Peter van der Geer heeft met zijn boek 'De Kunst van het Debat' een standaardwerk op dit gebied geschreven. In heldere stappen behandelt hij alle 'ins' en 'outs' van het debat, van de theorie en geschiedenis tot concrete 'tips and tricks' (ook die van 'tegenstanders'). De beste plaats voor het debat is de publieke en politieke ruimte en de wetenschap. Het gaat daarbij niet zozeer om het gelijk te halen, maar om in de ogen van een publiek gelijk te krijgen. Iemand voor je standpunt winnen met een aantrekkelijke combinatie van persoonlijkheid, redelijkheid en gevoel (ethos, logos en pathos). Het debat is de buitenkant van het spel van beïnvloeding, zoals lobbyen de binnenkant is. Een goed debat is spannend, soms plezierig, leerzaam en natuurlijk vooral effectief. Een bredere debattraditie zoals in de Angelsaksische landen of Frankrijk, is onder invloed van politici zoals Fortuyn ook in Nederland ontstaan. Dat moet ook wel, er zijn veel punten waar we 'strijd' over moeten voeren om er met elkaar uit kunnen komen (de EU, de multiculturele samenleving, de verdeling van welvaart en schaarste). Daarbij legt de overheid steeds meer vraagstukken terug bij burgers en bedrijfsleven. Het debat wordt daarmee het toneel waar burgers en bedrijven zich openlijk en mondig met dit proces kunnen bemoeien. Dit is de goede kant van Nederland Polderland, een publiekelijke traditie die teruggaat op de Middeleeuwen toen we elkaar moesten opzoeken om in discussie tot een gezamenlijke oplossing te komen hoe ons tegen het water te beschermen. Hoewel geschreven voor openbare bestuurders en managers, kan het boek ook uitermate nuttig zijn voor managers en directeuren uit de private sector. Het boek gaat uitgebreid in op presentatievormen, analyses en debatstijlen (bijvoorbeeld van Hans Wiegel en Pim Fortuyn) en helpt bij het opbouwen van een goede, heldere boodschap. Zo wint de presentatie van de nieuwe koers van een organisatie voor aandeelhouders, pers of werknemers, aan kracht als deze is opgebouwd als een goed betoog. Een combinatie van goede inhoudelijke argumenten (niet meer dan drie), kwinkslagen en psychologisch inzicht in het publiek, versterken de impact van de boodschap. Het debat (als woord verwant aan betekenissen als 'strijden' en 'afdingen') en een professioneel verkoopgesprek komen zo meer overeen dan op het eerste gezicht gedacht. Misschien wel de grootste kracht van het boek is dat het iemand begeleidt om zo vaak mogelijk op een prettige manier de beste indruk achter te laten. Deze kunst tot in de puntjes beheersen, is in een tijd van imago's en snelle, soms tegenstrijdige informatie voor iedere manager of directeur van groot belang. En wat valt tegen deze stelling in te brengen?
Over Sebastiaan Aghina
Sebastiaan Aghina (filosoof) is programmamanager bij het BlomBerg Instituut. Deze organisatie initieert en organiseert innovatieve conferenties en debatcycli voor én tussen de publieke en private sector.
