De vraag is, kunnen we door internet nog wel goed leren en is het niet juist daardoor dat we onze toevlucht tot zoekmachines moeten maken? Door de overdaad aan prikkels die op ons af komt via het internet is concentreren bijna onmogelijk, zo lees ik in 'Het ondiepe', het veelbesproken boek van Nicholas Carr. Het maakt dat we vluchtig lezen, constant acties onderbreken om iets anders te gaan doen en zodoende ons werkgeheugen overbelasten waardoor niets blijft hangen. We zijn zo gewend geraakt aan het continue multitasken (of jongleren, zoals Carr het ook noemt), dat we niet meer in staat zijn langer met een ding tegelijk bezig te zijn of 'diep' te lezen. Het is verslavend en onderzoek laat zien dat er neurologisch grote veranderingen plaatsvinden door internet. Wat doet het internet met ons, vroeg Nicholas Carr zich af. Met ons leven, ons werken, maar belangrijker nog, met onze hersenen? Het is een interessante vraag en misschien ook wel beangstigend als blijkt dat het antwoord is dat de hersenen inderdaad veranderen door het gebruik van internet. In feite brengt elke technologie veranderingen te weeg, zo lees ik in 'Het ondiepe'. Niet alleen internet doet dat, al is de invloed op de hersenen van de 'intellectuele technologieën' waar internet onder valt, het grootst. Veel onderzoeken op dit gebied laten zien hoe ontzettend snel onze hersenen zich aanpassen aan nieuwe situaties. Het laatste hoofdstuk zette me nog het meest aan het denken. Elke nieuwe technologie verandert iets aan ons. Het maakt ons leven makkelijker, maar het neemt ook iets weg. Zoals onze vaardigheden om een kaart te lezen en ons te oriënteren verdwijnen als we altijd de GPS gebruiken bij het autorijden. Of dat technologie ons blikveld beperkt; wetenschappers gebruiken minder referentiemateriaal nu ze online toegang hebben tot een grote hoeveelheid. We denken vaak dat technologie voordelen heeft: meer is beter. Maar kennelijk gaat 'meer is minder' beter op! Mijn verwachtingen waren hooggespannen toen ik aan 'Het ondiepe' van Nicholas Carr begon. Ik had inmiddels al zoveel over het boek gelezen. Misschien waren mijn verwachtingen te hoog, want slechts delen van het boek konden het waarmaken. Ik trof veel herhalingen aan en persoonlijk ben ik niet zo geïnteresseerd in hoe hersenen werken, niet in de mate van detail die Carr beschrijft. Veel van wat internet met ons doet, had ik elders al gelezen, vaak in relatie tot het concept van informatieoverbelasting. Toch blijft de beginvraag, hoe gaan onze hersenen om met internet, interessant. Evenals de discussie of het een verrijking is of juist een beperking. Carr geeft ons stof tot nadenken!
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
