Scholtens zoekt ruimte en vindt die in toekomstdenken. Daarin ligt niet alles vast maar is ruimte voor niet weten, twijfel en onzekerheid. Ook je verlangens en hoop voor de toekomst kun je kwijt in toekomstdenken. Het is een manier om ruimer te gaan kijken en denken, waardoor we nieuwe mogelijkheden en oplossingen gaan zien. Deze vaardigheden kan iedereen gebruiken. Scholtens richt zich op een brede doelgroep en niet enkel professionals die toekomstdenken in hun werk gebruiken. Of De toekomst is fantastisch een zelfhulpboek is of niet, dat laat ze over aan de lezer. Het is in elk geval een heel bruikbaar boek, vol met oefeningen en links om je verder te verdiepen.
Tijdreizen
Een mentale toekomstreis is niet alleen maar fantaseren. Je kunt jezelf zien als je oudere zelf in een andere levensfase en met een andere rol in het leven. Vanuit dat perspectief kun je gaan inzien welke kansen dat voor het heden biedt. Misschien ga je wel gezonder leven of meer aandacht aan je vrienden besteden, of schrijf je je in voor een opleiding. De toekomst is de stip op de horizon waar je naar op weg bent. Dat geeft richting en helpt je bij kleine en grote levenskeuzes.
Trendonderzoek
Scholtens bureau is gespecialiseerd in trendonderzoek. Die vaardigheid leert ze graag aan anderen. Bij trendonderzoek zet je je blik op oneindig. Als je zonder filters en oordelen om je heen kijkt, dan stapelen de signalen van verandering zich op. Uit het samenspel van signalen ontstaan nieuwe patronen en inzichten. Dat gebeurt vooral als je samen uitgebreid jullie signalen bekijkt. Scholtens adviseert om naar de rafelranden van de samenleving te kijken en naar de koplopers zoals Elon Musk. Ze noemt allerlei voorbeelden waardoor je aan het denken wordt gezet. Niet alle signalen hoeven een grote trend te worden. Je kunt wel zelf een trend proberen groter te maken door er iets mee te doen in een product of dienst.
Langetermijndenken
Internationaal is er een brede stroming van toekomstdenkers die de werkelijk lange termijn op de agenda willen zetten. The Long Now, is een beweging die een klok bouwt die tien millennia zal lopen. Ze schrijven de jaartallen in vijf cijfers, dus 02025. Kathedraaldenken is een andere term voor langetermijndenken. Architecten van kathedralen moesten ook een lange termijn voor ogen houden, en leven met de realiteit dat zij hun kerk nooit afgebouwd zouden zien. In je eigen leven kun je ook nadenken over wat jij doet voor de kleinkinderen van jouw kleinkinderen, zoals duurzaam leven om de opwarming van de aarde te beperken. Scholten beseft dat niemand hierin perfect is. Ze haalt inspiratie bij degenen die meer ervaring met langetermijndenken hebben opgedaan. De lessen die ze uit de gesprekken haalt zijn met minder genoegen nemen, milder oordelen en bewuster in het leven staan.
Ruim denken
Scholtens pleit voor ruimte voor verbeelding, voor associatie en onzekerheid. Als we door de ogen van een ander kijken, kunnen we ons eigen perspectief oprekken. Samen kunnen we meer ruimte creëren. Onze ruimdenkendheid is een welkom tegengif tegen wantrouwen en kleingeestigheid die de samenleving gevangen houdt. Aan de hand van de welbekende jurk die mensen in twee kleurschakeringen zien, legt ze uit dat mensen verschillende perspectieven hebben en een verschillende uitleg geven aan dezelfde gebeurtenissen. We kijken niet alleen met onze ogen, maar ook met onze overtuigingen. Om anderen te begrijpen moeten dus onze eigen overtuigingen soms even aan de kant zetten. Als we echt luisteren, kunnen we via dialoog een rijker verhaal creëren. We kunnen ruimte geven aan de toekomst die er nog niet is, maar kan ontstaan uit onze gezamenlijke verbeelding.
Aanstekelijke bezigheid
Scholtens is er met De toekomst is fantastisch in geslaagd om toekomstdenken naar een breder publiek te brengen. Belangrijke denkgereedschappen heeft ze met voorbeelden en werkvormen toegankelijk omschreven. Scholtens vertelt inhoudelijk veel en refereert aan actuele trends. Ze schrijft met een soepele pen en is niet vies van popiejopie woorden. De oefeningen zijn origineel en met veel detail. De toekomst is fantastisch is een leuk boek. Toekomstdenken is voor iedereen van belang en dit boek helpt daarbij.
Managementboek Magazine
Dit artikel is verschenen in de papieren editie van Managementboek Magazine in januari 2025.
Bekijk deze editie >
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.