De positieve psychologie benadrukt onder meer het belang van kwaliteiten en talenten waarmee mensen tot unieke prestaties kunnen komen. Wie van snelle conclusies houdt, zou nu kunnen denken dat die boodschap inmiddels wel geland is. Heel wat bedrijven en organisaties, met name de grotere, hebben immers serieuze programma’s voor talentontwikkeling. In de praktijk wordt daar echter teleurstellend weinig mee gedaan. Een grote groep managers kiest nog steeds het liefst voor het minimaliseren van tekortkomingen in plaats van het maximaliseren van dat waar mensen goed in zijn.
Los daarvan lijkt Kees Gabriëls, die talentontwikkeling al enige jaren tot zijn specialisme maakt, toch al niet erg enthousiast over dit soort programma’s die vooral tot doel hebben ‘sterretjes’ te ontdekken en te stimuleren tot groei en volle bloei. Talent heeft voor Gabriëls namelijk een veel bredere betekenis: het is het volle vermogen dat in mensen – iedereen, niet alleen de ‘sterretjes’ – schuilt om iets tot stand te brengen waar een ander wat aan heeft. Dat kan bijvoorbeeld het talent ‘naar de zin maken’ zijn, ‘de rode draad zien’ of ‘overzichtelijk maken’. Daarvoor hoef je geen dure traineeships in te richten; zulke talenten moet je als leidinggevende simpelweg zien en benutten. Nadat hij zijn ideeën over talentontwikkeling eerder al beschreef in een tweetal boeken die meer op persoonlijke ontwikkeling gericht waren, heeft hij voor zijn nieuwste boek, De Talentafdeling (‘Hoe je ieders unieke talenten ontdekt, bent en ontwikkelt!’), het organisatieperspectief als uitgangspunt gekozen. Meer precies: de afdeling. En de vraag die centraal staat in dit boek, is dan natuurlijk: hoe maak ik van mijn afdeling een talentafdeling; een afdeling waar iedereen tot zijn recht komt, zodat de klant er wat aan heeft?
Een talentafdeling is gericht op ontplooiing; iedere medewerker ontwikkelt zijn talent. Een van de hoekstenen van zo’n afdeling is dan ook eigenheid: de eigenheid van ieders individuele talent. Wie leiding geeft aan een talentafdeling, haalt uit mensen wat erin zit. Management- en HR-tools zijn dienend aan de mens; zij hebben vooral tot doel de energie te verhogen. Verder is samenwerking erg belangrijk; op een talentafdeling zoek je elkaar op en geef je tips, hulp of feedback waar dat nodig is. Door dit alles groeit de bedrijfs- en klantwaarde gestaag. Gabriëls: ‘De talentafdeling voegt duurzame waarde toe, niet kortstondig en niet ten koste van alles.’ Want zo gaat het maar al te vaak.
De ontwikkeling die van een gewone afdeling een talentafdeling moet maken, wordt weergegeven in de metafoor van de Vlam (inderdaad: de afdeling moet gaan vlammen). De Vlam is een traject met negen ingangen om tegelijk de afdelings- of bedrijfsresultaten en het team te laten groeien op basis van ieders talent. Die ingangen worden in Gabriëls boek in even zovele hoofdstukken uitvoerig beschreven.
De Talentafdeling is een boek over teameffectiviteit dat nu eens niet gaat over de bekende voorwaarden voor een effectief team – een gezamenlijke missie, heldere teamrollen, een beperkte groepsomvang, goede persoonlijke relaties, duidelijke groepsnormen, -waarden en procedures en gedragen leiderschap – maar over de relatie tussen de kracht van individuele teamleden, de energie die hiermee kan worden gegenereerd en de resultaten die van een afdeling of bedrijf verwacht worden. Wie z’n klassieken kent, zal in Gabriëls Vlam ingrediënten herkennen uit diverse disciplines, zoals de positieve psychologie, de systeemleer en de organisatiedynamica. Nooit als zodanig nadrukkelijk gepresenteerd overigens, want De Talentafdeling wil vooral een praktisch boek zijn. Daartoe zijn onder meer voorbeeldcasussen toegevoegd, oefeningen waarmee de lezer zelf aan de slag kan en talloze schema’s en illustraties. En natuurlijk is er een ondersteunende website. Over het praktisch nut van dat alles moet de lezer zelf maar oordelen. Mij lijkt in ieder geval de Energiemeter een aanrader voor iedere manager die regelmatig het gevoel heeft dat zijn team- of afdelingsvergaderingen als een verplicht nummer worden ervaren. De Energiemeter is feitelijk een paneel met elf schuifjes en één simpele gebruiksaanwijzing: hoe meer schuifjes naar rechts, hoe meer energie!
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
