De complexiteit waarin wij nu leven brengt met zich mee, dat we niet alles onder controle willen en kunnen houden. Dus moet het wel anders dan we lange tijd gewend geweest zijn. 'Bye bye consultant' provoceert, prikkelt en amuseert. Het boek dwingt anders te denken over de eigen organisatie, de manier van leidinggeven en wat wel en niet te doen om vol daadkracht en plezier aan het werk te zijn.
Cees Min heeft met 'Bye bye consultant' een opmerkelijk boek geschreven. Zonder ook maar één letter gelezen te hebben, verraadt de opmaak, het gebruik van fotomateriaal en lettertypes al dat dit werk anders dan andere is. Op de achterzijde van 'Bye bye consultant', waar de potentiële koper immers een eerste blik op werpt als introductie, wordt reeds beweerd dat managers consultants maar beter naar huis kunnen sturen, omdat je veranderingen in je organisatie zelf moet doorvoeren. Met dat laatste kan geen enkele eerlijk opererende consultant of veranderaar het oneens zijn. Veranderingen die uitsluitend door externen verzonnen zijn en ook nog eens geïmplementeerd – wat dat dan ook in dit verband zou kunnen betekenen ... – zijn gedoemd te mislukken. Zodra zij de hielen gelicht hebben zullen de meeste organisaties in oud gedrag vallen, omdat niemand gebaat is bij veranderen om het veranderen. Daarvan worden immers alleen adviseurs beter. Echte verandering moet van binnenuit komen om blijvend te kunnen zijn. Min windt er geen doekjes om. Bladzijden lang schopt hij tegen gevestigde ideeën en praktijken van menig adviseur, waarvan managend Nederland het slachtoffer lijkt te zijn. Op pagina 37 komt de aap uit de mouw en blijkt 'Bye bye consultant' toch een basis te hebben in theorie rondom organiseren en het veranderen van organisaties. Zijn betoog is opgebouwd vanuit appreciative inquiry, een uiterst oplossingsgerichte benadering die niet kijkt naar wat er fout gaat in organisaties, de insteek die in veel veranderaanpakken gekozen wordt. Nee, appreciative inquiry richt zich op wat goed gaat en wat werkt. 'Als u probeert te leren van successen en u richt op zaken op zaken die wél lukken, ontstaat er een positieve sfeer die uw mensen stimuleert. Bovendien vergroot een positieve stemming de kans op verandering aanzienlijk.' In afwisselend 'schoppende' paragrafen, verhalen, ervaringen en puntsgewijs weergegeven principes en aanwijzingen schetst Min een beeld van hoe men om kan gaan met complexe organisaties. Uiteindelijk blijkt dit vooral neer te komen op het nemen van kleine stappen, goed kijken wat die opleveren en de wel zeer ontnuchterende constatering: 'veranderen is gewoon je werk doen'. Daarmee lijkt Mins advies aan de manager om vooral met vakantie te gaan in tegenspraak: 'Een slimme manager laat het los. Hij meet zich een houding aan van niet-weten.' Wat hij bedoelt is echter wel duidelijk. 'Want laten we eerlijk zijn: een manager is niet in staat zulke complexe problemen op te lossen. Hij stopt met de zoektochten naar onoplosbare problemen. Hij vraagt het aan zijn medewerkers.' Misschien is dát voor menigeen een brug te ver, maar 'Bye bye consultant' geeft de lezer, zowel managers als adviseurs, een frisse en ontnuchterende blik op organisaties, complexiteit, gedrag en veranderen. Een inspirerende blik, voor beide doelgroepen, die aanzet tot anders kijken naar het eigen functioneren. Ik zou liegen als ik zou ontkennen dat ik ook nieuwe inzichten heb opgedaan met 'Bye bye consultant'.
Over Perry Oostrum
Per Oostrum begon met schrijven op de middelbare school. Wie niet? Serieus werd het toen hij over zijn grote passie, popmuziek, begon te publiceren in verschillende tijdschriften. 'Mannenleed, een crisisroman' is zijn eerste fictieve werk. Hij werkt als zelfstandig adviseur op het vlak van het onderkennen en beheersbaar maken van risico's en het realiseren van organisatieveranderingen. Per is getrouwd, heeft twee zonen en woont in Wassenaar.
