Je zult maar de baas zijn

'Kiezen voor een leidinggevende functie betekent nogal wat', concluderen Theo IJzermans en Tieneke Dijkstra op basis van interviews met managers. 'Naast een hoge status en een goed salaris brengt het momenten van grote voldoening en zelfs kicks met zich mee. Daar tegenover staat vaak nogal wat ongenoegen en frustraties.' De auteurs geven in 'Je zult maar de baas zijn' helder inzicht in de werkelijke wereld van de leidinggevende. Voor veel medewerkers is deze wereld een mystiek gebeuren. De auteurs geven treffend aan dat er een beeld bestaat dat leidinggevenden altijd objectief en rechtvaardig zijn. Ze kennen geen persoonlijke emoties, weten altijd met hun ratio en intelligentie de problemen van de organisatie op te lossen. Dat ze teamspelers zijn en de goede sfeer binnen het team bewaken en daarmee de afdeling maken zoals het is, wordt veelal niet gezien. De auteurs geven praktische voorbeelden uit de tien interviews met managers, hierdoor is het een helder en lekker leesbaar boek is geworden. Lekker down-to-earth doordat ze geen wollige managementmodellen of moeilijk leesbare wetenschappelijke studies gebruiken. De 'real life' praktijkvoorbeelden uit de interviews maken het levendig en interessant om te lezen hoe managers denken over status en macht, zingeving, jezelf overwinnen en overeind blijven in chaos. Het kost beide psychologen weinig moeite de frustraties en negatieve kanten van het vak management weer te geven. 'De leuke inhoudelijke klussen moet je aan anderen overlaten. Macht en afstand betekenen dat je buiten de groep staat. Je maakt lange dagen en je mag nooit je onzekerheid laten zien. Je wordt beperkt in je persoonlijke vrijheid. Aangezien er altijd ook bazen boven je staan, blijken je macht en controlemogelijkheden beperkt.' Tel daarbij de knagende onzekerheid bij de managers op. Geef ik wel goed leiding? Ben ik wel geliefd? Weet ik wat er speelt? Gaat het allemaal lukken? Managers worstelen met hun uitzonderingspositie en krijgen weinig tot geen (eerlijke) reflectie van ondergeschikten. Waarom dan toch kiezen voor leidinggeven? Sturen, samenwerken, status en salaris zijn volgens de geïnterviewde managers de leuke kanten van hun vak. Ze zijn ook sterk gericht op de beoogde en geboekte resultaten. Waar halen zij hun energie uit? 'Je krijgt een kick', zegt een manager. 'Als het goed gaat voelt dat lekker.' Verder voelen ze een sterke drang zichzelf te ontplooien. 'Als je werkt, dan moet je op je tenen lopen en dingen doen die je zelf nooit zou verzinnen', zegt een andere manager. Dit alles moet in goed balans zijn en het moet opwegen tegen de 'stress', oftewel managersziekte. De auteurs stellen terecht dat het hoge salaris ten onrechte aan verantwoordelijkheden wordt gekoppeld, want een trambestuurder heeft ook veel verantwoordelijkheden. Het is eerder het betalen van smartengeld voor een onmogelijke positie. De emolumenten zijn te beschouwen als een soort toeslag voor 'vies, vuil en onaangenaam werk'. 'Je zult maar de baas zijn' is geen standaardwerk. Het is wel een leerzaam boek voor de beginnende manager, die krijgt een genuanceerd beeld van het toekomstig managerschap uit de praktijk. De meer ervaren managers, zo hopen de auteurs, gebruiken dit boek om te gaan nadenken over hun eigen handelen. 'Iedereen is gebaat bij een reflecterende, over zichzelf filosoferende manager. Er zijn al meer dan genoeg van vergadering naar vergadering hollende druktemakers die veel overuren maken maar zichzelf nooit leren kennen.' Het motto van Theo IJzermans en Tieneke Dijkstra is dat je de baas over jezelf moet blijven. Het managen begint bij jezelf.