Authentiek zelfvertrouwen - 'Gedegen onderbouwing'

In vele zelfhulpboeken, trainingen en coaching kun je tips krijgen om zelfvertrouwen te trainen. Maar wat werkt er nu echt? In Authentiek zelfvertrouwen geven de wetenschappers Jacqueline Brassey, Nick van Dam en Arjen van Witteloostuijn een gedegen onderbouwing én praktische oefeningen voor zelfvertrouwen-fitness.

Gemiste kansen
Maar eerst: wat is het probleem? Brassey, Van Dam en Witteloostuijn deden zelf onderzoek en verzamelden relevante onderzoeken naar het fenomeen onzekerheid. Zo noemen zij cijfers uit de UK die er niet om liegen: 62% van de mannen en 79% van de vrouwen voelt zich regelmatig onzeker. Er is dus ook een flink genderverschil. Uit eigen onderzoek bleek dat meer dan 40% van 864 respondenten zeker een paar uur per dag piekert. Wat zouden de professionals doen als ze geen last hadden van hun onzekerheid? Ze zouden uitdagingen uitgaan, vrijuit spreken, presenteren en meer feedback geven, ook aan de boven hen gestelden. Onzekerheid zorgt dus voor veel gemiste kansen.

Authentiek zelfvertrouwen
Er is dus behoefte aan meer zelfvertrouwen, of liever: aan authentiek zelfvertrouwen. Een belangrijke toevoeging volgens de auteurs, omdat het authentieke gaat over weten wat je minder sterke kanten zijn, wat je onzekerheden zijn en daar goed mee kunnen omgaan. Het boek is dus bij uitstek geen pleidooi voor technieken om stoer te doen en om je jezelf te leren overschreeuwen. Een van de belangrijkste kenmerken van authentiek zelfvertrouwen is dan ook zelfcompassie: niemand is perfect tenslotte.

Wetenschappelijke onderbouwing
Onzekerheid zorgt voor ongemak en stress. Daar mee leren omgaan is het allerbelangrijkst, daar hebben we emotionele flexibiliteit voor nodig. Vanuit drie invalshoeken onderbouwen de auteurs de oefeningen die hieraan bijdragen. De psychoanalyse verklaart de innerlijke criticus, het superego zoals Freud hem als eerste beschreef, en het imposter syndrome, het gevoel dat je ieder moment door de mand kunt vallen. Inzichten uit de neurowetenschap laten zien hoe stress werkt in ons zenuwstelsel en de hersenen: gaat het langs de cortex of is er sprake van een amygdala-kaping? De derde invalshoek is de Relational Frame Theory, die laat zien hoe gedachten zich in ons systeem kunnen nestelen en waarom het zo moeilijk is om van negatieve gedachten, ook over onszelf, af te komen.

Menukaart voor oefeningen
Het grootste deel van het boek bestaat uit oefeningen, een zelfhulptoolkit zoals de auteurs het noemen. De grootste kracht van dit boek ligt wat mij betreft in de nadrukkelijke link die zij steeds leggen tussen de oefeningen en de wetenschappelijke onderbouwing ervan. Dat levert een overzichtelijk menu op: waneer is welke oefening nuttig? Van urgente situaties (‘help, ik ga crashen'), via een ‘hobbelige rit' tot het moment waarop alles van een leien dakje gaat en je behoefte hebt aan ‘periodiek onderhoud'. De basis voor de oefeningen is gelegen in de methodiek ACT, de Acceptance and Commitment Therapy of Training. Dit is een therapeutische methodiek die eind jaren '90 is ontwikkeld en die, zoals de dubbele duiding van de 'T' al aangeeft, zijn weg gevonden heeft in bredere toepassingen in training en coaching. Bij ACT draait het om 6 praktijken die allemaal hun eigen set oefeningen hebben: zingeving en waarden, mindfulness, acceptatie, diffusie, zelf als context en toegewijd handelen.

Goed onderbouwd aan de slag
Met dit boek in handen kan iedereen zelf goed onderbouwd aan de slag met het trainen van emotionele flexibiliteit en authentiek zelfvertrouwen. Waar te beginnen? Je kunt je eigen route uitstippelen door de vragenlijst in te vullen op de website bij het boek. Je krijgt een overzicht met je score op de 6 kanten van ACT, én je draagt meteen bij aan het wetenschappelijk onderzoek van de auteurs. Ook als coach ben ik blij met het boek, doordat de gedegen onderbouwing het fundament van coaching verstevigt. Zingeving, mindfulness, het kan makkelijk zweverig overkomen. Maar als Authentiek zelfvertrouwen één ding glashelder maakt, dan is het: aan emotionele flexibiliteit is niets zweverigs!