De ondertitel van 'Mindset' had ook kunnen zijn; 'Hoe overtuigingen je leven kunnen bepalen'. Het boek past dan ook in een stroming van de psychologie die uitgaat van de kracht van overtuigingen. Want dat is het thema wat Carol Dweck behandelt; twee fundamenteel verschillende overtuigingen die zeer bepalend zijn voor wat we denken en doen. Zij noemt deze twee overtuigingen (of eigenlijk geheel aan samenhangende overtuigingen) de 'fixed mindset' en de 'growth mindset'. Omdat ik sterk geloof in de kracht van overtuigingen, spreekt het idee van een 'goede' mindset me zeer aan. Dweck legt de concepten helder uit zodat je snel begrijpt wat ze bedoelt met haar mindsets. Hierna volgt de toepassing van het concept op verschillende gebieden: school en prestaties, sport, leiderschap en bedrijfsleven, relaties en ten slotte ouders, leraren en coaches. Het toepassen van het concept in de verschillende gebieden leidt tot een levendig verhaal, waarin de auteur veel voorbeelden gebruikt. Bovendien word je als lezer met enige regelmaat persoonlijk aangesproken. Dat maakt dat het boek gemakkelijk leest en bovendien dichtbij komt. Er staan voor iedere lezer een paar herkenbare voorbeelden in het boek. Helaas leidt het ook tot erg veel herhaling. Steeds op een andere manier legt Dweck hetzelfde uit. Het laatste hoofdstuk gaat over verandering. Dweck beschrijft hier hoe je kunt veranderen van fixed naar growth mindset. Zoals Dweck zelf beschrijft: 'De rest van het boek gaat over jou. Het is een mindsetworkshop waarbij ik je vraag samen met mij een aantal lastige situaties te trotseren.' In het laatste hoofdstuk, net als in de rest van het boek, beschrijft Dweck heel duidelijk de fixed mindset als iets waar je van af wilt en de growth mindset als het ideaal. Ze besteedt veel tekst aan het betogen waarom de fixed mindset niet goed is, waarin het ons belemmert, waarom we dat vooral niet moeten willen. Dat zorgt ervoor dat je je moeilijk kunt voorstellen dat iemand een fixed mindset heeft - het is overduidelijk beter om een growth mindset te hebben dan een fixed. Wat betreft het laatste hoofdstuk leidde dit er bij mij niet toe dat ik actief meedeed met haar 'workshop'. Aan het eind van het lezen van het boek heb ik nog wel een aantal vragen. Als er zoveel mensen een fixed mindset hebben, wat gesuggereerd wordt door Dweck, waar zit dan het grijze gebied tussen de ene en de andere mindset? Of anders gezegd: zou het kunnen dat je in het ene gebied meer growth gerichte mindset hebt en op andere gebieden meer fixed? Het idee van de twee mindsets is zonder meer zeer interessant. Het is jammer dat het concept in mijn ogen nog te weinig nuance krijgt in het boek. Wel wordt het concept zeer helder uitgelegd en bovendien op een makkelijk leesbare en persoonlijke toon. Ook zet 'Mindset' aan tot denken. Wat direct opkomt tijdens het lezen is de vraag: welke mindset heb ik eigenlijk? Voor mijzelf geldt dat het idee van de verschillende mindsets nog steeds in mijn achterhoofd zit. Dat is dan ook wat ik overhoudt aan dit boek; ik blijf spelen met de vragen waar ik mee achter bleef na het lezen. En is dat niet precies wat een goed boek zou moeten doen?
Over Jelger Spijkerboer
Jelger Spijkerboer is veranderkundige en zelfstandig adviseur. Hij werkt aan organisatieontwikkeling en verandering door professionals te versterken. Naast zijn advieswerk draagt hij als docent bij aan het professionaliseren van veranderaars, onder andere bij het Interuniversitair Centrum voor Organisatie- en Veranderkunde (Sioo).
