Wel is het een typische ‘post-corona’ studie die het lockdowntijdperk als de grote verandering in de manier van werken ziet. Dit maakt het boek actueel en urgent maar op termijn waarschijnlijk gedateerd en kort door de bocht. Niettemin worden inspirerende voorbeelden van, al dan niet nieuw, leiderschap gegeven, veelal direct opgetekend in de door de schrijvers gevoerde gesprekken.
Kenniswerkers
Bij de titel Hoezo hiërarchie? kan de verwachting ontstaan dat het een boek is over organisatiestructuren. Dat is echter niet het geval, Hoezo hiërarchie? gaat over leiderschap in deze tijd. Een beperking – die niet benoemd wordt – is dat het boek zich (vooral) richt op de hoger opgeleiden, de kenniswerkers. Dat is de groep die door de coronamaatregelen versneld op een andere plek en andere tijden is gaan werken.
Horizontaal werken
De auteurs, Hatzmann en Van Esch, met ruime ervaring als spreker, schrijver en organisatieveranderaar, hebben voor dit boek onderzoek gedaan. Enerzijds bij een kleine 500 ceo’s, lijnmanagers en hr-professionals. Dit leidt tot inzicht in het huidige status van leiderschap en de ontwikkeling van ‘horizontaal werken’. Dit horizontaal werken houdt in dat professionals onderling afstemmen over doelen en taken, zonder interventie van leidinggevenden. Hiernaast spraken zij met zo’n 50 ceo’s, hr-managers en wetenschappers over de ontwikkelingen in leiderschap.
Praktijk
Dit onderzoek maakt dat dit boek het niveau van veel managementboeken ontstijgt omdat het niet alleen de inzichten en meningen van de auteurs weergeeft, maar vooral de inzichten van een grote groep mensen uit de praktijk. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat de geïnterviewden nuttige gedachten en ideeën aanreiken, maar dat diepgang ontbreekt. Niettemin is er voor velen inspiratie te halen uit deze verhalen, ook omdat de link naar je eigen praktijk eenvoudig gemaakt kan worden. Zo kun je je naar aanleiding van een citaat afvragen welk gedrag jij als leider belangrijk vindt. En of je dat ook duidelijk maakt aan je medewerkers. En of zij weten ook waarom. Dus naast inspiratie ook zelfreflectie!
Gedragsinterventies
In een negental prettig leesbare hoofdstukken voeren de auteurs je van de analyse van het huidige leiderschap en de vraag van medewerkers – vooral naar vertrouwen en autonomie –, naar toekomstig leiderschap waarin horizontaal werken de standaard is. Horizontaal werken vraagt om professionals die een bijdrage willen leveren en daarvoor, in teamverband, zien wat er nodig is. Daarbij wordt niet gewerkt vanuit een specialisme, maar vanuit wat er nodig is om resultaat te bereiken. De auteurs zien dat hiervoor gedragsinterventies nodig zijn en zijn daarbij optimistisch over de veranderbaarheid en veranderbereidheid van medewerkers. Een grotere autonomie brengt immers een grotere verantwoordelijkheid met zich mee en daar springt niet iedereen op in. Vanuit de insteek dat de toekomst aan Horizontaal werken is en vanwege de leesbaarheid is dit optimisme overigens te begrijpen.
Begrijpen en motiveren
Samenvattend kan gesteld worden dat Hoezo hiërarchie? een prettig leesbaar boek is over veranderende medewerkers en wat dat betekent voor leidinggeven(den). De auteurs baseren zich hierbij op ruim onderzoek en zetten je, aan de hand van citaten, aan het denken over je eigen leiderschap. En dat is winst. Anderzijds gaan de auteurs op meerdere punten ‘kort door de bocht’ en bieden daarmee zeker geen compleet handboek ‘horizontaal werken’.
Niettemin een aanrader voor wie zijn medewerkers beter wil begrijpen en motiveren en daarbij kritisch naar zijn eigen leiderschap wil kijken!
Over Paul Schollaardt
ir Paul Schollaardt RC is bestuurder in het speciaal onderwijs. Eerder was hij zelfstandig interim-manager en vervulde hij onder andere functies als productieleider en CFO.
