Als je je collega's kleuters noemt, verwijt je ze onvolwassen gedrag. Ze willen niet samenwerken, ze doen vooral wat ze zelf leuk vinden en ze houden zich niet aan - geschreven of ongeschreven - regels. Dat is het negatieve perspectief op kleuters. Het past ook bij hoe kleuters echt zijn. Sayma Kuipers studeerde pedagogiek en leerde naar kinderen en volwassenen kijken vanuit een gedragsperspectief. Ze duidt vanuit die ervaring welk gedrag bij kleuters hoort.
Dat is niet per definitie positiever trouwens. Kleuters zijn egocentrisch en snel afgeleid. Tegelijk zijn het gewoontedieren. Elke ouder weet wat je op je hals haalt als je de avondroutine een keertje anders doet. En ze leven in het NU. Een kleuter doet gewoon waar zij zin in heeft. Volgens Kuipers prachtige aanknopingspunten om meer energie in je organisatie of team te krijgen.
Hoe kleuters naar de wereld kijken
Die aanknopingspunten vindt ze vooral in hoe kleuters naar de wereld kijken. Open, gericht op experimenten en vergevingsgezind. Anders dan wij volwassenen zien kleuters het leven letterlijk als een speeltuin. Ze laten zich niet beperken door ongeschreven regels, zijn creatief, hebben plezier en zoeken elkaar op om nieuwe ervaringen op te doen. Daarvoor hebben ze wel bepaalde randvoorwaarden nodig: een veilige omgeving, een bepaalde routine en vertrouwen.
Daar zit precies de crux van de boodschap van Kuipers. Organisaties hebben creatieve medewerkers nodig, die niet bang zijn om te experimenteren. Ze moeten elkaar opzoeken om samen te werken aan complexe vraagstukken in een steeds sneller veranderende wereld. Door te leren van hoe kleuters dat aanpakken en dezelfde randvoorwaarden te creëren, vooral speelruimte, stel je teams in staat om tot betere resultaten te komen.
Randvoorwaarden creëren de speelruimte
De randvoorwaarden die nodig zijn voor meer speelruimte, vallen volgens Kuipers in 2 categorieën uiteen. Randvoorwaarden waar leidinggevenden verantwoordelijk voor zijn en randvoorwaarden waar het team zelf verantwoordelijk voor is. De eerste categorie gaat bijvoorbeeld over een psychologisch veilige werkomgeving, ruimte om te experimenteren en ruimte voor diversiteit. De tweede categorie gaat over hoe je met elkaar samenwerkt, wat je van elkaar kan verdragen en hoe je het goede gesprek voert.
Het zijn allemaal geen baanbrekende inzichten. Het zijn zaken waar veel organisaties al lang aandacht, tijd en energie in steken. Toch blijkt het elke keer lastiger dan gedacht om ze daadwerkelijk te realiseren. Voor je het weet beschuldigen mensen de ander weer van kleutergedrag in plaats van dat gedrag als uitgangspunt te zien voor verbetering. In die zin legt Kuipers de vinger precies op de zere plek. Het gaat om verantwoordelijkheid nemen, voor jezelf en binnen je team.
Het is hier net een kleuterklas neemt je vanuit een nieuw perspectief mee in hoe je werk en samenwerken leuker maakt. De voorbeelden uit de praktijk van Kuipers komen vooral uit de publieke sector. Terwijl de vraagstukken die ze behandelt net zo goed van toepassing zijn in commerciële organisaties. We kunnen allemaal wel wat speelruimte in ons werk gebruiken.
Over Erleyne Brookman
Erleyne Brookman is directeur en toezichthouder. Ze is General Manager bij Total Specific Solutions. Brookman is lid van de RvT van Het Laar Tilburg. Ze heeft een blog over zakelijke boeken - geschreven door vrouwen.
