontdekten we dat de ervaren mensen in een organisatie een voorname rol spelen bij veranderingen. We zagen dat juist zij heel veel verborgen talenten hebben, die niet benut worden, maar wel nodig zijn voor de wendbaarheid van de organisatie.

Voelde je bij die mensen een barrière om nieuwe dingen op te pakken?

Soms wel ja. Veel ervaren professionals zien het feit dat ze iets moeten leren - commercieel denken, digitaal vaardig worden - als een soort proeve van onbekwaamheid. Daarom zijn wij een heel ander vertrekpunt gaan nemen, namelijk de verborgen talenten van die mensen.

Je probeert de paradox op te lossen van: blijf dingen leren als professional, maar respecteer je eigen kernkwaliteiten.

Daarom nodig ik mensen uit om heel goed de eigen talenten te analyseren. Je moet goed kijken waar je eigenlijk goed in bent en bedenken wat je nog meer in huis hebt. Het gevaar is namelijk dat je je gaat identificeren met een klein deel van je talenten en vergeet dat er nog meer in het vat zit. Met de vraag ‘wat vond ik ook alweer zo leuk aan mijn vak?’ boor je weer plezier aan in je eigen kunnen. Dat is een bron van creativiteit en groei en dat is belangrijk in een snel veranderende wereld. Normaal gesproken gaat het bij leren en ontwikkelen als eerste om kennis bijspijkeren, maar je moet beginnen bij je talent. De term ‘duurzame inzetbaarheid’ laat voor mij precies zien waar het misgaat. Als je daarvan uitgaat zie je mensen als een radertje in de machine: even je kennis en vaardigheden oppoetsen en je kunt weer een tijdje meedraaien. Maar zo benut je het talent van professionals niet, en krijg je de organisatie niet in beweging.

Hoe haal je talent naar boven?

Je kan jezelf de vraag stellen welke elementen van je werk plezier opleveren. Of: waar in je leven haalde je heel veel voldoening uit? Waar was je trots op? Of welke interesse had ik als kind? Denk eens breder; misschien heb ik een talent dat ik niet gebruik tijdens mijn werk. Wees weer nieuwsgierig naar je eigen kwaliteiten. Ik noem dat ‘een date met je talent’.

Vinden mensen dat spannend?

Ja, want mensen gaan snel in een bepaalde taal denken. Dan zeggen ze opeens: ik ben rood of ik ben een verbinder. Dat zijn echter termen die het vuur niet aanwakkeren, je kan professionals beter mooie verhalen laten vertellen over hun leven. Van de week kwam ik iemand tegen die een café had, failliet ging, daarna in de schuldsanering belandde en er weer uitkwam. Dat is best spannend om te vertellen, maar het zegt wel iets over zijn talenten. Zo’n ervaring is goud waard bij innovatie. Je moet meer denken in verhalen dan in HR-jargon.

Of dat je eens bij vrienden polst wat ze jouw talenten vinden?

Dat is ook heel goed om te doen, maar vervolgens is het belangrijk dat je die talenten naar de business toebrengt, dan wordt het pas echt interessant. Pas als je je talent verbindt met nieuwe uitdagingen in je werk, komt de organisatie los.

In het boek vertel je bijvoorbeeld het verhaal van Rogier Kant, een architect bij Heembouw Bedrijfsruimten die op een andere manier ging werken en daarmee een nieuwe doelgroep aanboorde.

Rogier ging op zoek naar zijn talenten en onderdeel van talent is altijd persoonlijke waarde. Hij kwam er - al nadenkend - achter dat natuur een belangrijke rol speelt in zijn leven, ook omdat hij opgroeide op een boerderij. Die basiswaarde ging hij verbinden aan de ontwikkelingen in de business en dat werd natuurinclusief bouwen, dus dat een bedrijfspand bijdraagt aan de natuurlijke omgeving. Dat leek een grote stap, maar hij kreeg echt heel veel positieve reacties op die verandering… en nieuwe opdrachten.

Boek jij veel betere resultaten in trainingen als je het koppelt aan de talenten van mensen?

Zeker, daar was het allemaal om begonnen. De visie achter het boek is dat mensen constant op zoek moeten naar die verborgen talenten en dat maakt een organisatie pas echt wendbaar. Het verhaal is breder dan alleen training en opleiding. Wat je moet doen is steeds zoeken naar de overlap tussen talent, business en uitdaging. Dan gaan mensen zich ontwikkelen en is training niet meer dan een hulpmiddel.

Het boek is ook een geruststelling. Er zijn namelijk veel boeken gemaakt over hoe de wereld verandert en dat we allemaal mee moeten, maar jij zegt eigenlijk: kijk eerst naar je talenten en ga dan pas aan de slag.

Ik hou niet van die boeken waar je heel ongelukkig van wordt. Waarbij je denkt: oh, dat doe ik allemaal niet en we zien het als organisatie ook helemaal verkeerd. Ik wilde een boek schrijven waarbij je mag uitgaan van wat je kan.

Want mensen hebben meer talenten dan ze denken?

Zeker, die comfortzone is echt iets waar je op moet letten. Een groot deel van je mogelijkheden raakt er uit zicht Ik ben meer dan dertig jaar met mijn vrouw en dan moet je soms ook een twist aan gewoontes geven. Let wel, comfortzones hebben ook een functie, je hebt een gebied nodig waar je je vertrouwd voelt, waar je aan een half woord genoeg hebt. Maar een comfortzone is een risicovol gebied. Je kunt er ook in wegzakken.

Zou je pleiten voor het roer volledig omgooien qua werk als je vastloopt?

Ik vind dat je eerst zaken ánders moet aanpakken. Als je bijvoorbeeld iets met meer aandacht gaat doen dan vind je vaak ook je energie terug. Die nieuwe energie kan later wel leiden tot heel andere keuzes, maar ik geloof niet dat zomaar het roer omgooien altijd goed werkt. Je neemt immers je gewoontes mee naar je nieuwe relaties of werkplek. Begin altijd met jouw eigen talent en koppel dat aan de business en de uitdagingen van die business. Zo creëer je voor jezelf een nieuw perspectief.

Worden mensen ook gerustgesteld door die manier van denken?

Zeker, dan krijgen ze weer nieuw zelfvertrouwen en door dat vertrouwen in eigen talent worden ze ook zichtbaarder. Bij mijzelf is het ook zo gegaan. Ik geef natuurlijk trainingen, ook omdat ik extravert ben. Maar ik heb ook een introverte, verdiepende kant en werken aan dit boek was voor mij de speelplaats om die te ontplooien. En juist doordat ik die kant opzocht, werd ik later zichtbaarder via het boek.