Over robuustheid

Zelf zegt Nassim Nicholas Taleb, dat hij 'De Zwarte Zwaan' achteraf heel saai vindt. Maar het boek maakte kennelijk wel wat los. Na verschijning werd hij bestookt met 'hate mail', waaronder zelfs één doodsbedreiging door een ex-medewerker van het failliete Lehman Brothers. Desondanks volgden ook vele uitnodigingen voor spreekbeurten om zijn verhaal toe te lichten. Er waren zelfs uitnodigingen voor deelname in panels, waarin hij steevast gevraagd werd voorspellingen te doen in allerlei verpakkingen. Taleb besloot hierom een aanvullend boekje te schrijven met nadere filosofische en empirische bespiegelingen op 'De Zwarte Zwaan'. Volgens mij geen slecht idee, want het verschijnsel van extreme en toevallige variatie als gevolg van relatief kleine, alleen achteraf voorspelbare, gebeurtenissen is een dagelijks voorkomende realiteit. In een wereld van toenemende complexiteit, door Taleb Exstremistan genoemd, door een steeds hogere mate van verbondenheid, lijkt het volgen van een robuuste strategie een logische optimale keuze. Streven naar de beste, de hoogste, de langste of de meeste is uitermate risicovol. Er hoeft maar een vulkaan uit te barsten op IJsland en je strategie stort als een kaartenhuis in elkaar. Taleb legt prima uit hoe je kunt kiezen voor robuustheid als je in Exstremistan, de leefwereld van Zwarte Zwanen, leeft. Niet gespeend van enige zelfspot en inderdaad met enig hautain weerlegt hij de bezwaren die hem werden gemaakt na het verschijnen van 'De Zwarte Zwaan'. Hij slaagt er naar mijn mening uitstekend in om alle statistische, wiskundige en filosofische redeneringen te weerstaan. Zijn ZwarteZwaantheorie lijkt robuust. Echter, je gaat het pas zien als je het doorhebt, om met onze volksfilosoof Johan Cruijff te spreken. Enige kennis vooraf over het fenomeen Zwarte Zwaan is wenselijk (je kunt hiervoor mijn recensie lezen). Evenals enig begrip van statistiek, chaostheorie en complexiteit. De stellingen van Taleb zijn robuust en vooral stellig, zoals 'Moeder Natuur houdt niet van dingen die te groot zijn'. Je kunt hier veel tegen inbrengen, maar de grootste dieren in de natuur blijken inderdaad heel kwetsbaar. Om nog maar niet te spreken van onnatuurlijk grote organisaties. Ook Lehmann Brothers leek onkwetsbaar, maar bezweek in korte tijd na het uitbreken van de bankencrisis in 2008. Het eerste deel van 'Over robuustheid' is wat mij betreft het boeiendste. De basis voor robuustheid wordt goed neergezet. De kracht van Moeder Natuur, de noodzaak van redundantie, de boodschap van de crisis, de weeffouten in onze huidige samenleving en de behoefte aan een zekere mate van stress schreeuwen om een samenleving die robuust is tegen menselijke fouten. We kunnen ze niet voorkomen, maar we kunnen er wel naar streven de schade door foutieve beslissingen te beperken door ons te beseffen wat de grenzen van onze kennis zijn. 'Voorkom op belangrijke momenten een kalkoen te zijn (i.v.m. Thanksgiving) en wees gerust een dwaas in situaties waar dat geen gevolgen heeft', aldus de auteur, gewezen Wall Street-handelaar en tegenwoordig professor aan de Universiteit van New York. Het tweede deel van het boek is technischer van aard, maar leidt tot een, in ieder geval voor mij, begrijpelijk diagram, waarin de samenhang tussen Mediocristan, Exstremistan, eenvoudige resultaten en complexe resultaten duidelijk wordt gemaakt. Het geeft aan dat we beter verandering kunnen aanbrengen in de blootstelling aan Zwarte Zwanen door onze samenleving robuuster te maken in plaats van gebrekkige voorspellingen te blijven gebruiken. Taleb noemt een negental mogelijkheden om dit te bewerkstelligen en sluit uiteindelijk af met tien bruikbare principes voor een samenleving die robuust is tegen Zwarte Zwanen. Vale, Taleb! Ik kijk uit naar uw volgende boek.