Met een titel als deze, 'Het veranderboek' (nog net niet met een accent in 'het'), wekken de auteurs van dit nieuwe werk op het gebied van organisatieverandering en verandermanagement de nodige verwachtingen... Alsof we hier te maken hebben met de bundeling van kennis en ervaring op het vakgebied die alle andere publicaties binnen het domein overbodig maken. Dat is niet het geval. En zo eerlijk zijn Steven ten Have, Wouter ten Have en Barbara Janssen ook wel. Wat zij u willen bieden zijn antwoorden op vragen die zij en managers zich gesteld hebben over het vak en de inzichten van honderden managers en wetenschappers, opgediept uit wetenschappelijke en vaktijdschriften en andere relevante publicaties. Om zo een nieuwe inspiratiebron en een nieuw referentiekader te bieden voor managers en adviseurs. Een alleszins behapbare ambitie, lijkt me. Het boek is uiterst breed van opzet en laat zich het beste samenvatten in de volgende functies die de auteurs het boek gegeven hebben: - een overzicht en verbinding van scholen, opvattingen en perspectieven op organisatieverandering en verandermanagement; - een synthese van dat wat goed is, waar is of werkt in het vak: een normatieve definitie gebaseerd op zo veel mogelijk evidence-based of practice-based inzichten; - de koppeling tussen vragen over organisatieverandering en antwoorden die in de wetenschappelijke en vakliteratuur aangeboden worden; - een integrerend model om systematisch en methodisch, intentioneel en integraal aan organisatieverandering te werken. Het overgrote deel van 'Het veranderboek' is ingeruimd voor de eerste drie functies. De grote verscheidenheid van het materiaal dat Ten Have en de zijnen verzamelden, mag gezien worden als een rijk gevulde schatkist, waaruit het goed putten is aan doorgaans praktisch bruikbare aanknopingspunten. De vorm, de zeventig vragen waaraan dit geheel aan kennis en praktijkervaring is opgehangen, werkt in de meeste gevallen. Wel moet gezegd worden dat deze vorm een enkele keer ook als kunstmatig en gezocht overkomt. Dat is dan de prijs voor het leesbaar houden van een grote hoeveelheid theorie, die anders verdwaald zou raken in moeilijk toegankelijke teksten. Heel sterk vond ik de behandeling van de vraag 'Wanneer is de organisatie 'in control'?' Daarin kijken de auteurs verder dan de traditionele benaderingswijzen, vooral door deze te bezien vanuit de sociale en klinische psychologie en het snijvlak tussen gedragswetenschappen en economie. Ook hun beschrijving van goede communicatie, aan de hand van de vraag 'Hoe bereik je medewerkers in een veranderingsproces?', heeft mij de ogen doen openen. Goed onderbouwd nemen zij afstand van de veel gehanteerde manieren van communicatie met behulp van video's, interne publicaties en massale bijeenkomsten. Deze zou managers afhouden van dat wat wel werkt, namelijk face-to-face communiceren. Het samenbrengen in een integrerend model, de vierde functie van 'Het veranderboek', komt minder goed uit de verf. Op mij komt dit over als een kunstmatig gefabriceerde afsluiting van het voorgaande. Ik zelf zou hier niet eenvoudig mee aan de slag kunnen. Wellicht kan in de loop van de tijd www.changemanagementonline.com uitkomst bieden. De auteurs hebben deze website in het leven geroepen om de kennis die het resultaat is van het ontwikkelde model, PROMIIC (Process Model for Integral and Intentional Change), levend te houden. De eerste reacties van gebruikers van het model verschijnen al op de website en maken melding van de bruikbaarheid ervan. Hulde derhalve voor deze moderne aanpak, waarmee de auteurs tegemoetkomen aan de beperkingen van het - voor eens en altijd - gedrukte boek. In die zin is dit project een werkelijke verrijking voor het vakgebied.
Over Perry Oostrum
Per Oostrum begon met schrijven op de middelbare school. Wie niet? Serieus werd het toen hij over zijn grote passie, popmuziek, begon te publiceren in verschillende tijdschriften. 'Mannenleed, een crisisroman' is zijn eerste fictieve werk. Hij werkt als zelfstandig adviseur op het vlak van het onderkennen en beheersbaar maken van risico's en het realiseren van organisatieveranderingen. Per is getrouwd, heeft twee zonen en woont in Wassenaar.
