Ook persoonlijk vind ik bijvoorbeeld ‘Start with why’ van Simon Sinek een buitengewoon slecht boek. Boordevol niet onderbouwde beweringen, niet gebaseerd op wat voor onderzoek dan ook. Een slim verhaal van een reclamejongen, die met succes gebakken lucht verkoopt. Als je de voorbeelden van Apple, Harley Davidsson en Martin Luther King uit het boek haalt, blijft er niet veel van over. Elk succes en elke mislukking wordt achteraf verklaard door het wel of niet hebben van een ‘why’. Mijn advies: kijk niet alleen naar de TED-talk, maar lees ook het boek eens.
De succesillusie zet ondernemers en managers weer even met beide benen op de grond. Het relativeert de maakbaarheid van succes en dwingt om aannames, die we allemaal nogal gemakkelijk doen, te heroverwegen. Dat wil niet zeggen dat ik het met alles eens ben wat Richard Engelfriet schrijft. Zo gaat de vergelijking tussen V&D en bol.com mank. V&D zat aan het eind van de productlevenscyclus van de warenhuizen, bol.com aan het begin van dat van de online warenhuizen. Als je beter in een behoefte voorziet omdat je een USP hebt, wordt je aantrekkelijker voor klanten. Als je kiest en daarom minder concurrentie hebt, kun je een hogere prijs vragen. Dat is de eeuwenoude wet van vraag en aanbod. Het lijkt me niet goed die ter discussie te stellen.
In zijn enthousiasme om bewijs te leveren dat succes niet maakbaar is, slaat hij dus vaak door. Zo behandelt de auteur in het tweede deel van zijn boek vrijwel alle bestaande managementinzichten en – concepten, om vervolgens te concluderen dat die niet zinvol en/of waardevol zijn. Engelfriet heeft natuurlijk helemaal gelijk als hij stelt dat er vaak geen bewijs is, dat bij toepassing van die theorieën, succes verzekerd is. Maar het omgekeerde is ook waar. Er is ook geen bewijs dat ze niet succesvol zouden kunnen zijn. En daar gaat Richard Engelfriet te gemakkelijk aan voorbij door te doen alsof dat wel voor de volle 100% bewezen is. Dat er mensen zijn die succesvol zijn, zonder ooit doelen te hebben gesteld, wil niet zeggen dat het stellen van doelen voor de meeste mensen zinloos is en de kans op succes niet vergroot. Dat het niet in alle gevallen zo werkt, wil niet zeggen dat het dus een waardeloos concept is.
Er is bovendien ook nog zoiets als gezond boerenverstand (Engelfriet noemt dat speculatie) en uitgaan van wat aannemelijk is. Het is te eenvoudig om te stellen dat zaken als merkenvoorkeur en – trouw niet bestaan. En dat het geen verschil zou uitmaken of je klagende klanten hebt, of dat klanten fan van je zijn. Toegegeven, er is wellicht geen wetenschappelijk bewijs dat je met het hebben van fans iets opschiet, maar ook niet dat dat niet zo is. En dat is wat Engelfriet ons wil doen geloven.
Ten slotte is er in de geneeskunde ook volop wetenschappelijk bewijs voor het placebo-effect. Waarom zou dat in managementland niet kunnen bestaan? Dat je inderdaad succesvoller zult zijn als je denkt dat een concept je gaat helpen? Dat je bijvoorbeeld meer bereikt als je positief denkt, dan wanneer je blijft steken in negatieve gedachten? Nogmaals, daar is misschien geen bewijs voor. Maar ook niet voor het omgekeerde, dat het niet zou werken. Met een enkel voorbeeld van een situatie waarin iets niet werkt, wordt te gemakkelijk gesteld dat het dus nooit werkt.
Ik ben overigens wel blij dat ik in mijn nieuwste boek ‘Eén fan per dag’ heb geschreven, dat er geen bewijs is dat mijn theorie werkt. Maar dat ik er zelf heilig in geloof en dat het boek geschreven is voor wie er ook in gelooft, dat je succesvoller zult zijn als je klanten fan van je zijn.
Al met al is De Succesillusie een uitstekend, eigentijds en vermakelijk boek en een aanrader voor elke ondernemer, manager, professional, en zzp’er. Het lekker leesbare boek dwingt je om je eigen opvattingen weer eens tegen het licht te houden en zet ons weer eens met beide benen op de grond. En het is een oproep aan trainers, goeroes en consultants die anderen graag een spiegel voorhouden om daar nu zelf eens voor te gaan staan en wat terughoudender te zijn in het snel even iets te beweren, zonder dat daar bewijs voor is. En wie kan daar op tegen zijn? Lezen dus!
Deze recensie is geschreven door Jos Burgers. Burgers is een veelgevraagd spreker. Zijn boeken vormen daarvoor de basis. Hij houdt zijn publiek een spiegel voor en laat mensen anders kijken naar hun werk. Humor is daarbij een belangrijk wapen, evenals het gebruik van praktijkvoorbeelden.
Over Jos Burgers
Jos Burgers is bestsellerauteur van managementboeken en spreker over onderwerpen als strategie, marketing, sales en klantgerichtheid.
Met meer dan honderd presentaties per jaar is hij een veelgevraagd spreker. Zes van zijn boeken zijn uitgeroepen tot het bestverkochte managementboek van een jaar.
