Regelmatig prijs ik mijzelf gelukkig met mijn baan als trainer. Niet alleen de training zelf is vrijwel altijd een feestje, van de voorbereiding kan ik ook altijd smullen. Dat komt doordat ik tijdens het schrijfproces zelf in de leermodus zit. Driftig blader ik door stapels boeken, probeer verbanden te leggen en werkvormen te bedenken waarmee ik verwacht de deelnemers het meest van dienst te kunnen zijn. De vraag die ik mezelf tijdens dit proces standaard stel: ben ik al jaloers dat ik niet zelf kan deelnemen aan deze training? Of met andere woorden: schrijf de training die je zelf zou willen volgen.
situationeel trainen
Natuurlijk zijn veel vervelende kwesties die in teams spelen te herleiden tot een select aantal oorzaken. Toch is geen team hetzelfde, en zal dus ook elke interventie anders moeten zijn. Als trainer sla je dan ook de plank mis als je met je standaardaanpak komt. Ik geloof daarom niet alleen sterk in situationeel leiderschap, maar ook in situationeel trainen.
In zijn boek Omdat alle meningen ertoe doen biedt Peter de Roode een schat aan werkvormen die trainers kunnen inzetten. Werkvormen die je helpen zowel de bovenstroom (dat wat we zien en horen) als de onderstroom (dat wat er onder de oppervlakte speelt) bespreekbaar te maken. Want laten we eerlijk zijn: pas als beide stromen in beeld zijn, kun je echt aan verbinding werken.
Praktische toepasbaarheid
Fijn vind ik de praktische toepasbaarheid van de werkvormen. De Roode beschrijft niet alleen de werkvormen, maar geeft ook duidelijk aan wanneer je welke werkvorm het beste kunt inzetten. Wil een team bijvoorbeeld een nieuwe visie ontwikkelen, dan is de werkvorm uit de bovenstroom Een visie vormen met het kralenspel goed in te zetten. Maar wanneer ik merk dat er onder de oppervlakte spanningen spelen, pak ik eerst werkvormen uit het hoofdstuk over de onderstroom erbij, want een nieuwe visie formuleren heeft weinig zin als er geen psychologische veiligheid is om eerlijk met elkaar over deze visie in gesprek te gaan. Zoals gezegd: een training schrijven is vaak een kwestie van spelen met de vele mogelijkheden en zoeken naar dé manier om het best aan te sluiten op de (onderliggende) vragen.
Omdat alle meningen ertoe doen is een aanrader voor iedereen die met teams werkt. Niet als een receptenboek dat je blind moet volgen, maar als een inspiratiebron met 51 werkvormen die je helpen het beste uit teams te halen. Want dat is waar het uiteindelijk om gaat: teams helpen groeien door ze de juiste tools aan te reiken op het juiste moment. Trainingen moeten namelijk vooral een feestje zijn voor de deelnemers en niet voor de trainer zelf. Maar als het goed is, gaat dit hand in hand. Er gaat weinig boven een feestje van groei.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie
