Sorry, Jos, maar ik vond het boek wèl grappig. Dat komt door alle voorbeelden om de leerpunten van Thuis ben ik niet zo leuk te illustreren. Juist daardoor blijven die lessen uit dit prima boek goed hangen. Mijn highlights uit die lessen:
Humor is een mindset en een vaardigheid en vrijwel iedereen kan het gebruiken van humor leren. Ad rem zijn is wat anders, dat is een talent en zie je met name bij stand-up comedians.
Introverte mensen onderzoeken en analyseren graag en zijn daardoor niet ad-rem. Het is niet te leren, jammer dan. Wat je wèl kunt doen, is grappen verzamelen en regelmatig gebruiken. Na veel oefenen kom je gevat over, terwijl je simpelweg put uit een steeds groeiend repertoire grappen.
Hoe belangrijk humor is, is aangetoond met wetenschappelijke onderzoek: mensen met humor worden slimmer ingeschat en winnen sneller het vertrouwen. Vooral dat laatste is erg handig als je ‘aan het verkopen’ bent. Daarnaast is het goed voor je immuunsysteem. Dat is extra handig in deze Corona-tijden! Ook zou het pijn verlichten, daarom werken de Cliniclowns zo goed.
Emoties werken aanstekelijk, als je lacht, lachen mensen met je mee zonder te weten waarom je nu eigenlijk lacht. Als je werknemers lachen, lachen de klanten mee, dus een beetje humor op de werkvloer is fijn. Het goede voorbeeld komt natuurlijk van de top, die mogen best af en toe verrassend en grappig uit de hoek komen. Grappige commerciële boodschappen worden op social media ook vaker geliket en gedeeld, zo bereik je enorm veel mensen, zonder dat het je iets kost.
Ook lijkt wederkerigheid een rol te spelen: als je mensen aan het lachen maakt, geef je hun iets. Zij willen dan graag iets teruggeven. Aandacht. En ook spelen hormonen een rol: als mensen lachen maken ze gelukshormonen aan en voelen ze zich fijn. Dat straalt op jou af. Ze vinden je aantrekkelijker en sympathieker.
Maar wat is humor nu precies? Humor gebruik je in relatie tot een standaard situatie, waarbij je klant of je publiek al een bepaalde verwachting heeft. Bij humor wijk je af van die verwachting, je verrast, waardoor je boodschap meer aandacht krijgt. Die verrassing heeft 3 componenten: Hij is Onverwacht, Overdreven en Omgekeerd. Een mooi voorbeeld is de grap die je vaak bij restaurants ziet: Our chef cooks with wine…..occasionally she puts food in it. Een omkering van de gangbare manier van koken en sterk overdreven.
Te veel focussen op de grappen en je boodschap vergeten is niet zo handig. Er zijn 3 valkuilen:
- Grappen die een magere inhoud niet compenseren. Een lollige autoverkoper die niets van auto’s weet zal niet erg succesvol zijn.
- Grappen die niets met je boodschap te maken hebben, hebben ook geen effect.
- Veel te veel grappen maken en daarin je boodschap begraven.
Daarnaast moet je oppassen dat je je klanten niet voor schut zet met je grapjes, dat werkt averechts. Als je niet weet of er zich onder je publiek ambtenaren bevinden, kun je beter geen ambtenaren-werken-niet grapjes maken. Tenzij je zelf duidelijk ambtenaar bent! Het is verstandig om te glimlachen als je een grap maakt die iemand als belediging zou kunnen opvatten. Of je zegt ‘Grapje’. Zelf keihard om je eigen grappen lachen is dan weer niet zo verstandig.
Dubbelzinnige humor is ook een no-go. Een vrachtwagen met een sticker: ‘de mijne is 12 meter lang’ is triest, en in een zakelijke sfeer zijn dit soort grappen onverstandig.
Ikzelf houd nogal van zelfspot. Daar heb ik een behoorlijk repertoire van! Maar niets in mijn repertoire haalt het bij de grap van een Engelse pub die een slechte recensie op Tripadvisor kreeg. De eigenaar zette een groot bord voor de deur met: ‘Come in and try the worst coffee a woman on Tripadvisor had in her life’. Daarna was het drukker dan ooit.
Humor werkt ook goed bij feedback geven of weerstand overwinnen. Een bekend voorbeeld daarvan is het ‘koffiemenu’: Koffie EUR 7,00. Koffie alstublieft EUR 4,25. Goedemorgen, koffie alstublieft EUR 1,40. De boodschap aan klanten om een béétje beleefd te zijn komt goed aan.
Jos Burgers is er goed in geslaagd om het belang van humor duidelijk te maken, en voorbeelden van goede en slechte grappen te geven. Gelukkig besteedt hij ook wat aandacht aan iets wat nog belangrijker is: zelf grappig worden. Hoe doe je dat? De kern is het opbouwen van een eigen repertoire. Hoe vaker je het gebruikt, hoe beter je wordt qua intonatie en timing.
Voor je repertoire verzamel je zoveel mogelijk grappen die iets met je beroep of boodschap te maken hebben. Zodra je iets humoristisch tegenkomt leg je het vast. Dat kan spontaan, maar ook systematisch, zoals Jerry Seinfeld dat deed. Hij verplichtte zichzelf minimaal 1 grap per dag aan zijn collectie toe te voegen, via de chain-methode.
Als ik zo naar de literatuurlijst van dit boek kijk, zal het luisteren naar cabaretiers een hoop inspiratie voor grappen opleveren. Of je koopt Thuis ben ik niet zo leuk! natuurlijk, want zoals ik al zei: het barst van de grappen!
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
