Wanneer is een boek een klassieker? Voor managementboeken zijn er criteria als leeftijd, actualiteit en relevantie. Handboek werving en selectie voldoet aan alle drie.
De eerste versie van dit boek is uitgegeven in 1992. Een tijd waarin het internet jong is en het aantal managementboeken toeneemt. Sinds de eerste uitgave in de nineties is dit boek steeds herzien en opnieuw uitgegeven. Verrassend is dat, volgens Van den Berg, het proces van werving en selectie weinig veranderd is. Het is met name in grote organisaties dat geëxperimenteerd wordt met nieuwe manieren van werken. Over het geheel hebben digitale middelen beperkt invloed gehad op het proces in grote lijnen.
Reisgids
Dat dit boek het al lang uithoudt, komt natuurlijk door die regelmatige herzieningen. Het is als een reisgids waar ook de nieuwste bezienswaardigheden in staan. Ook deze versie is actueel: Van den Berg schrijft over AI, HR systemen en online videogesprekken. Ook de wetgeving in hoofdstuk 17 is up-to-date. Om in de vergelijking met de reisgids te blijven: er is heel veel online te vinden, toch is het soms prettig om een boek te hebben dat de boel op een rijtje heeft gezet.
Een (management)boek is relevant als het direct bruikbaar is. Dit boek is op die manier handig: het geeft overzicht, structuur en tips. Het is ook een naslagwerk, of eigenlijk een overzicht van de stand van zaken rondom werving en selectie. Daarmee is het min of meer relevant tot de volgende herziene uitgave.
Inbedding
Van den Berg behandelt vrijwel alles van werving, selectie en indiensttreding. Het perspectief is dat van de organisatie - in de persoon van managers en HR medewerkers. Het voordeel van deze indeling is dat je snel kan zien wat de samenhang van fases en instrumenten is. De opbouw is grotendeels chronologisch: de hoofdstukken volgen het gangbare proces van personeel aannemen.
Wat opvalt is dat Van den Berg goed aandacht besteedt aan de inbedding. Zo begint hij bij strategische personeelsplanning, waarin je verwachtingen en invloeden meeneemt. Hij erkent daarbij dat de lineaire planning van de jaren 1960 niet meer mogelijk is. In het verlengde daarvan beschrijft hij het Total Talent Management (TTM) - een aanpak waarbij er geen onderscheid is op basis van contractvorm. Dit punt doet denken aan De Talentenjungle van Roeland van Laer, dat uitgebreid ingaat op TTM.
De inbedding komt ook naar voren in hoofdstuk 16: Het onboarden van nieuwe medewerkers. Van den Berg benadrukt dat het funest is om mensen na de selectieprocedure in het diepe te gooien. Een doordacht inwerkprogramma vergroot de betrokkenheid en effectiviteit van nieuwe medewerkers. Dat zie ik dan weer beschreven in Personeelstekort begint bij jezelf van Kirsten de Roo.
Paradox
In Handboek werving en selectie zie ik de paradox van elk handboek. Je wilt een compleet overzicht geven, zonder te verzanden in details. Maar je hebt details nodig om een bepaald niveau van compleetheid te krijgen. Hier en daar vind ik de inhoud beperkt, omdat sommige gedeelten vragen bij me oproepen. Zo zou ik meer willen weten over de theorie en toepassing van de besluitvormingstabel die Van den Berg gebruikt.
De beschrijving van wetgeving is vrij gedetailleerd en heeft een hoog naslagwerk-gehalte. Wanneer je het nodig hebt, pak je het erbij. Dat blijkt toch lastig: ik kan bijvoorbeeld niet snel vinden wat de toegestane bewaartermijn is van persoonlijke gegevens. Het is in de tekst soms onduidelijk op welk moment welke wet van toepassing is.
Doelgroep
Van den Berg geeft aan dat zijn doelgroep breed is. Als ik erover nadenk, is er een doelgroep die in theorie het meeste heeft aan dit boek. Dat zijn managers in scale-up bedrijven. Denk even met me mee. Bij grote bedrijven bestaan gespecialiseerde afdelingen, waar mensen veel kennis hebben van het proces (of delen daarvan). Bij kleine bedrijven regelt de eigenaar een heleboel dingen zelf, zoals mensen in dienst nemen. Vaak met hulp van een administratiekantoor. Wanneer je bedrijf groeit, heb je steeds meer mensen nodig om het werk te doen. Het is daarom nuttig om je verder te verdiepen in het proces om die mensen te zoeken en binnen te halen.
Handboek werving en selectie is een handzaam naslagwerk, dat inzicht geeft in de stappen en mogelijkheden voor werving, selectie en inwerken. Het verdient de titel van klassieker en kan nuttig zijn voor allerlei managers en zelfstandigen.
Over Hans de Witte-van Mierle
Hans de Witte - van Mierle is adviseur, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.
